کابوس حریق برای جنگل‌های کردستان/سهل‌انگاری عامل اصلی آتش‌سوزی

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: سال‌ها است که شاهد وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع استان‌های غربی کشور هستیم و بر اساس گزارش‌های اعلام‌شده از سوی سازمان‌های مسئول و متولی امر، دلیل اصلی این آتش‌سوزی‌ها بی‌تفاوتی مردم و شهروندان در خصوص روشن کردن آتش و همچنین رها کردن انواع ظروف شیشه‌ای در مراتع و کوه‌هاست.

در سال جاری به‌دلیل بارش‌های مناسب میزان رشد مراتع در استان کردستان بیش از سال‌های گذشته بوده و به همین دلیل مراتع این استان مستعد وقوع آتش‌سوزی است و هرگونه روشن کردن آتش در هر منطقه‌ای از استان کردستان سبب خسارت‌های جدی به جنگل‌ها و مراتع می‌شود.

در کنار رشد قابل‌توجه مراتع در سال جاری در استان کردستان، متأسفانه بی‌تفاوتی شماری از مردم به‌ویژه در مناطق روستایی سبب شده است که هرروز خبری جدید از وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع استان منتشر شود و به دلیل گستردگی فضای کار، امکان مهار به‌موقع همه آتش‌سوزی‌ها وجود ندارد و به همین دلیل منابع طبیعی با مشکل جدی مواجه شده است.

وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع استان کردستان نیز طی چند سال اخیر روند افزایشی به خود گرفته و علیرغم تمامی اقدامات صورت گرفته از سوی سازمان‌های مسئول در دو بخش برخورد سخت و کارهای فرهنگی، ولی همچنان تا رسیدن به شرایط بهتر فاصله زیادی وجود دارد.

کردستانی‌ها دو سال قبل با یک تراژدی در خصوص آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع در مریوان هم مواجه شدند، جایی که سه فعال زیست‌محیطی در جریان خاموش کردن آتش در جنگل‌ها مریوان جان خود را از دست دادند.

۶۰ درصد مساحت کردستان را جنگل و مرتع تشکیل می‌دهد

بر اساس آخرین آمار اعلام‌شده از سوی اداره کل منابع طبیعی استان کردستان، از مساحت ۲ میلیون و ۹۳۷ هزار هکتاری استان کردستان، بیش از ۶۰ درصد یعنی یک‌میلیون و ۵۸۷ هزار هکتار آن را مرتع و جنگل تشکیل می‌دهد.

جنگل‌های استان کردستان به لحاظ محافظت از منابع آب‌وخاک، تولید محصولات فرعی، ذخایر ژنتیکی، مصارف درمانی، توانایی‌های اکوتوریستی و… دارای اهمیت زیادی هستند جنگل‌های استان کردستان که جزو جنگل‌های زاگرس شمالی به‌حساب می‌آیند، در طول بیش از ۵۰ هزار سال گذشته تشکیل‌شده و به لحاظ محافظت از منابع آب‌وخاک، تولید محصولات فرعی، ذخایر ژنتیکی، مصارف درمانی، توانایی‌های اکوتوریستی و… دارای اهمیت زیادی هستند.

جنگل‌های استان کردستان که بخشی از جنگل‌های غرب کشور را تشکیل می‌دهد، بیشتر در اطراف شهرهای بانه و مریوان واقع‌شده و بعد از جنگل‌های شمال کشور در رتبه دوم اهمیت قرار دارند.

همچنین بر اساس اعلام مدیرکل منابع طبیعی استان کردستان در حال حاضر درمجموع ۶۷ هزار خانوار روستایی این استان بهره‌بردار بخش مراتع هستند و بهره‌برداران کردستانی ۶.۵ درصد علوفه کشور را تولید می‌کنند.

۶۵ هکتار از مراتع و جنگل‌های کردستان در آتش سوخت

سعدی نقش‌بندی ضمن هشدار به همه مردم استان کردستان در خصوص لزوم توجه بیشتر به محیط‌زیست و منابع طبیعی این استان، گفت: متأسفانه از ابتدای خردادماه امسال ۶۵ هکتار از عرصه‌های طبیعی استان شامل ۲۱ هکتار جنگل و ۴۴ هکتار مرتع در آتش بی‌توجهی مردم سوخته است.

وی با اشاره به دلیل وقوع سریع‌تر آتش‌سوزی‌ها در سال جاری در مقایسه با سال‌های قبل، یادآور شد: گرمای زودهنگام و پوشش گیاهی مناسب با توجه به پراکنش مطلوب بارندگی‌ها موجب شد تا آتش‌سوزی مراتع و جنگل‌های استان زودتر از سال گذشته آغاز شود.

مدیرکل منابع طبیعی استان کردستان با بیان اینکه شروع آتش‌سوزی‌های امسال از نهم خردادماه بوده است، افزود: تاکنون ۱۰ فقره آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی استان روی‌داده که طی آن ۶۵ هکتار در آتش سوخته است.

وقوع ۲۷۱ فقره آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع کردستان در سال ۹۸

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کردستان با بیان اینکه ۴۴ هکتار آتش‌سوزی در مراتع و ۲۱ هکتار هم در جنگل‌ها اتفاق افتاده است، ادامه داد: سال گذشته ۲۷۱ فقره آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی استان رخ داد که طی آن ۲ هزار و ۶۵۵ هکتار در آتش سوخت.

تیم‌بندی گروه‌های اطفای حریق در ۱۰ شهرستان انجام و کارکنان ادارات منابع طبیعی نیز به امکانات لازم، مجهز شده‌اند نقش‌بندی به برنامه‌های اداره کل منابع طبیعی استان برای مقابله با آتش‌سوزی‌ها اشاره کرد و یادآور شد: تیم‌بندی گروه‌های اطفای حریق در ۱۰ شهرستان انجام و کارکنان ادارات منابع طبیعی نیز به امکانات لازم، مجهز شده‌اند.

وی به همکاری مطلوب و اعلام آمادگی انجمن‌های مردم‌نهاد و همیاران طبیعت در مناطق جنگلی در استان کردستان اشاره کرد و بیان کرد: جلب همکاری دهیاران، فرهنگ‌سازی با استفاده از چهره‌های فرهنگی و تأثیرگذار استان و برگزاری دوره‌های ترویجی و آموزشی ازجمله برنامه‌های اداره کل منابع طبیعی در سال جاری است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان با اشاره به اینکه شیوع کرونا موجب شد تا حضور مردم برای تفریح در عرصه‌های طبیعی در ۲ ماه نخست بهار کمتر باشد، گفت: با برداشته شدن محدودیت‌ها این حضور افزایش یافت و همین حضور بیشتر زمینه‌ساز شروع زودهنگام آتش‌سوزی‌ها در عرصه‌های طبیعی شد.

نقش‌بندی با بیان اینکه بیشترین آتش‌سوزی امسال در عرصه‌های طبیعی سنندج روی‌داده است، اظهار کرد: از مردم انتظار داریم تا از روشن کردن آتش در عرصه‌های طبیعی به‌منظور پخت‌وپز جدا خودداری کنند و هرگونه آتش‌سوزی را به سامانه ۱۵۰۴ اطلاع دهند.

درحالی‌که مدیرکل منابع طبیعی استان کردستان از همکاری و مشارکت بهتر مردم در راستای مقابله با آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌ها و مراتع این استان خبر می‌دهد که متأسفانه بر اساس گزارش‌های اعلام‌شده از سوی مراجع مرتبط بخشی از آتش‌سوزی‌ها سهوی بوده و به دلیل بی‌تفاوتی مردم روی می‌دهد.

اقدامات فرهنگی بهترین راهکار برای مقابله با آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع

یک کارشناس منابع طبیعی استان کردستان هم در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن اشاره به جایگاه بسیار مهم جنگل‌های این استان، افزود: استان کردستان به‌ویژه شهرستان‌های مریوان، سروآباد، سقز، بانه و بخش‌هایی از شهرستان کامیاران ازجمله مناطق مملو از جنگل در استان کردستان به شمار می‌رود.

محمد عباسی نژاد با اشاره به پوشیده بودن کوه‌ها و تپه‌های استان کردستان از انواع گیاهان دارویی و کوهی، بیان کرد: در کنار وجود جنگل، بخش زیادی از مساحت استان کردستان به‌صورت مرتع است یعنی در سال‌هایی که بارش برف و باران مناسب باشد، میزان رشد مراتع در استان افزایش پیداکرده و به همین دلیل احتمال وقوع آتش‌سوزی افزایش پیدا می‌کند.

وی با اشاره به مهم‌ترین راهکارها در راستای مقابله عملی با وقوع آتش‌سوزی‌ها، افزود: کار فرهنگی به‌ویژه در مناطق روستایی و حساس کردن مردم برای حفظ منابع طبیعی و محیط‌زیست پیرامون خود یکی از اقدامات مناسب به شمار می‌رود.

این کارشناس حوزه منابع طبیعی عنوان کرد: باید در کنار این مهم از گروه‌های مرجع در سراسر استان به‌ویژه ائمه جمعه، سازمان‌های مردم‌نهاد علاقه‌مند به حوزه محیط‌زیست، دهیاران و اعضای شورای اسلامی در روستاها برای فرهنگ‌سازی درست و اصولی استفاده کرد.

وی ضمن اشاره به گسترده بودن فضای استان و پراکندگی وقوع آتش‌سوزی‌ها، اظهار کرد: ما در گام اول باید اجازه ندهیم که آتش‌سوزی اتفاق بیافتد چراکه در این صورت امکان مهار و کنترل آن بسیار کم است و متأسفانه خسارت‌های زیادی نیز به منابع طبیعی و محیط‌زیست وارد می‌کند.

آثار مخرب آتش سوزی جنگل‌ها و مراتع بر محیط زیست

مدیرکل محیط‌زیست استان کردستان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به آثار مخرب آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع این استان، بیان کرد: آتش‌سوزی‌های به وقوع پیوسته در جنگل‌ها و مراتع می‌تواند بر روی محیط‌زیست تأثیرگذار باشد و متأسفانه این آثار مخرب در سال‌های گذشته نیز خود را نشان داده است.

میزان تجهیزات در اختیار در مقابل وسعت مناطق حفاظت‌شده برای جلوگیری از وقوع آتش‌سوزی‌های احتمالی بسیار ناچیز است فریبا رضایی افزود: متأسفانه امکانات ما بسیار کم است و امسال ۱۵۰ میلیون تومان قرار است تجهیزات اطفای حریق خریداری شود ولی میزان تجهیزات در اختیار در مقابل وسعت مناطق حفاظت‌شده برای جلوگیری از وقوع آتش‌سوزی‌های احتمالی بسیار ناچیز است.

وی با اشاره به رسالت محیط‌زیست در راستای مقابله با آتش‌سوزی‌ها، افزود: تنها حفاظت مناطق حفاظت‌شده بر عهده محیط‌زیست است و خوشبختانه به‌دنبال اقدامات صورت گرفته تا امروز اجازه نداده‌ایم اتفاقی در مناطق حفاظت‌شده کردستان رخ بدهد.

درحالی‌که مدیران و کارشناسان مرتبط با حوزه منابع طبیعی از «لزوم مشارکت و همراهی بهتر مردم» به‌عنوان بهترین اقدام در راستای مقابله با وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع صحبت می‌کنند که تجهیز ظرفیت‌های فیزیکی استان کردستان و سایر مناطق کشور برای مهار وقوع هرگونه آتش‌سوزی یکی از نیازهای لازم و ضروری است.

بی‌شک در گام اول نباید اجازه داد که آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌ها روی بدهد، ولی درصورتی‌که این اتفاق افتاد باید با تقویت ظرفیت‌های در اختیار به‌ویژه ماشین‌آلات و ابزار موردنیاز در کوتاه‌ترین زمان ممکن نسبت به مهار این آتش‌سوزی‌ها اقدام شود.