انتقاد صباغ‌زاده از صداوسیما

آفتاب‌‌نیوز :

مهدی صباغ‌زاده باوردارد صدا و سیمایی که توانایی نظارت بر سریال‌های خود را ندارد، چگونه می‌تواند بر شبکه نمایش خانگی نظارت داشته باشد.

«همیشه وقتی فناوریِ مورد استفاده مردم در حال توسعه است، مسئولان به دنبال کنترل و مدیریت آن می‌افتند.» این جمله بخشی از صحبت‌های سعید رجبی‌فروتن معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی در نشست مجازی نهاد‌های مقررات‌گذار شبکه‌های نمایش خانگی و تلویزیون‌های اینترنتی در ۳۰ آذر ۱۳۹۹ بود. جمله‌ای که به نبود قانون‌گذاری در این زمینه‌ها اشاره دارد که بی ارتباط با پلتفرم‌های شبکه نمایش خانگی و ساترا نیست. اما علاوه بر نبود قانون، مسئله اصلی ساترا (سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر) چیز دیگری است. در واقع پس از گذشت پنج سال هنوز هم مشخص نیست که صدا و سیما نظارت کامل بر شبکه نمایش خانگی دارد یا خیر، چرا که در حال حاضر مجوز‌های پخش وی‌اودی برعهده سازمان سینمایی است، اما ساترا که زیر نظر صدا و سیما است هم بر تولیدات شبکه نمایش خانگی نظارت دارد.

در واقع هنوز هم مشخص نیست که صدور مجوز برای وی‌اودی‌ها زیر نظر سازمان صدا و سیما می‌ماند یا قرار است وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دوباره نظارت بر آن‌ها را برعهده بگیرد؟ چون در حال حاضر هر دو سازمان امکان صدور مجوز ونظارت بر شبکه نمایش خانگی را دارند.

پرسشی که قرار است محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به زودی به آن پاسخ دهد.

ضربه‌ای که ساترا به عادل فردوسی‌پور زد

نزاع میان صداوسیما و وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی بر سر نظارت و صدور مجوز به وی‌اودی‌ها، مربوط به امروز و دیروز نیست. تاریخچه این دعوا به زمانی بازمی‌گردد که شورای نگهبان ذیل اصول ۴۴ و ۱۷۵ قانون اساسی، تاکید کرد که «صوت و تصویر فراگیر» در قلمرو مدیریت سازمان صداوسیما تعریف می‌شود و این سازمان ناظر و قانون‌گذار مسائل مرتبط به آن است.

وقتی شبکه نمایش خانگی توانست از برنامه‌های تلویزیون پیشی بگیرد و در برابر صدا و سیما قد علم کند و در نتیجه بسیاری از تهیه‌کنندگان و کارگردان‌هایی که دیگر نمی‌توانستند با قواعد سلیقه‌ای صدا و سیما کنار بیایند به سوی شبکه نمایش خانگی حرکت کردند.

"جمله‌ای که به نبود قانون‌گذاری در این زمینه‌ها اشاره دارد که بی ارتباط با پلتفرم‌های شبکه نمایش خانگی و ساترا نیست"در واکنش سازمان صدا و سیما تلاش کرد تا اعطای مجوز در این بخش را هم به دست بیاورد تا به نوعی رقیب خود، یعنی شبکه نمایش خانگی را با این ترفند حذف کند. تقریبا اوایل تابستان گذشته بود که اعلام شد برای جلوگیری از سریال سوزی، تا اطلاع ثانوی سازمان سینمایی حق صدور مجوز جدید برای پخش سریال را ندارد، اما خبر‌ها از شدت گرفتن اختلافاتّ بین صدا و سیما و وزارت ارشاد بر سر نظارت بر شبکه نمایش خانگی حکایت داشت.

تا اینکه سرانجام ۲۴ اسفند سال ۹۹، نمایندگان مجلس در مصوبه‌ای سازمان صداوسیما را موظف کردند که بر تمام مراحل تولید آثار حرفه‌ای در فضای مجازی نظارت کند و ضمن ارتقای کیفی تولیدات از تاثیرات مخرب آن در جامعه جلوگیری به عمل آورد. در این مصوبه مسئولیت صدور مجوز و تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر و نظارت بر آن، منحصراً بر عهده سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر (ساترا) سازمان صدا و سیما واگذار شد.

اما پیش از واگذاری صدور مجوز به دست صداوسیما، یعنی حدود یکسال پیش و در مهر سال ۹۹، عادل فردوسی‌پور اعلام کرد که می‌خواهد برنامه «۹۹» را روی آنتن شبکه نمایش خانگی ببرد. برنامه‌ای که مجوز خود را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کرده بود، اما در لحظه‌های آخر اعلام شد که مجوز خود را باید از ساترا دریافت می‌کرده است به همین دلیل این برنامه نتوانست در زمان مقرر پخش شود.

سلیقه مدیران تلویزیون را تبدیل به ویرانه کرده است

چرا ساخت برنامه در شبکه نمایش خانگی محبوب‌تر از تلویزیون است؟ در واقع یکی از دلایلی که باعث شده تا کارگردانان و تهیه‌کنندگان تمایل کم‌تری به همکاری با تلویزیون داشته باشند، اعمال نظر‌ها و سلایق شخصی است.

به همین دلیل سازندگان آثار برای اینکه از اعمال نظر‌های شخصی فاصله بگیرند، تلاش دارند تا صدور مجوز برای پخش برنامه دوباره توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام شود. در واقع مشکل اصلی مدیران ساترا این است که نتوانسته‌اند شیوه‌های مدیریت را همگام با زمانه پیش ببرند.

محمدتقی فهیم پیش‌تر درباره نحوه مدیریت ساترا گفته بود: «زمانی که ساترا (سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر) تشکیل شد، ما فکر می‌کردیم که شاید بتواند به وضعیت توزیع محصولات از طریق بستر اینترنت سر و سامان دهد.

اما در واقعیت، نه تنها این اوضاع بهبود پیدا نکرد، بلکه ساترا به دلیل عقب ماندن از کارکرد‌های روز و عقب ماندن از شیوه‌های نوین علم مدیریت، خودش تبدیل به یک بازوی مبلغ برای سرمایه‌اندوزی این جریانات، پلتفرم‌ها و سیستم‌های توزیع اینترنتی شد؛ چون دانش و رویکردی که در پیش گرفتند۳۰ سال عقب‌تر از دنیا است»

چه کسی صلاحیت نظارت بر شبکه نمایش خانگی را دارد؟

بسیاری از هنرمندان و تهیه کنندگان سینمایی معتقدند که صداوسیما صلاحیت لازم برای نظارت بر شبکه نمایش خانگی را ندارد.

از قدیم می‌گفتند «اگر بیل زنی، باغچه خودت را بیل بزن»، این حکایت امروز سازمان صدا و سیماست که انبوهی از شبکه‌های تلویزیونی زیر نظرش، برنامه‌ها و سریال‌هایی ضعیف را تولید می‌کنند و اکنون با ساترا می‌کوشد بر تولیدات شبکه نمایش خانگی هم نظارت کند و سطح آن‌ها را ارتفاء دهد.

مهدی صباغ‌زاده، تهیه‌کننده سینما، کارگردان و عضو انجمن صنفی تهیه‌کنندگان، در همین راستا و درباره عدم صلاحیت صدا و سیما برای نظارت بر شبکه نمایش خانگی گفت: «ماجرا این است که صدا و سیما توانایی نظارت بر سریال‌ها و تولیدات خود را ندارد. حالا اگر شبکه نمایش خانگی هم زیر دست صدا و سیما بماند، همان بلایی که سر سریال‌های تلویزیونی آمد، سر سریال‌های شبکه نمایش خانگی نیز می‌آید. فکر می‌کنم باید اجازه دهیم که مسئولیت صدور مجوز دوباره به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باز گردد تا شاهد تولیدات با کیفیت بیشتری باشیم.»

او درباره همسو بودن صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با دولت گفت: «امکان ندارد نظر صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با یکدیگر همسو باشد. این موضوع خیلی واضح است و تفاوت آن را از اختلاف کیفیت سریال‌های شبکه نمایش خانگی و سریال‌های تلویزیونی می‌توان فهمید.»

شبکه نمایش خانگی تحت نظارت کدام سازمان قرار می‌گیرد؟

در ابتدا صدور مجوز برای شبکه نمایش خانگی زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود، بعد از آن به صدا و سیما واگذار شد، اما حالا سازمان سینمایی مجوز پخش سریال‌های شبکه نمایش خانگی را صادر می‌کند، اما ساترا هم روی آن نظارت دارد.

محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرده است که قصد دارد به زودی در سازمان صداوسیما و ارگان‌های دیگر جلساتی برگزار کند تا وضعیت صدور مجوز برای سریال‌های شبکه نمایش خانگی مشخص شود.

مهدی صباغ‌زاده نیز باور دارد که بهتر است نظارت بر شبکه نمایش خانگی دوباره به وزارت ارشاد بازگردد او در این‌باره گفت: «نگاه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با نگاه صدا و سیما تفاوت دارد اگر صدور مجوز به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شود، خیلی بهتر است، چون سانسور‌ها و سخت‌گیری‌ها کمتر خواهد شد. اگر وزارت ارشاد مسئولیت صدور مجوز برای سریال‌های شبکه نمایش خانگی را برعهده بگیرد شبکه نمایش خانگی دوباره سروسامان می‌گیرد.

چون زمانی که این مسئولیت برعهده وزارت ارشاد بود، شاهد عملکرد بهتر و ثمربخش‌تری بودیم.

"اما علاوه بر نبود قانون، مسئله اصلی ساترا (سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر) چیز دیگری است"درصورتی که عملکرد فعلی اصلا رضایت بخش نیست. فیلمسازان، تهیه کنندگان و کارگردانان، با وزارت ارشاد ارتباط دارند و با آن‌جا همکاری می‌کنند، به همین دلیل وزارت فرهنگ و ارشاد نگاه سینمایی‌تری خواهد داشت.»