جنگ نفت؛ وقتی ریاض و مسکو به مصاف هم می‌روند

حق نشر عکس

Getty Images

اوپک در شصتمین سالگرد تاسیس، برای بازار جهانی نفت خوش خبر نبود. شکست وزیران سازمان کشورهای صادرکننده نفت در توافق بر سر سیاستی مشترک با روسیه بلافاصله با واکنش رو به رو شد.

اعضای این کارتل نفتی، در هشتمین نشست "اوپک پلاس" همه تلاش خود را کردند تا به نبرد کاهش تقاضا زیر سایه شیوع ویروس کرونا بروند، اما روس‌ها افقی دیگر در برابر بازار نفت خود می‌دیدند.

اوپک و متحدانش زیر عنوان اوپک پلاس، نه تنها در تنظیم بازار نفت ناکام ماندند، بلکه نشست ششم مارس به بر کشیدن سلاح نفت از سوی عربستان سعودی بدل شد.

جنگ نفت میان عربستان سعودی و روسیه، تحقق وارونه هدف از تشکیل اوپک پلاس است؛ رویدادی که می‌تواند به مراتب اثری دراز مدت نسبت به شیوع ویروس کرونا بر بازار بگذارد.

"شکست وزیران سازمان کشورهای صادرکننده نفت در توافق بر سر سیاستی مشترک با روسیه بلافاصله با واکنش رو به رو شد"

کرونا تا اینجا، سبب افت چشمگیر تقاضای نفت شده است؛ برای نمونه مصرف نفت در چین ۲۰ درصد کاهش یافته است. یکی از مواردی که می‌توان در چرایی این امر، به آن اشاره کر؛ کاهش مصرف بنزین هواپیما به عنوان یک فراورده نفتی است.

بازار همچنین در پی تولید نفت شیل در آمریکا با کمبود تولید و عرضه رو به رو نیست. نشست فوق العاده اوپک، یک‌روز پیش از جلسه اوپک پلاس در پایتخت اتریش، به امید ایجاد توازن میان عرضه و تقاضا و در نتیجه جلوگیری از کاهش قیمت برپا شده بود.

• قدرت سیبری؛ نقطه عطف دیپلماسی اقتصادی روسیه
• حمله ایران به پایگاه‌های آمریکا چه اثری بر بازار نفت گذاشت؟
• تحریم نفت ایران؛ مشتریان رفتند، جای ایران هم پر شد

عربستان سعودی به عنوان یکی از مهمترین اعضای اوپک بر ضرورت کاهش تولید اصرار داشت.

طرف حساب چنین تقاضایی در نشست اوپک پلاس، روسیه بود. واقعیت آن است که روسیه به دست‌کم سه دلیل حاضر به کاهش سقف تولید نفت خود نبوده است.

پیش از هر چیز تحریم نفت ایران، روسیه را در موقعیت مناسبی برای افزایش سهم خود در بازار نفت قرار داده است. روس‌ها هم در بازار نفت و هم در بازار گاز طبیعی، رقیب جدی ایران به شمار می‌رود و تحریم اقتصادی این کشور، برای کاخ کرملین فرصت است.

روسیه با واکنش تند کاخ سفید بر سر انتقال گاز طبیعی‌اش به آلمان رو به رو شده است.

"اعضای این کارتل نفتی، در هشتمین نشست "اوپک پلاس" همه تلاش خود را کردند تا به نبرد کاهش تقاضا زیر سایه شیوع ویروس کرونا بروند، اما روس‌ها افقی دیگر در برابر بازار نفت خود می‌دیدند"اجرای طرح نورد استریم ۲ به معنی "تسخیر" بازار گاز اروپاست و سنگ‌اندازی آمریکا، مسکو را بر آن داشته تا به جنگ نفت شیل یا آنچه "انقلاب انرژی" خوانده می‌شد برود.

مسکو حاضر نیست در زمانه‌ای که ایالات متحده آمریکا با تولید نفت شیل به صادرکننده طلای سیاه بدل شده، حتی یک گام از بازار پا پس بکشد. پائین بودن بهای نفت، اثری مستقیم بر تولید و عرضه نفت شیل آمریکا دارد؛ به عبارتی ساده‌تر در برابر نفت ارزان، تولید نفت شیل به‌صرفه نیست.

در شرایطی این شیب سقوط قیمت در یک شب، در سه دهه گذشته بی‌سابقه بوده، روس‌ها تا جایی که نفت ارزان بر تعیین بهای گاز طبیعی اثر نگذارد، صحنه را خالی نخواهند کرد. با افزوده شدن بر عرضه عربستان سعودی، شرکت روس نفت هم در پی آن شده تا از اول آوریل ۳۰۰ هزار بشکه به تولیدش بیافزاید.

با این حساب روسیه که خواستار حفظ سقف تولیدش بود به افزایش تولید رو می‌آورد.

ریاض هم در دیگر سو، در واکنش به سیاست روسیه، مسیری خلاف آنچه بر آن پافشاری می کرد، در پیش گرفته است. اختلاف مسکو و ریاض از تنظیم بهای نفت، به رویارویی بر سر تصاحب سهیم بیش‌تر در بازار تغییر کرده است.

سعودی‌ها دو سیاست تخفیف و افزایش تولید را برای قراردادهای ماه آینده میلادی در پیش می‌گیرند. آرامکو با ۷ دلار تخفیف به ازای هر بشکه و افزایش تولید روزانه ۲ میلیون بشکه‌ای در تلاش خواهد بود تا بازار آسیایی‌اش به دست روس‌ها نیفتد.

"اوپک و متحدانش زیر عنوان اوپک پلاس، نه تنها در تنظیم بازار نفت ناکام ماندند، بلکه نشست ششم مارس به بر کشیدن سلاح نفت از سوی عربستان سعودی بدل شد"سعودی که حدود دو سوم صادراتش به آسیا است، در همین آغاز جنگ قیمت، با استقبال چند پالایشگاه رو به رو شده‌ است.

در چنین بازاری تصور این‌که دیگر تولیدکنندگان عمده، مسیری مشابه در پیش‌ بگیرند، دور از ذهن نیست. اگر نفت امارات متحده عربی، کویت و عراق هم در کنار نفت عربستان سعودی با تخفیف عرضه شود و شیوع ویروس کرونا به طول انجامد، در ادامه سیر نزولی قیمت نفت نباید تردید کرد. در چنین سناریویی باید در انتظار نفت ۲۰ دلاری بود.

جدل مسکو و ریاض در بازار و در نهایت، نفت ارزان، هر اثری که داشته باشد مهمترین بازنده‌اش شرکت‌های نفت آمریکایی خواهند بود که در تولید نفت شیل سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

در آن‌سو، توقف روند سیر نزولی قیمت نفت، نیازمند پایان نبرد ریاض و مسکو در بازار، کاهش تولید در آمریکای شمالی و به نتیجه رسیدن مبارزه جهانی با شیوع ویروس کرونا است.