بینشی جدید از منشأ حیات در کیهان

به گزارش «تابناک» به نقل از ایسنا و به نقل از ساینس الرت، ستاره‌شناسان سه منظومه سیاره‌ای را مشاهده کرده‌اند که همزمان در اطراف یک منظومه ستاره‌ای دوگانه به نام "SVS ۱۳" در فاصله ۹۸۰ سال نوری از زمین در حال شکل‌گیری هستند.

این مشاهدات بینش جدیدی از شکل‌گیری اولیه منظومه‌های سیاره‌ای در مقیاسی بی‌سابقه ارائه می‌دهد.

ستاره دوگانه یک سامانه ستاره‌ای است که در آن دو ستاره به دور مرکز سنگینی سراسری مشترک میان خود گردش می‌کنند. سامانه‌های دارای بیش از دو ستاره را سامانه‌های چند ستاره‌ای می‌نامند. به ستاره دوم در سامانه دوگانه، "ستاره ندیم" یا "ستاره همدم" نیز گفته می‌شود. بررسی‌های جدید نشان می‌دهند که درصد زیادی از ستارگان بخشی از یک سامانه حداقل دو ستاره‌ای هستند.

ستارگان دوتایی در اخترفیزیک بسیار مهم هستند، زیرا ویژگی‌های مدار آنها جرم و چگالی آن ستارگان را برای اخترشناسان مشخص می‌کند. جرم بسیاری از ستارگان تکی نیز از روی برون‌یابی جرم ستارگان دوتایی بدست می‌آید.

البته باید توجه داشت که ستارگان دوتایی واقعی با ستارگان دوتایی نوری یکی نیستند، تفاوت آنها در این است که ستارگان دوتایی نوری از زمین و از دیدگاه ما با چشم غیر مسلح نزدیک به یکدیگر یا گاهی به صورت یک ستاره دیده می‌شوند، ولی آنها هیچ اثر گرانشی بر یکدیگر ندارند و فقط در راستای دید ناظر اینگونه دیده می‌شوند.

ستارگان دوتایی از روی طیف‌سنجی هم شناخته می‌شوند.

اگر مدار حرکت این ستارگان در راستای دید زمین باشد به آنها "دوتایی گرفتی" می‌گویند و هویت آنها از راه بهره‌وری از "پدیده گرفت" تشخیص داده می‌شود.

ستاره‌های دوتایی گاهی می‌توانند بین یکدیگر جرم تبادل کنند و تکامل یابند. از معروف‌ترین ستارگان دوتایی می‌توان به "الغول"(ستارهٔ دوتایی گرفتی)، "شباهنگ" و "ماکیان ایکس یک"(اشاره کرد.

دو ستاره تازه متولد شده

ستارگان زمانی تشکیل می‌شوند که ابرهای متراکم گازِ مولکولی تحت تأثیر گرانش خود فرو می‌پاشند و شروع به چرخش می‌کنند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، مواد به یک دیسک در حال چرخش تبدیل می‌شوند و یک ستاره در حال رشد را تغذیه می‌کنند.

هنگامی که ستاره تشکیل می‌شود، هر غبار و گازی که باقی‌ می‌ماند، در نهایت به سیارات، قمرها، سیارک‌ها و دیگر اجرام فضایی تبدیل می‌شود.

"آنا کارلا دیاز رودریگز" از موسسه اخترفیزیک اندلس(IAA-CSIC) می‌گوید: نتایج ما نشان داد که هر ستاره یک قرص گاز و غبار در اطراف خود دارد و علاوه بر این، یک قرص بزرگتر در اطراف هر دو ستاره در حال شکل‌گیری است.

این قرص بیرونی، ساختاری مارپیچی را نشان می‌دهد که دیسک‌های مجزا را با ماده تغذیه می‌کند و در همه منظومه‌های سیاره‌ای می‌تواند در آینده شکل بگیرد. این شواهد روشنی برای وجود دیسک‌هایی در اطراف هر دو ستاره و وجود یک دیسک مشترک در یک سیستم دوگانه است.

هر دو ستاره در منظومه دوگانه "SVS ۱۳" می‌توانند سیاره تشکیل دهند

"دیاز رودریگز" و تیمش رصدهای ۳۰ ساله‌ای را که توسط "آرایه بسیار بزرگ" رصدخانه ملی رادیو نجوم انجام شده بود، مورد مطالعه قرار دادند. آنها همچنین مشاهدات جدیدی را با "آرایه میلی‌متری/زیر میلی‌متری آتاکاما"(ALMA) انجام دادند.

اگرچه تصور می‌شود منظومه‌های خورشیدی با ستاره‌های متعدد نسبت به فرآیند شکل‌گیری سیاره شرایط دشوارتری دارند، اما آزمایش‌های این تیم نشان داد که هر دوی این ستاره‌ها قادر به تشکیل سیارات هستند.

"گیلم آنگلادا" ستاره شناس موسسه اخترفیزیک اندلس که در این تحقیق نیز مشارکت داشت، گفت: ما کشف کردیم که هر دو ستاره بسیار جوان هستند و هر دو می‌توانند سیاره‌ها را تشکیل دهند.

علاوه بر این، تحقیقات قبلی روی "SVS ۱۳" نشان داده بود که این سیستم دو ستاره حاوی مولکول‌های آلی پیچیده است که در نهایت می‌توانند به منشاء حیات تبدیل شوند. اگرچه با توجه به طول عمر این منظومه، شکوفا شدن هر گونه حیاتی در آن خیلی زود است، اما مطالعه "SVS ۱۳" می‌تواند به جامعه علمی اطلاعاتی ارائه دهد که چگونه این مولکول‌ها در نهایت به ساختارهایی تبدیل می‌شوند که می‌توانند از حیات پشتیبانی کنند.