کارگردانان فیلم کوتاه چاره‌ای جز جشنواره‌زدگی ندارند!/ حذف نکنیم

شهرام مکری نویسنده و کارگردان سینما که در دومین دوره اردوی منطقه‌ای فیلمسازی «ایده تا تولید» انجمن سینمای جوانان ایران که در شهر همدان برگزار می‌شود، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره اهمیت پرداختن به فیلم کوتاه و برگزاری دوره‌های آموزشی که به فضای عملیاتی و کاربردی نزدیک است، عنوان کرد: حرکت دوره‌های آموزش فیلم‌سازی به سمت فرم جدید که هم عملی و هم کاربردی‌تر است، در مقایسه با دوره‌های تئوری و محتوایی، مساله‌ای است که سال‌ها فضای آموزش در فیلم‌سازی به آن نیاز داشته است. خوشبختانه در حوزه‌های تئوری پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته‌ایم ولی در فضای عملی آنچنان کارنامه قابل ملاحظه‌ای در بخش‌های مختلف سینما وجود ندارد.

وی با اشاره به اینکه امکانات و شرایط برگزاری دوره‌های عملی در ایران به دلیل هزینه‌های سنگین اجرای آن محدود است، ادامه داد: دانشگاه‌ها، مراکز علمی و هنرستان‌ها، آموزشگاه‌ها و سازمان‌های سینمایی و حتی انجمن سینمای جوانان ایران، بیشتر دوره‌های آموزشی که تا امروز برگزار کرده‌اند، حول محور مسائل محتوایی و تئوری بوده‌است و از این منظر برگزاری هر مدل از دوره‌های آموزش عملی، مانند دوره «ایده تا تولید» انجمن سینمای جوانان، با ارزش است و من به شخصه از برگزاری این دوره‌ها حمایت می‌کنم.

مکری با بیان اینکه دوره فیلم‌سازی «ایده تا تولید» سبک جدیدی از برگزاری دوره آموزش سینمایی در ایران است، اظهار کرد: سبک برگزاری دوره «ایده تا تولید» سبکی است که در کشورهای مختلف و جشنواره‌های متنوع، مانند کمپ استعدادهای جشنواره برلین و کمپ استعدادهای جشنواره بوسان نمونه‌های مشابه دارد و ایده این قبیل دوره‌ها، جواب خود را به خوبی پس داده است و در نتیجه تجربه این دوره‌ها برای اهالی فیلم کوتاه ایران و انجمن سینمای جوانان ایران می‌تواند بسیار مثبت باشد و یک قدم رو به جلو است.

حرکت سینمای ایران میانه دوگانه اروپا یا آمریکا؟

کارگردان «ماهی و گربه» درباره توجهی که دوره «ایده تا تولید» به مساله ژانر دارد، توضیح داد: سینمای ایران بعد از انقلاب دچار یک دودستگی شد که حاصل یک تضاد و دوگانگی ریشه‌دار و قدیمی بود. اینکه سینمای ایران باید طبق چه ساختاری شکل بگیرد، مساله اصلی جریان‌های سینمایی ایران بوده است. یک دسته و جریان معتقد هستند که سینمای ایران باید طبق سینمای هنری و به اصطلاح سینمای اروپایی شکل بگیرد و دسته و جریان دیگر هم علاقه دارد که سینمای ایران به سینمای آمریکا با توجه به اهمیت ژانر نزدیک شود.

تجربه پرداختن به ژانر در فیلم کوتاه می‌تواند برای هنرجوها بسیار با ارزش باشد، اما نکته اینجا است که باید به هر دو جریان توجه داشت و اولویت دادن به یک جریان نباید به معنای حذف جریان دیگر در سینمای کوتاه باشد وی افزود: سینمای ایران و نهادهای سینمایی در هر دوره‌ای با توجه به فضای مدیریتی خود و متناسب با فرهنگ و شرایط ایران، به سمت یکی از این دو جریان حرکت کرده است. انجمن سینمای جوانان ایران هم مدت‌های زیادی به سینما با نگاه جریان اول که جریان سینمای هنری و اروپایی یا به تعبیری سینمایی با مخاطب خاص بود توجه می‌کرد و فضای کلی فیلم‌های کوتاه را اینگونه شکل داده بود.

"اینکه سینمای ایران باید طبق چه ساختاری شکل بگیرد، مساله اصلی جریان‌های سینمایی ایران بوده است"اما در دوره جدید انجمن سینمای جوانان ایران، این ضرورت تعریف شده است که اهمیت پرداختن به ژانر برای کارگردان‌های جوان روشن‌تر و ملموس‌تر شود.

مکری با ذکر این مساله که در نهایت کارگردان‌های جوان هستند که انتخاب می‌کند در کدام جریان سینمایی رشد کنند و تجربه‌های فیلم‌سازی خود را در کدام جریان شکل بدهند، گفت: تجربه پرداختن به ژانر در فیلم کوتاه می‌تواند برای هنرجوها بسیار با ارزش باشد، اما نکته اینجا است که باید به هر دو جریان توجه داشت و اولویت دادن به یک جریان نباید به معنای حذف جریان دیگر در سینمای کوتاه باشد.

کارگردان فیلم «جنایت بی‌دقت» در پاسخ به این پرسش که وضعیت سینمای کوتاه و آثار تولید شده در انجمن سینمای جوانان ایران توسط کارگردان‌های کار اولی را چگونه بررسی می‌کند، بیان کرد: من سال‌های طولانی در انجمن سینمای جوانان ایران فعالیت کرده‌ام و به عنوان مدرس، داور و فیلم‌ساز در دوره‌های مختلف انجمن حضور داشته‌ام و با ساختار کلی انجمن سینمای جوانان به ویژه دفتر تهران آشنایی دارم.

احتمال خطا در کشف استعدادها را کاهش دهیم

وی با بیان اینکه بهترین فیلم‌سازان ایرانی در سینمای کوتاه و بلند از اعضای انجمن سینمای جوانان ایران بوده‌اند، عنوان کرد: انجمن سینمای جوانان ایران به غیر از حوزه توزیع و عرضه که در سال‌های متمادی با مشکل رو به رو است، در حوزه تولید و آموزش توانسته رو به جلو حرکت کند و همیشه خودش را به چالش کشیده که بهترین برآیند و بازخورد را داشته باشد. انجمن سینمای جوانان ایران همیشه از تحول به سمت تازه و نو بودن نترسیده و این مساله از نقاط قوت انجمن سینمای جوانان ایران بوده است.

مکری که به عنوان استاد هنرجوهای ژانر رازآلود در دومین دوره «ایده تا تولید» حضور دارد، با اشاره به اینکه این سبک از دوره‌ها باید ادامه داشته باشد و آموزش خط مقدم فیلم‌سازی است، بیان کرد: امیدوار هستم دوره «ایده تا تولید» ادامه‌دار باشد، با شهرها و هنرجوهای بیشتری برگزار شود و احتمال خطای اینکه استعدادهایی در روند برگزاری این دوره نادیده گرفته شوند، کمتر شود.

کارگردان و نویسنده فیلم «هجوم» در پایان درباره جشنواره‌زدگی کارگردان‌های جوان سینمای کوتاه و آسیب شناسی این مساله هم گفت: قبول دارم که بسیاری از کارگردان‌های فیلم کوتاه جشنواره‌زده هستند، اما راه و چاره دیگری ندارند و من جایگزین دیگری برای دیده شدن یک اثر برای سازنده آن ندارم؛ یک فیلم‌ساز باید به شکلی تولید یک فیلم کوتاه را اطلاع‌رسانی کند؛ نمایش دهد و برای آن خبررسانی کند. در سینماهای ایران که به غیر از جشنواره و پاتوق‌های فیلم کوتاه انجمن سینمای جوانان ایران، محل دیگری برای اکران فیلم‌های کوتاه وجود ندارد، پس یک کارگردان مجبور است که دست به دامن رسانه و جشنواره شود تا ثمره کار خود را به این شکل به نمایش بگذارد.

دومین اردوی منطقه‌ای فیلم‌سازی «ایده تا تولید» ۳۱ تیرماه تا ۷ مردادماه ۱۴۰۱ به‌میزبانی انجمن سینمای جوانان همدان برگزار خواهد شد.