جهشی ۵۵پله‌ای در آموزش عالی

حجت‌الاسلام والمسلمین «حسن روحانی» رئیس‌جمهوری روز یکشنبه ۲۳ شهریورماه ۱۳۹۹، در آیین آغاز رسمی سال تحصیلی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و فناوری کشور، با تاکید بر رشد و بالندگی فضای علمی و دانشگاهی کشور در هفت سال گذشته و موفقیت‌های علمی دانشگاه‌های کشور در عرصه جهانی در این سال‌ها، گفت: اگر هفت سال قبل یک دانشگاه ایران در فهرست دانشگاه های برتر جهان قرار داشت، امروز ۴۰ دانشگاه ما در جمع دانشگاه های برتر جهان قرار دارد و در نوآوری علمی جایگاه ما از ۱۲۰ به ۶۵ ارتقا یافته که نشان می‌دهد حرکت خوبی در نوآوری طی هفت سال گذشته انجام شده است.

روحانی این سخنان را با استناد به رتبه‌بندی جهانی «تایمز» برای معرفی برترین دانشگاه‌های جهان در سال ۲۰۲۰ بیان کرده است که بر اساس این رتبه‌بندی ۴۰ دانشگاه ایرانی در جمع هزار و ۴۰۰ دانشگاه برتر دنیا قرار گرفته‌اند.

این دانشگاه‌ها عبارتند از: دانشگاه‌های صنعتی نوشیروانی بابل، یاسوج، صنعتی امیرکبیر، کاشان، علوم پزشکی مشهد، صنعتی شریف، علوم پزشکی تهران، بین‌المللی امام خمینی، علوم پزشکی ایران، علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان، علوم پزشکی شهید بهشتی، صنعتی شیراز، تبریز، علوم پزشکی تبریز، تهران، فردوسی مشهد، اصفهان، علوم پزشکی اصفهان، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، کردستان، مازندران، شهید بهشتی، شیراز، الزهرا، شهید مدنی آذربایجان، بیرجند، بوعلی سینا، گیلان، خوارزمی، سمنان، شاهد، شهید باهنر کرمان، شهید چمران اهواز، شهرکرد، صنعتی شاهرود، علوم پزشکی شیراز، ارومیه، یزد و زنجان.

رتبه‌بندی تایمز چیست؟

رتبه‌بندی تایمز (times higher education) یک نظام رتبه‌بندی بین‌المللی است که به ارزیابی رتبه علمی و تحقیقاتی دانشگاه‌های دنیا می‌پردازد. این نظام رتبه‌بندی در تازه‌ترین گزارش خود عملکرد نزدیک به یک هزار و ۴۰۰ دانشگاه در سراسر جهان را بررسی و ارزیابی کرده است.

«آموزش»، «تحقیق»، «انتقال دانش»، «چشم انداز بین المللی» و «درآمد ناشی از انتقال دانش» از مهم‌ترین فاکتورهای مورد ارزیابی در رتبه‌بندی جهانی تایمز است که با بررسی موشکافانه آنها در کنار دیگر عوامل تاثیرگذار، به داوری درباره جایگاه علمی موسسات آموزش عالی و سنجس سطح علمی دانشگاه‌ها می‌پردازد.

امروز ۴۰ دانشگاه ما در جمع دانشگاه های برتر جهان قرار دارد و در نوآوری علمی جایگاه ما از ۱۲۰ به ۶۵ ارتقا یافته که نشان می‌دهد حرکت خوبی در نوآوری طی هفت سال گذشته انجام شده است.

از بخش‌های نامبرده شده، دو بخش نخست، بیشترین تاثیر در داوری را دارند و هر یک از آنها ۳۰ درصد از امتیاز داوری‌ را برای قرار گرفتن دانشگاه‌ها در لیست برترین دانشگاه‌های جهان به خود اختصاص می‌دهند. خوشبختانه رشد علمی دانشگاه‌های ایران در سال‌های اخیر به‌گونه‌ای بوده که موجب شده است، ۴۰ دانشگاه‌ ایران با کسب امتیازهای یاد شده در لیست برترین دانشگاه‌های جهان قرار گیرند و افتخارآفرین شوند.

حمایت تمام‌قد دولت از آموزش عالی

بی شک محیط‌های علمی چون دانشگاه‌ها می‌توانند در سرعت بخشیدن به رشد علم و دانش و آنچه جامعه امروز ایران به آن نیازمند است یعنی خودکفایی و جهش تولید برای تحقق اقتصاد مقاومتی نقش کلیدی ایفا کنند؛ نقشی که دولت تدبیر به درستی به آن واقف است و این را به خوبی می‌توان در عملکرد دولت در حوزه دانش و فن‌آوری مشاهده کرد.

حمایت دولت از پارک‌های علم و فناوری و کمک دولت به شرکت‌های دانش‌بنیان، امروز موجب رشد و گسترش چشمگیر مراکز دانش بنیان در سطح کشور شده است؛ امری که به معنای حفظ نخبگان دانشگاهی و سرمایه‌های علمی در داخل و اصطلاحا جلوگیری از فرار مغزها است.

رشد ۷۳ درصدی بودجه پارک‌های علم‌وفن‌آوری در سال ۱۳۹۸ نشان از اراده دولت به ارتقای علمی کشور دارد. دولت همچنین در بودجه سال ۱۳۹۹، بودجه مراکز آموزش عالی و پژوهشی را نسبت به سال قبل از آن ۸.۵ درصد و در بخش عمرانی ۸.۷ درصد افزایش داد.

اینها همه موجب تسریع رشد علمی کشور در سال‌های اخیر شده است؛ رشدی که ۴۰ دانشگاه ایران را در لیست برترین دانشگاه‌های جهان قرار داده است. برای حفظ این شرایط و کمک به گسترش و ارتقای هر چه بیشتر آن اما، بی‌شک دولت و دیگر نهادهای حاکم باید بیش از پیش و با رویکردی سازنده‌تر، از ظرفیت نخبگان علمی، دانشمندان و اساتید کشور بهره‌مند شوند؛ چراکه شاه‌کلید جهش علمی جامعه در دستان این نخبگان است.