جلساتی با بوی رمضان

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو-کوثر قاسمی؛ در شرایطی که خفقان بر منبرها حاکم است و امام نیز در تبعید به سر می‌برد، با درایت آیت الله سید علی خامنه ای این جلسات سخنرانی برگزار شدند، جلساتی که بیشتر به کلاس آموزشی شبیه بودند تا سخنرانی معمولی. او هر روز بعد از نماز ظهر و عصر به مدت یک ساعت پشت تریبون و نه منبر می ایستاد و گوهری بی مثل و مانند از جنس معارف قرآن را برای مخاطبان شرح می داد.

از نکات جالب این جلسات پخش کاغذهایی کپی شده ست که حاوی خلاصه و آیات همان روز می باشد. خلاصه های کوتاهی که در کتابچه ای جمع آوری شده و سالها مورد استفاده قرار می گرفت تا اینکه پس از چهل سال به همت انتشارات صهبا، محتوای کامل این سلسله‌ جلسات با نام "طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن " به چاپ رسید، کتابی که مورد تایید معظم له نیز قرار گرفت.

سید علی خامنه ای چند ماه پس از ماه مبارک برای ششمین بار دستگیر و به شکنجه گاه کمیته مشترک ضد خرابکاری فرستاده شد.

بر اساس گزارش های ساواک آیت الله خامنه ای در این جلسات به تشریح اصول انقلابی قرآن می پردازد و در پس این نشست ها سازمان دهی دیگری وجود دارد.

آری او با تدبیر خود و استفاده از آیات روشن قرآن کریم، آیاتی که به چهار موضوع اصلی ایمان، توحید، نبوت و ولایت اشاره می کنند مهم ترین پایه های فکری اسلام را در خلال این آیات جست وجو کند و با تشریح تبیینی، شیوه تدبر و تعمق در قرآن را به شوندگان بیاموزد.

اسلام مدنظر آیات قرآن کریم اسلامی چند بعدی و متناسب با ابعاد چندگانه وجود انسان هاست و اجازه استراحت و ظلم به استکبار و طاغوتیان را نمی دهد.

هدف آیت الله خامنه ای طرح اسلام به صورت مسلکی اجتماعی و دارای اصولی منسجم و یک آهنگ، ناظر به زندگی جمعی انسان ها بود. همان چیزی که از ضروریت های تفکر مذهبی هاست.

اینها پایه های فکری برای ایجاد یک نظام اسلامی هستند، اگرچه سید علی ٣۵ ساله و دیگر هم مسیرانش گمان نمی کردند که نظام اسلامی به زودی محقق شود. ایشان تحقیقات و مباحث اسلامی پیش از این را فاقد دو ویژگی مهم می دانستند.

اول آنکه این مباحث تفاوت میان اسلام و دیگر مکاتب را به درستی مشخص نکرده و تنها به معارف ذهنی بسنده شده است.

"همان چیزی که از ضروریت های تفکر مذهبی هاست.اینها پایه های فکری برای ایجاد یک نظام اسلامی هستند، اگرچه سید علی ٣۵ ساله و دیگر هم مسیرانش گمان نمی کردند که نظام اسلامی به زودی محقق شود"ثانیا در این راه قرآن سهمی در روشنگری نداشته و محققان میدان را به منقولات ظنی و تعمقات شبه عقلی داده اند.

مخاطب این جلسات با تعریف جدیدی از دین مواجه می شود، سید علی خامنه ای در این جلسات تنها به اثبات اصول اعتقادی و پاسخ به شبهات برای ارائه اندیشه اسلامی نمی پردازد بلکه سعی می کند این اصول را از تجرد خارج کرده و آنها را به مفاهیم ذهنی تبدیل کند، مفاهیمی مسولیت آفرین.

آیت الله خامنه ای عاشق و فدایی قرآن بود. در زمانه ای که قرآن برای کسب ثواب قرائت می شد به فکر آشتی مردم با قرآن بود و در خلال جلسات از مردم برای تدبر در قرآن به جای تلاوت های سرسری و سطحی که فاقد نتیجه بودند دعوت می کرد .

"چگونه ایمان ما با خواندن قرآن زیاد می شود؟ پس پیداست قرآن کتابی ست که باید آن را خواند به قصد فهمیدن و باید آن را فهمید به قصد اضافه شدن ایمان " 

در آنجا که از ایمان چیزی جز ظواهر باقی نمانده است و ایمان متعصبانه و مقلدانه فضای جامعه را پر کرده است، آیت الله خامنه ای به تشریح ایمان از نظر قرآن می پردازد و چنین ایمان هایی را از نظر قرآن بی ارزش قلمداد می کند. وقتی ایمان از روی تعصب و تقلید باشد زایل شدن آن هم به سادگی تقلید آسان خواهد بود، اما آنچه که از بنیان باشد به سادگی نابود نخواهد شد.

هفت جلسه ابتدایی تنها به موضوع ایمان و تعهدات و نوید هایش می گذرد. ایمانی که همراه تعهد است. در اسلامی که رهبانیت و فرار در آن معنا ندارد و از تقوا به عنوان یک زره برای ورود به منطقه وبازده جهت درمان سایرین استفاده می شود.

قرآن کریم همواره ایمان را در کنار عمل و به عنوان انگیزه ای برای پیمودن راه درست به سوی مطلوب مورد نظر قرار داده است.

مطالعه کتاب طرح اندیشه مهم ترین سنگ بنا برای آشنایی با اندیشه رهبر انقلاب است. اندیشه که سال ها قبل از این جلسات در وجود سید علی خامنه ای نهادینه شده بود.

در این جلسات آیت الله خامنه ای پس از پرداختن به ایمان و توحید، آیات بعثت و ولایت را بررسی می کند و بعثت را انگیزشی درونی و بیرونی معرفی می کنند که در آن راه نبی عوض می شود و تلاش وی رنگ دیگری می گیرد تا با جد وجهاد کوشد که رستاخیزی در دیگر انسان ها به وجود بیاورد.

با بعثت انبیا همه آیین ها و قانون های طاغوتی بر می افتند و نظام صحیح که همان دین خداست به جای آن می نشیند. او هدف از بعثت انبیا را رساندن انسان ها به محیطی متناسب با ساختمان وجودی او در جهت رشد وقرار گرفتن در مسیر می‌داند و قبول دعوت نبی را تعهدی جهت همراهی او در راه مسئولیتش. محیط و جامعه‌ ای که از اهداف نهضت امام (ره) بود.

آخرین بخش های سخنرانی آیت الله خامنه ای در آخرین جلسه این سلسه جلسات که حاوی پیام های دعوت کننده به جامعه اسلامی است، جامعه ای که چند سال بعد از این جلسات محقق می شود.

"هجرت یعنی گریختن از بند های نظام جاهلی و رساندن خویش به محیط اسلامی. یعنی آنجا که همه انگیزه ها آدم را به هدف خدا پسند نزدیک می کند، یعنی جامعه اسلامی.

هجرت بک تعهد فوری و ضروری ست برای مومن.

"ایشان تحقیقات و مباحث اسلامی پیش از این را فاقد دو ویژگی مهم می دانستند.اول آنکه این مباحث تفاوت میان اسلام و دیگر مکاتب را به درستی مشخص نکرده و تنها به معارف ذهنی بسنده شده است"هجرت از طاغوت و دارالکفر به کجا ؟ به دارالهجرة به دارالایمان. حالا اگر چنین منطقه ای نبود چه باید کرد؟ در دارالکفر باید ماند یا به فکر دارالهجرة بود..؟" ادامه این دعوت ها به تشکیل جامعه اسلامی را می توان در کتاب "خون دلی که لعل شد" بخوانیم، در آنجا که آیت الله به ایرانشهر و سپس به جیرفت تبعید شدند.

"سرآغاز اخبار انقلاب، آن زمان که ما در ایرانشهر بودیم به ما رسید وقتی حوادث در پی هم رخ داد، دریافتیم حادثه بزرگی در حال شکل گیری ست. "

در ٢٢ بهمن ١٣۵٧ انقلاب به پیروزی رسید. در اواسط سال ١٣۶٠ به ریاست جمهوری انتخاب شدم. فاصله میان آزادی من از تبعید تا عضویت در شورای انقلاب حدود چهار ماه بود.

همچنان که بین آزادی و انتخاب به ریاست جمهوری، سه سال فاصله شد" 

آری همه این اتفاقات نمی افتاد جز با صبر و توکل و ایجاد پیش زمینه هایی چون جلسات آیت الله خامنه ای در ماه رمضان ١٣۵٣

کوثر قاسمی، فعال دانشجویی دانشگاه صنعتی اصفهان

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.