سل بیماری کشنده، اما قابل پیشگیری و درمان

به گزارش روز چهارشنبه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دکترمجید مرجانی هم زمان با ۲۳ مهرماه روز ملی مبارزه با سل گفت: بشر از هزاران سال پیش با بیماری سل درگیر بوده است و هنوز هم در کل جهان و ایران یک معضل بهداشتی محسوب می شود. نباید از تشخیص، درمان و پیگیری بیماران مبتلا به این بیماری غافل شویم و به خاطر ترس از ابتلا به کرونا این بیماری را نادیده بگیریم.

این متخصص بیماریهای عفونی بیمارستان مسیح دانشوری در ادامه  بهترین راه پیشگیری از سل  را در کودکان واکسیناسیون و در بزرگسالان شناسایی و درمان به موقع و کامل برشمرد و خاطرنشان کرد: این روزها شیوع بیماری کووید - ۱۹ سبب ایجاد شرایط ویژه ای در جوامع شده و پیگیری و درمان سایر بیماری های عفونی و غیرعفونی را تحت الشعاع قرار داده است. ممکن است افراد به خاطر ترس از ابتلا به کرونا از پیگیری و درمان بیماری های خود غافل شده و کمتر به آنها دقت کنند.

تمامی گروه های سنی به سل مبتلا می شوند

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: با توجه به انجام واکسیناسیون ب ث ژ از دهه ها قبل در کشور کمتر شاهد بروز سل اطفال هستیم. اگرچه این بیماری می تواند در تمام رده های سنی بروز کند، اما ۲ گروه سنی سالمندان و رده سنی ۳۰-۱۵ سالگی را بیشتر درگیر می کند.

متخصص عفونی بیمارستان مسیح دانشوری ادامه داد: از گذشته های دور بیماری سل با فقر و سوء تغذیه همراه بوده و بیشتر افرادی را  که از نظر اقتصادی دارای وضعیت ضعیفی بودند، درگیر می کرده است. البته این موضوع یک اصل کلی نیست و سل بیماری واگیری است که هر قشری از جامعه را می تواند مبتلا کند، اما در اقشار ضعیف جامعه شیوع بیشتری دارد.

سرفه مزمن بیش از سه هفته علامت مشکوک به سل

مرجانی تاکید کرد: اصولا هر فردی که بیش از سه هفته دارای سرفه مزمن باشد که علت آن شناخته شده نیست باید مشکوک به سل تلقی شود و از نظر این بیماری مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد تا در صورت مبتلا بودن روند درمان سریع وی آغاز شود.

وی سرفه مزمن، کاهش وزن، خلط، کاهش اشتها، تب و تعریق شبانه را از علایم بیماری سل بیان کرد و یادآور شد: با توجه به این که همه علایم همزمان در یک بیمار دیده نمی شود، ممکن است بیمار فقط یک یا دو علامت را داشته باشد و افراد باید کاملا هوشیار باشند.

موفقیت چشمگیر ایران در کاهش شیوع سل در کشور 

مرجانی با اشاره به کاهش شیوع سل در دهه های اخیر گفت: امروزه در جهان حدود ۱۰ میلیون نفر سالانه به سل مبتلا می شوند. در سال ۱۳۵۷ آمار مبتلایان در کشور ما حدود ۱۳۵ در ۱۰۰ هزار نفر بود که با اقدامات صورت گرفته این آمار به حدود یک دهم رسیده و میزان بروز سل در ایران امروزه حدود ۱۳ در ۱۰۰ هزار نفر است که یک موفقیت چشمگیر است.

وی سل را یک بیماری عفونی قابل پیشگیری و دارای درمان ذکر کرد و افزود: از ۸۰ سال پیش درمان این بیماری شناخته شد و درصورت مراجعه به موقع بیمار و تشخیص زودهنگام و شروع درمان حدود ۹۵ درصد بیماران بهبودی کامل پیدا می کنند.

"بنابراین درمان بیمار مبتلا به سل، به نوعی پیشگیری و جلوگیری از ابتلای سایر افراد محسوب می شود."اما درصورت مراجعه نکردن به موقع، مصرف نامرتب داروها و رها کردن نیمه کاره درمان، درصد بهبودی بیمار کاهش می یابد.

این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان اینکه سل یک بیماری بالقوه کشنده است بر درمان به موقع و منظم و کامل مبتلایان تاکید کرد و افزود: درصورت درمان نشدن به موقع و کام،ل یک سوم مبتلایان به این بیماری در طول یک سال و حدود نیمی از آنان در طول ۵ سال جان خود را از دست می دهند.

وی گفت: اگرچه سل می تواند یک بیماری کشنده باشد، اما با توجه به وجود درمان های موثر برای آن می تواند بالای ۹۵ درصد بهبودی کامل داشته باشد. بنابراین بسیار مهم است که بیمار با مشاهده علایم ذکر شده به موقع مراجعه کند تا پس از تشخیص درمان وی آغاز شود.

 مرجانی با اشاره به این که داروهای سل از سوی وزارت بهداشت به صورت رایگان در اختیار بیماران قرار می گیرد، افزود: دوره درمان این بیماری طولانی و حدود ۶ ماه است و بیماران باید در طول این مدت داروها را مرتب و منظم مصرف کرده و درمان خود را کامل کنند.

درمان را به تعویق نیندازید

متخصص عفونی بیمارستان مسیح دانشوری سل را جزو بیماری های ریوی مزمن دانست که می تواند فرد را مستعد ابتلا به کرونای شدیدتری کند.

وی در این باره گفت: متاسفانه در حال حاضر بیماران دارای سرفه های مزمن و علایم مشکوک به سل از ترس کرونا، مراجعه به مراکز درمانی را به تعویق می اندازند. این موضوع باعث پیشرفت بیماری آنها شده و زمانی مراجعه می کنند که دچار خلط خونی شده و بیماری به مرحله خطرناک رسیده است.

مرجانی با تاکید بر این که بیماران نباید از نگرانی کرونا درمان خود را به تعویق بیندازند، گفت: در حال حاضر در کل مراکز درمانی کشور مراقبت و درمان بیماران کرونایی و دیگر بیماران در بخش های مجزایی انجام می شود. بطور مثال در بیمارستان مسیح دانشوری، اورژانس و بخش سل و کرونا کاملا جداگانه و مجزا از هم  قرار دارند.

وی در ادامه به افرادی که دچار سرفه های مزمن هستند یا تحت درمان سل قرار دارند، توصیه کرد: بدون دغدغه و نگرانی از ابتلا به کرونا با رعایت پروتکل های بهداشتی به مراکز درمانی مراجعه کرده تا روند تشخیص و درمان خود را طی کنند؛ زیرا درصورت مراجعه نکردن به موقع بیماری فرم شدیدتری پیدا کرده و شانس بهبودی ۹۵ درصدی کاهش می یابد.

راههای پیشگیری؛ واکسیناسیون سل، رعایت نکات بهداشتی و درمان مسلولان  

وی واکسن ب ث ژ را از قدیمی ترین واکسن های موجود در کشور برشمرد که در بدو تولد به تمامی نوزادان تزریق می شود و باعث کاهش میزان بروز سل در نوزادان، شیرخواران و کودکان  شده است.

مرجانی اظهار داشت: با توجه به مطالعات تزریق واکسن در بزرگسالی خیلی موثر نیست و رعایت نکات بهداشتی، شناسایی و درمان سریع و به موقع و کامل افراد مسلول بهترین راه پیشگیری از بیماری سل است.

این دانشیار دانشگاه خاطرنشان کرد: با توجه به این که هر فرد مسلول می تواند سالانه ۱۵ نفر را آلوده کند، برای اطفال واکسن بهترین راه پیشگیری است و برای بالغان رعایت نکات بهداشتی و شناسایی سریع افراد مسلول مسری و درمان آنها است.

راه های انتقال بیماری

مرجانی در خصوص راه های انتقال این بیماری عفونی گفت: با توجه به این که بیماری از فرد به فرد منتقل می شود، درصورتی که بیمار از بیماری خود خبر نداشته باشد از طریق سرفه، نفس کشیدن و یا حتی حرف زدن می تواند میکروب را در هوا پخش کرده و باعث آلودگی و انتقال آن به سایر افراد شود.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، درمان سل را پیشگیری و جلوگیری از ابتلای سایر افراد برشمرد و خاطرنشان کرد: چنانچه بیماری فرد مسلول به موقع تشخیص داده شود و تحت درمان قرار گیرد، داروها را مرتب و به موقع مصرف کند، در مدت حدود ۲ تا ۳ هفته بیماری وی از حالت مسری بودن خارج می شود. بنابراین درمان بیمار مبتلا به سل، به نوعی پیشگیری و جلوگیری از ابتلای سایر افراد محسوب می شود.