جدال "هوارنشینان" کردستان با مشقت‌های زندگی عشایری

ایسنا/کردستان خانەهاشان سیاە چادر، لباس تنشان اصیل و سنتی، موسیقی دلخواهشان صدای طبیعت و آسمان سقف بلند و کوەها نگهبان شبانەروزشان؛ از مدرنیتە بە دور و بە اصالت پایبند!

عاشق طبیعت است و با مشقت دم خور! همە عمر خود را در مسیر قشلاق‌ و ییلاق‌ در حرکت است، هرکجا مرتعی سرسبز بود آنجا خانە اوست...

زندگی کوچ‌نشینی، قدمتی بە درازای تاریخ دارد، در اصل از همان زمان کە انسان با نیازهای اولیە خود آشنا شد و دام‌ را در راستای رفع نیازهایش بە خدمت بە خود درآورد و از پوست آن‌ها لباس ساخت و از شیر و گوشت آن‌ها تغذیە کرد؛ زندگی کوچ‌نشینی شروع شد.

در دنیای مدرن امروز و پس از گذشت قرن‌ها هنوزم کە هنوز است طوایفی در کشور وجود دارند کە بە سبک زندگی عشایری و کوچ‌نشینی روزگار سپری می‌کنند.

استان کردستان نیز یکی از استان‌هایی است کە بە دلیل شرایط آب و هوایی و وضعیت جغرافیایی و توپوگرافی آن و وجود مراتع و دشت‌های سرسبز دارای ایلات و عشایر بسیاری است.

اگرچە زندگی در مناطق عشایری، با صفا و سادگی بسیاری همراە است، اما مشکلاتی در زندگی آن‌ها وجود دارد کە هموارە با آن‌ها هوار بە هوار کوچ می‌کند و صدای دلخوری‌هایشان بە هیچ‌کجا نمی‌رسد.

جمعیت عشایری کردستان براساس سرشماری ٦ هزار و ۲٥۰ خانوار با جمعیتی بالغ بر ۲٥ هزار نفر است که این جمعیت قابل توجه در سە شهرستان دیواندرە، سروآباد و کامیاران و در ٦٨ روستا زندگی می‌کنند.

۲ میلیون و ٨۰۰ هزار واحد دامی، ۲۰ درصد از دام سبک استان در اختیار عشایر و بیش از ۲٤ درصد از مساحت استان در قلمرو عشایر واقع شده و ۳٥ درصد از مراتع و ۳۰۰ هزار هکتار از زمین‌های زراعی و باغی در اختیار عشایر قرار دارد.

این‌ مطالب را یکی از جوانان عشایری استان کردستان می‌گوید؛ فردی کە بە مدت سە سال نمایندە شورای مناطق عشایری کامیاران بودە و از زیر و بم مشقت‌های زندگی عشایری باخبر است.

این جوان عشایری در گفت‌وگو با ایسنا بە نقش موثر عشایر در طول تاریخ پرداخت و گفت: عشایر نقش تاریخی بسزایی در تحولات سیاسی، مبارزە با استعمار و آبادانی کشور و حراست از مرزها و منابع طبیعی و محیط زیست داشتە و دارد.

وی عنوان کرد: تا قبل از پهلوی اول عشایر نقش مولد را در کشور داشتند و بە هیچ عنوان مصرف کنندە نبودند و تقریبا در اکثر زمینە‌ها خودکفا بوده و نیازی بە زندگی شهری و کار در شهر نداشتند.

او می‌گوید: عشایر بە عنوان گروە مولد و حافظ محیط زیست قرن‌ها از این منابع طبیعی و خدادادی استفادە و محافظت کردەاند.

وی ادامە داد: عشایر در طول تاریخ محافظ کشور در برابر استعمارگران و در خط مقدم مبارزە با استعمار انگلیس بودەاند و خواهان استقرار آزادی در کشور بودە و همچنین در مقابلە با استبداد پیشرو و در پیروزی مشروطە و مشروطە خواهان نیز نقش بسزایی داشتە است.

بە گفتە این جوان عشایری طبق سرشماری‌های موجود؛ عشایر در کردستان دارای ٦ هزار و ۲٥۰ خانوار هستند و بالغ بر ۲٥ هزار نفر جمعیت دارند کە در سە شهرستان دیواندرە، سروآباد و کامیاران در ٦٨ روستا زندگی می‌کنند.

این جوان عشایری در ادامه سخنان خود خواستار تاسیس سازمان امور عشایری در کردستان شد و بیان کرد: طرح‌های حمایتی امور عشایر برای جامعە عشایر در حوزە دام و سایر طرح‌های تولیدی نیازمند حمایت تمامی مسئولین بەخصوص برنامەریزان و تامین‌کنندگان مالی است.

همچنین پرداخت تسهیلات بانکی با کارمزد پایین و بازپرداخت بلندمدت را یکی از دیگر خواستەهای عشایر کردستان عنوان کرد و افزود: عشایر خواستار تمدید تسهیلات بانکی سررسید شدە هستند.

وی اجرای پروژەهای عمرانی در مناطق عشایری بە ویژە پروژەهای آب شرب پایدار با لولەکشی و احداث راە را مهم خواند و عنوان کرد: از محیط زیست و منابع طبیعی درخواست داریم کە بە پروژەهای هوارنشینان خیلی سخت نگیرند و در اجرای درخواست‌های آنان تسهیل‌گر باشند.

عضو شورای مناطق عشایری کامیاران با بیان اینکە هیچگونە کمکی در بحث علوفە و جو بە دامداران و عشایر صورت نگرفتە گفت: عشایر استان خواستار اجرای طرح‌های تولیدی قراردادی هستند.

وی در ادامە بر حمایت از تشکل سازمان امور عشایر تاکید و بیان کرد: نبود آموزش بە دامداران، کمبود امکانات رفاهی و زیست بومی، نبود آبشخور برای دام‌ها، نبود آب لولەکشی، نبود سیستم روشنایی، صعب‌العبور بودن جادەهای دسترسی بە مناطق عشایری، نبود مدارس، کمبود معلم، نبود پایگاەهای امداد و نجات، نبود امنیت و احساس ناامنی، ضعف شبکەهای بهداشت و درمان و دامپزشکی، نبود امکانات رفاهی، نبود آب لولە کشی، عدم آنتن‌دهی در مناطق عشایری از جملە مشکلات عشایرها در استان کردستان است.

این جوان عشایری اضافە کرد: همچنین عدم حمایت ادارات مرتبط از دامداران در زمینە تهیە نهادهای دامی و خرید تضمینی قیمت دام در مناطق عشایری، همەسالە سبب ضرر و زیان و نهایتا ایجاد نارضایتی در عشایر شدە است.

وی خاطرنشان کرد: در مجموع همە مسائل و مشکلات موجود در مناطق عشایری سبب کوچ اجباری دامداران و عشایر بە شهر و افزایش زندگی شهرنشینی و گسترش حاشیەنشینی در شهرها شدە است.

روستاها و مناطق عشایری از کانون تولید خارج شدەاند

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان از کاهش ۳۰۰ الی ٤۰۰ راسی دام در دو سال اخیر در استان کردستان خبر داد و گفت: بیش از ٨۰ درصد از دامداری استان کردستان سنتی و در اختیار روستائیان و عشایر قرار دارد.

پیمان اسکندری در گفت‌وگو با ایسنا در حوزە تامین امنیت غذایی در استان اظهار کرد: استان کردستان در حوزە دام سبک یکی از استان‌های تامین کنندە بود، اما امروز در بحث نگهداری از دام سبک رتبە نوزدهم کشوری را دارد.

وی عنوان کرد: در گذشتە روستاها کانون تولید کشور بودند کە متاسفانە امروزە بە سکونتگاەهایی تبدیل شدە کە از کانون تولید خارج شدە است.

اسکندری بیان کرد: امروزە گسترش تکنولوژی و  فضای مجازی در روستاها سبب شدە کە امروزه دیگر جوانان رغبتی بە دامداری نداشتە باشند؛ همین امر سبب مهاجرت روستائیان و دامداران بە شهرها و گسترش حاشیەنشینی در شهرها و ایجاد معضلاتی در حوزە رفاهی اجتماعی و اقتصادی در شهرها شدە است.

وی تصریح کرد: اگر همچون گذشتە سبک روستاها بە کانون تولید بازنگردد، با جادە سازی و برق‌رسانی و گازرسانی بە دلیل نبود اشتغال، همچنان شاهد پدیدە مهاجرت روستانشینان بە شهرها خواهیم بود.

اسکندری با اشارە بە اینکە هموارە یکی از تاکیدات مقام معظم رهبری در اقتصاد مقاومتی بر خودکفایی کشور در بحث غذا و دارو بودە است، افزود: سال گذشتە ناترازی در گوشت قرمز ٨۰ هزارتن بوده کە در سال جاری این میزان بە ۲۰۰ هزار تن رسیدە است کە ناچارا برای جبران آن وابستە دیگر کشورها خواهیم شد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی کردستان گفت: ما باید بە روستا و عشایر بە عنوان کانون تولید توجە کنیم و این مهم نیازمند هماهنگی همە دستگاەهای ذی ربط است.

آمادگی جهاد کشاورزی برای تهیە علوفە دامی عشایر

اسکندری بە نیاز عشایر در بحث تهیە علوفە دام‌ها اشارە کرد و گفت: وزارت جهاد کشاورزی این آمادگی را دارد کە در ازای خرید گوشت قرمز بە همان میزان علوفە تحویل عشایر و دامداران کردستانی دهد.

مشکلی در بحث ارائە تسهیلات بە کشاورزان، دامداران و عشایر وجود ندارد

اسماعیل حیدری، مدیر امور شعب بانک کشاورزی کردستان در ادامە در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: براساس قانونی کە در کشور وجود دارد کلیە سیستم‌های بانکی موظف هستند ۲۰ تا ۳۰ درصد از تسهیلات پرداختی خود را در بخش کشاورزی هزینە کنند کە متاسفانە بسیاری از بانک‌ها نسبت بە این قانون بی‌توجە هستند.

حیدری با اشارە بە اینکە در سال گذشتە ٤٤ هزار میلیارد تومان تسهیلات توسط بانک کشاورزی پرداخت شدە است، گفت: امکان ندارد عشایر، دامدار یا کشاورزی بە بانک کشاورزی مراجعە کند و مطابق مقررات و شرایط بە آن‌ها تسهیلات پرداخت نشود.

یکی از مشکلات عشایرهای استان کردستان در بحث تمدید تسهیلات سررسید از سوی بانک‌های عامل استان کردستان است کە مدیر امور شعب بانک کشاورزی کردستان در پاسخ بە این مسئلە گفت: براساس تبصرە ۱٦ تمدید تسهیلات براساس قانون در بانک‌ها در جریان است و منتظر مصوبات آن هستیم.

عشایر و دامداران کردستانی نسبت بە بیمە دام خود اقدام کنند

حیدری بە بیمە دام روستایی و عشایری اشارە و عنوان کرد: یکی از قوانینی کە در کشور متاسفانە مجهول ماندە است بحث قانون بند ۳ مادە ۳۳ برنامە ششم توسعە در بحث الزام بیمە دام روستایی و عشایری است، لذا از همە دامداران و عشایران درخواست می‌کنیم تا براساس همین قانون و با تعرفە ناچیز ۱٨۰ هزار تومانی بە شعبەهای بانک کشاورزی و شرکت‌های خدمات بیمەای مراجعە و دام‌های خود را بیمە کنند.

وی تصریح کرد: خوشبختانە هیچ مشکلی در قالب پرداخت تسهیلات برای خرید دام وجود ندارد و تسهیلات در دو قالب سرمایەای و جاری در بانک کشاورزی پرداخت می‌شود.

حیدری ادامە داد: تسهیلات سرمایەای برای خرید دام و تسهیلات جاری برای خرید نهادەهای کشاورزی و دامی در نظر گرفتە شدە است.

وی بانک کشاورزی را یکی از تسهیل‌گرترین بانک‌ها در پرداخت تسهیلات دانست و گفت: در بانک کشاورزی ضمانتی تحت عنوان ضامن کارمند با کسر حقوق وجود ندارد و با کمترین امکان و راحت‌ترین راەها تسهیلات پرداخت می‌شود.

انجام ٨۰ درصد از واکسیناسیون دامی در استان کردستان رایگان است

سرپرست اداره کل دامپزشکی کردستان نیز در گفت‌وگو با ایسنا عنوان کرد: در حال حاضر ۱۰ شبکە دامپزشکی در ۱۰ شهرستان وجود دارد کە علاوە بر آن بالغ بر ۲۰۰ مرکز بخش خصوصی دامپزشکی نیز در قسمت‌های مختلف استان در حال فعالیت هستند.

کامران زیباکردار اضافە کرد: خوشبختانە در مناطق عشایری بە ویژە در مرکز اورامان تخت مرکز دامپزشکی فعال دایر است.

وی بە اقدامات ادارە‌کل دامپزشکی استان کردستان در بحث بهداشتی و پیشگیری اشارە کرد و افزود: بالغ بر ٨۰ درصد از واکسیناسیون‌هایی کە بە جمعیت دامی و دامداران ارائە می‌شود کاملا رایگان و شامل کلیە بیماری‌های واگیردار است.

زیباکردار تصریح کرد: در حال حاضر کمتر از  ۲۰ درصد از واکسیناسیون در بحث بیماری‌های مدیریتی بهادار، توسط دامداران پرداخت می‌شود.

هوارنشینی عشایر دسترسی اکیپ‌های دامپزشکی را دشوار کردە است

وی بە دو موضوع مهم در بحث عشایر اشارە کرد و گفت: یکی از موضوعات مهم دسترسی سخت اکیپ‌های دامپزشکی در ایام هوارنشینی عشایر است، لذا در بخش‌هایی از سال کە عشایر در روستاها سکونت دارند هیچ فرقی بین دام عشایری و روستایی وجود ندارد و خدمات بە همە آن‌ها ارائە می‌شود و بخش دیگر مربوط بە ضعف بنیە مالی دامدارانی است کە در پرداخت بهای آن بخش خدماتی کە رایگان نیست، مشکل دارند.

زیباکردار خاطرنشان کرد: یکی از موضوعات مدنظر ما گسترش مراکز خصوصی دامپزشکی در عمق مناطق روستایی و عشایری است، لذا برای تحقق این هدف باید مشوق‌هایی برای فارغ التحصیلان این رشتە در نظر گرفتە شود تا بتوانند در این مناطق مراکز دامپزشکی را احداث کنند.

وی در پایان یادآور شد: در صورت تامین اعتبار کلیە خدمات عشایر از جملە واکسیناسیون، ارائە مکمل‌های دامی بە صورت رایگان انجام خواهد شد.

کردستان فاقد قشلاق است

مدیرکل منابع طبیعی استان کردستان گفت: نباید نگاە عشایر بە مراتع استان کردستان صرفا نگاە علوفەای و بهرەبرداری باشد، بلکە اگر گونەهای گیاهی و جانوری در مراتع و بالا دست حفظ نشود، سیلاب‌های ویرانگر پایین دست را دستخوش تخریب خواهد کرد.

بهزاد شریفی ادامە داد: ٦٨ هزار بهرەبردار و دامدار در قالب نظام بهرەبرداری از مراتع یک میلیون و ٤۰۰ هزار هکتاری استان کردستان بە صورت مستقیم ارتزاق می‌کنند کە ظرفیت بسیار مهمی است.

وی ادامە داد: مراتع استان کردستان ظرفیت یک میلیون و ۹۰۰ هزار واحد دامی را دارد و اینکە سازمان عشایری در استان کردستان مستقر نیست بە دلیل مناطق ییلاقی آن است.

شریفی عنوان کرد: شرایط توپوگرافی و جغرافیایی استان کردستان آن را از سایر استان‌ها متمایز کردە است؛ زیرا سازمان عشایر در مناطق و استان‌هایی مستقر است کە از مراتع ییلاقی، اشراقی و میانبند استفادە می‌کنند.

وی ادامە داد: استان کردستان فاقد قشلاق است و تنها پنج تا شش ماە در سال از مراتع بهرەبرداری می‌شود، زیرا کردستان جزو مناطق ییلاقی است و قشلاق ندارد.

شریفی بە درخواست هوارنشینان در بحث جایگاە عشایر گریزی زد و گفت: ما در امر احداث آغل و  ایجاد سرپناە برای هوارنشینان با سازە‌های سبک و چادر کاملا موافق هستیم.

انتهای پیام