بیانیه پایانی نشست «روند آستانه» علیه کُردها در شمال سوریه؛ ایران، روسیه و ترکیه «خودمختاری» را «مردود» دانستند

رادیو زمانه - ۲۹ تیر ۱۴۰۱

پیش از اینکه رجب طیب اردوغان به تهران برسد، وزیر خارجه جمهوری اسلامی گفته بود ترکیه طرح «عملیات نظامی تا عمق ۳۰ کیلومتری» در خاک سوریه را مد نظر دارد. ترکیه چند ماه است که نیروهای دموکراتیک شمال سوریه را به حمله نظامی تهدید می‌کند. تهران و مسکو قبلاً گفته بودند که با حمله نظامی به خاک سوریه مخالفند. حالا به نظر می‌رسد روسای سه دولت در پایان نشست «روند آستانه» حداقل بر روی کاغذ در باره مخالفت با حمله نظامی به سوریه به توافق رسیده‌اند، اما «خودمختاری» نیروهای دموکراتیک شمال سوریه به رهبری کُردها را تحمل نمی‌کنند.

روسای جمهوری سه دولتی که آشکارا در سوریه دخالت دارند، در بیانیه پایانی گفتند: «منازعه سوریه هیچ راه‌حل نظامی نداشته و تنها از طریق روند سیاسی سوری ـ سوری با تسهیل‌­گری سازمان ملل وفق قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل قابل حل و فصل خواهد بود.»

https://www.radiozamaneh.com/۷۲۳۸۹۵

«تاکید بر حفظ تمامیت ارضی سوریه» از دیگر توافق های سه جانبه ایران، روسیه و ترکیه بود که در بیانیه پایانی بازتاب یافت. رهبران سه کشور همچنین برای که «همکاری برای مبارزه با تروریسم در همه اشکال و مظاهر» در سوریه عنوان کردند و به توافق رسیدند و «عزم» خود را برای همکاری مشترک اعلام کردند.

سه کشور تا به حال بر سر تعریف آنچه که «گروه‌های تروریستی» در سوریه می‌خوانند، اختلاف نظر داشتند.

"پیش از اینکه رجب طیب اردوغان به تهران برسد، وزیر خارجه جمهوری اسلامی گفته بود ترکیه طرح «عملیات نظامی تا عمق ۳۰ کیلومتری» در خاک سوریه را مد نظر دارد"از نگاه دولت ترکیه یگان‌های مدافع خلق که کنترل برخی مناطق شمال سوریه را در دست دارند، «تروریست» محسوب می‌شوند و از نظر ایران، «شورشیان اسلام‌گرا» که مورد حمایت ترکیه و در ادلب مستقر هستند، تروریست به شمار می‌آیند.

در بند چهارم و پنجم بیانیه پایانی نشست، ایران و روسیه به آنچه که پیش‌تر «نگرانی قابل درک ترکیه» خوانده شده بود، پاسخ دادند. به صورت مشخص در بند چهارم «خودمختاری» در شمال سوریه «مردود» خوانده شد و روسای جمهوری سه کشور «عزم خود را برای مقابله با دستورکارهای جدایی­‌طلبانه که با هدف تضعیف حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه و نیز تهدید علیه امنیت ملی کشورهای همسایه از طریق حملات و نفوذهای فرامرزی  صورت می‌گیرد، ابراز کردند»

ترکیه حضور یگان‌های مدافع خلق که به گفته مقام‌های آن کشور، با پ‌ک‌ک (حزب کارگران کردستان) همسو هستند را تهدید علیه امنیت ملی خود عنوان کرده و به همین بهانه طرحی را برای تغییر بافت جمعیتی این منطقه با اِسکان آواره‌گان سوری در سر دارد.

در بند پنجم این بیانیه هم که به صورت مشخص به «بررسی شرایط شمال سوریه»، اشاره دارد، آمده است روسای جمهور «تأکید کردند که دستیابی به امنیت و ثبات در منطقه تنها در سایه حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی این کشور ممکن است و بدین منظور تصمیم گرفتند تلاش­‌های خود را هماهنگ نمایند.»

https://www.radiozamaneh.com/۷۲۴۰۴۵

ایران، روسیه و ترکیه در بخش دیگری از این بند از بیانیه با آنچه که «تصرف و انتقال غیرقانونی نفت و درآمدهای حاصل از فروش آن»، عنوان شده است، مخالفت کردند. علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی در دیدار با ولادیمیر پوتین بر «بیرون راندن نیروهای اشغال‌گر در شرق فرات»، تاکید کرده و گفته بود: «یک مسئله مهم دیگر در موضوع سوریه، اشغال مناطق حاصلخیز و نفت‌خیز شرق فرات بوسیله آمریکایی‌ها است که این قضیه باید با بیرون راندن آنها از آن منطقه علاج شود.».

روسای جمهوری سه کشوری که در جنگ داخلی سوریه مداخله مستقیم کردند، در یک بند دیگر از این بیانیه مشترک بر آنچه که «تداوم همکاری‌­های جاری به منظور نابودی نهایی تمامی افراد، گروه‌ها، تشکل‌­ها و موجودیت­‌های تروریستی» در سوریه عنوان شده است، تأکید کردند.

این سه کشور در باره ادلب، منطقه‌ای که شورشیان اسلام گرا مورد حمایت ترکیه در آنجا مستقر هستند، لحنی آرام‌تر از شمال سوریه به کار بردند و «بر لزوم حفظ آرامش در میدان با اجرای کامل تمامی توافقات مرتبط» تأکید کردند و همزمان از «حضور و فعالیت­های گروه­های تروریستی که غیرنظامیان داخل و خارج از منطقه کاهش تنش ادلب را تهدید می‌کند، ابراز نگرانی جدی کردند».

روسای سه دولت همچنین حملات پیاپی اسراییل به خاک سوریه را هم محکوم کردند. ایران پیش از این به صورت جداگانه حملات اسراییل به سوریه را که به ادعای مقامات اسراییلی با هدف مقابله با ایران انجام می‌شود، محکوم کرده بود.

روسیه نیز پس از جنگ در اوکراین و سرد شدن روابط با تل آویو، به اسراییل در این باره هشدار داده بود. ترکیه که به تازگی روابطش با ترکیه را به سطح بالا رسانده اما موضعی در این باره نگرفته بود.

«بازگشت داوطلبانه آوارگان سوری به اقامتگاه های اصلی خود»، «تداوم عملیات آزادسازی بازداشت شدگان/ ربوده شدگان در چارچوب کارگروه ذی ربط در روند آستانه» و «محکومیت تحریم‌های سوریه» از دیگر مفاد بیانیه پایانی نشست تهران بود.

روسای سه دولت همچنین نمایندگان خود را مکلف کردند «تا نوزدهمین نشست بین‌­المللی سوریه در چارچوب روند آستانه را تا پایان سال ۲۰۲۲ برگزار کنند.»

منابع خبر

اخبار مرتبط

رادیو فردا - ۲۷ خرداد ۱۴۰۰
رادیو فردا - ۲۴ بهمن ۱۳۹۹
رادیو زمانه - ۱۹ اسفند ۱۴۰۰
بی بی سی فارسی - ۲۲ خرداد ۱۴۰۱