اثر انتظارات تورمی در تورم

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، نرخ تورم ماهانه در اردیبهشت‌ماه معادل با ۷/ ۰درصد گزارش شده که این رقم در ۲۰ماه اخیر، کمترین سطح بوده است. البته کاهش تورم، معادل با کاهش قیمت‌ها نیست، بلکه به این معنی است که میزان افزایش قیمت‌ها نسبت به قبل کمتر شده است. براساس گزارش مرکز آمار ایران در دومین ماه سال ۱۴۰۰، نرخ تورم ماهانه خوراکی‌ها منفی شده است. با توجه به این آمار، برخی خوراکی‌های پرمصرف در سبد خانوار نظیر گوشت مرغ، گوشت قرمز و میوه و سبزیجات، نسبت به فروردین‌ماه کاهش قیمت را ثبت کردند. نرخ تورم نقطه به نقطه هم که معرف تغییر شاخص قیمت‌ها نسبت به اردیبهشت سال قبل است، با کاهش ۶/ ۲واحد درصدی به رقم ۹/ ۴۶درصد رسیده است.

"به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، نرخ تورم ماهانه در اردیبهشت‌ماه معادل با ۷/ ۰درصد گزارش شده که این رقم در ۲۰ماه اخیر، کمترین سطح بوده است"این آمارهای رسمی نشان می‌دهد که اثر کاهش انتظارات تورمی در قیمت کالاهای مصرف‌کننده منعکس شده است. پیش‌تر در گزارشی با عنوان «آرامش بهاری محرک تورم» با توجه به منفی شدن رشد ماهانه پول در نخستین ماه سال‌جاری، به این موضوع اشاره کرده بودیم.

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، تورم ماهانه ۷/ ۰درصد ثبت شد تا در پایین‌ترین حد خود در ۲۰ ماه گذشته قرار بگیرد. بر اساس این گزارش، تورم نقطه به نقطه با ثبت عدد ۱/ ۴۶درصد نسبت به تورم نقطه به نقطه ماه گذشته شاهد کاهش ۶/ ۲واحد درصدی بوده است. این گزارش نشان می‌دهد که تورم دومین ماه سال نسبت به ماه گذشته کاهشی بوده و رشد کمتری در شاخص بهای مصرف‌کننده را تجربه کرده است. همچنین آمار اعلام‌شده خبر از تورم میانگین ۵/ ۴۰درصدی می‌دهد که علاوه بر افزایش نسبت به تورم میانگین ماه گذشته، فاصله قابل توجهی از نرخ ۲۲درصدی هدف‌گذاری‌شده از سوی بانک مرکزی دارد.

کاهش سطح تورم ماهانه نسبت به ماه گذشته خبر از تاثیر کاهش حجم پول در ماه گذشته بر شاخص قیمت‌ها در ماه اردیبهشت دارد. در میان گروه‌های کالایی خوراکی‌ها با کاهش ۲/ ۱درصدی بیشترین کاهش قیمت را به ثبت رساندند. از سوی دیگر دخانیات با رشد ۱/ ۳درصدی در اردیبهشت بالاترین رشد قیمت ماهانه را به خود اختصاص دادند. همچنین این آمارها حاکی از آن است که تورم ماهانه اردیبهشت بیشترین تاثیر را بر روی دهک اول گذاشته است که ضعیف‌ترین دهک درآمدی محسوب می‌شود. به نظر می‌رسد با توجه به شرایط فعلی و عواملی چون کسری بودجه، رشد نقدینگی و ریسک‌های سیاسی دستیابی به تورم میانگین ۲۲درصدی هدف‌گذاری‌شده در حال حاضر دور از ذهن است.

تورم در اولین فصل بهار

آمارهای مربوط به شاخص قیمتی مصرف‌کننده از طریق مرکز آمار ایران منتشر شد.

"البته کاهش تورم، معادل با کاهش قیمت‌ها نیست، بلکه به این معنی است که میزان افزایش قیمت‌ها نسبت به قبل کمتر شده است"طبق این گزارش تورم ماهانه اردیبهشت‌ماه زیر یک درصد اعلام شد. طبق این اطلاعات، رشد سطح عمومی قیمت‌ها در دومین فصل سال جاری به رقم ۷/ ۰درصد رسید که در ۲۰ ماه گذشته بی‌سابقه است. به بیانی دیگر در سال ۹۹ در هیچ یک از ماه‌های سال چنین عددی برای تورم ماهانه به ثبت نرسید و آخرین تجربه از چنین تورمی به شهریور ماه سال ۹۸ برمی‌گردد. این عدد نسبت به تورم ماهانه در فروردین ماه ۷۵درصد کاهش را نشان می‌دهد که عدد قابل توجهی است. در ادامه این گزارش تورم نقطه به نقطه در اردیبهشت ۱۴۰۰ اعلام شد؛ تورم نقطه به نقطه اردیبهشت‌ماه در عدد ۱/ ۴۶درصد قرار گرفت که از کاهش ۶/ ۲درصدی تورم نقطه به نقطه نسبت به ماه گذشته خبر می‌دهد.

آمار بعدی اعلام‌شده در این گزارش نرخ تورم متوسط بود که در اردیبهشت‌ماه سال جاری در عدد ۴۱درصد ایستاد که فاصله قابل توجهی با تورم هدف‌گذاری شده ۲۲درصدی از سوی بانک مرکزی دارد و به‌نظر می‌رسد با توجه به شرایط موجود در اقتصاد ایران رسیدن به این نرخ تورم متوسط در خردادماه قابل تحقق نباشد. نکته قابل توجه درباره این نرخ تورم افزایشی بودن آن نسبت به ماه گذشته است؛ به‌صورتی‌که نسبت به فروردین ماه ۱/ ۲درصد رشد کرده است.

اثر انتظارات تورمی در تورم

آمارهای منتشرشده متغیرهای کلان اقتصاد ایران در زمستان گذشته نشان می‌داد که سهم پول در ترکیب افزایش نقدینگی بعد از وقفه‌ای دوماهه، دوباره روند افزایشی به خود گرفت. نوسانات پول و شبه‌پول در سال‌ گذشته فرازونشیب‌های متفاوتی را تجربه کرد و از اول سال تا ماه مهر رشد پول بیشتر از شبه‌پول بود. در میانه‌های پاییز این روند شاهد تغییراتی بود و در آبان و آذر سال ۹۹ به‌دلیل تغییرات انتظارت تورمی، رشد شبه‌پول از پول پیش افتاد. اما با تغییر انتظارات تورمی در دی ماه و بهمن ماه روند نزولی سرعت رشد پول متوقف شد و دوباره رشد ماهانه پول از شبه‌پول سبقت گرفت.

"براساس گزارش مرکز آمار ایران در دومین ماه سال ۱۴۰۰، نرخ تورم ماهانه خوراکی‌ها منفی شده است"اما براساس اطلاعات منتشرشده از سوی بانک مرکزی این روند در فروردین ماه سال جاری برعکس شد. برخلاف ماه‌های گذشته و در اتفاقی نادر حجم پول در فروردین ماه سال جاری کاهشی شد و حدود ۴درصد از انباره پول کاسته شد. در گزارشی جداگانه با عنوان «آرامش بهاری محرک پول» به تشریح این موضوع پرداختیم. این اتفاقات با کاهشی کردن انتظارات تورمی منجر به کاهش چشم‌گیر در نرخ تورم ماهانه اردیبهشت ۱۴۰۰ شده است. این کاهشی شدن انتظارات تورمی را می‌توان در کند شدن روند افزایشی قیمت‌ها به وضوح مشاهده کرد.

اما چرا بررسی جداگانه پول از شبه‌پول مهم است؟ رشد بیشتر پول نسبت به شبه‌پول اثر نقدینگی بر تورم را پررنگ‌تر می‌کند. اما نکته مهم این است که علاوه بر کاهش رشد نقدینگی، ترکیب این متغیر نیز در جهت کاهش درجه سیالیت نقدینگی تغییر کرده است که باعث کاهش رشد نرخ تورم می‌شود. قابل پیش‌بینی بود که این تغییر روند تاثیر خود را نشان دهد و موجب کاهش تورم در ماه‌های آتی شود. به نظر می‌رسد این تغییر ترکیب نقدینگی و کاهش سهم پول، خود را به خوبی در تورم اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۰ منعکس کرده است تا رکوردشکنی در رشد منفی پول در فروردین ماه به کاهشی شدن آمار تورم اردیبهشت منجر شود. به‌رغم اینکه در سال گذشته پایه پولی و نقدینگی رشد بالایی را تجربه کردند؛ اما مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده که تغییرات تورم را در کوتاه‌مدت مشخص می‌کند، رشد پول است.

"با توجه به این آمار، برخی خوراکی‌های پرمصرف در سبد خانوار نظیر گوشت مرغ، گوشت قرمز و میوه و سبزیجات، نسبت به فروردین‌ماه کاهش قیمت را ثبت کردند"این ارتباط را می‌توان به وضوح در تغییر متغیرهای پولی ماه‌های فروردین و اردیبهشت دید.

تورم منفی خوراکی‌ها

گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در اردیبهشت‌ماه کاهش قیمت ۹/ ۰درصدی را تجربه کرد. در این گروه تنها کالاهای خوراکی شاهد ۲/ ۱درصد کاهش در سطح قیمت بودند. در این میان بیشترین کاهش قیمت به گروه میوه و خشکبار تعلق داشت که بیش از ۱۰درصد کاهش قیمت را تجربه کردند؛ این گروه با منفی ۳/ ۱۰درصد تورم بیشترین کاهش قیمت را در میان خوراکی‌ها به خود اختصاص داد. در میان کالاهای غیرخوراکی و خدمات، تنها گروهی که کاهش قیمت را در اردیبهشت‌ماه تجربه کرد ارتباطات بود که منفی۵/ ۱درصد کاهش را تجربه کرد. باقی خدمات و کالاهای غیر خوراکی در اردیبهشت‌ماه شاهد رشد قیمت بودند.

در گروه عمده کالاهای غیر‌خوراکی و خدمات گروه پوشاک و کفش، گروه هتل و رستوران و گروه بهداشت و درمان بیشترین افزایش را نسبت به ماه قبل داشتند.

در میان تمام گروه‌ها دخانیات با رشد ۱/ ۳درصدی و گروه کفش و پوشاک با رشد ۸/ ۲درصدی در اردیبهشت‌ماه بالاترین رشد قیمت ماهانه را به ثبت رساندند. از سوی دیگر اگر تورم اردیبهشت‌ماه را به صورت دهکی مورد بررسی قراردهیم، بالاترین تورم خوراکی‌ها و دخانیات مربوط به فقیرترین دهک جامعه است که شاهد تورم منفی ۴/ ۰درصدی بوده است؛ دهک اول همچنین یکی از بالاترین تورم‌های کالاهای غیرخوراکی و خدمات را تجربه کرده است. به‌طور کلی آمارهای اردیبهشت‌ماه نشان می‌دهد دهک اول که ضعیف‌ترین دهک اقتصادی به شمار می‌رود، بیشتر از بقیه جامعه تحت تاثیر تورم قرار می‌گیرد. بررسی گروه‌های مختلف کالاها و خدمات به‌صورت نقطه‌ای اما شرایط متفاوتی را نشان ‌می‌دهد؛ گروه خوراکی‌ها و خدمات در ۱۲ ماه گذشته شاهد رشد ۱/ ۶۱درصدی بوده‌اند؛ درحالی‌که تورم نقطه به نقطه کالاهای غیرخوراکی و خدمات در مدت مشابه، معادل ۳/ ۴۰درصد بوده است.

منبع: دنیای اقتصاد