روز‌های مستی «بن‌سلمان»!

به گزارش تابناک، جیمز دورسی عضو ارشد دانشکده مطالعات بین المللی اس. راجاراتنام در دانشگاه فنی نانیانگ سنگاپور است. او خبرنگار و تحلیلگر سیاسی باسابقه در حوزه بین الملل است و برنده جوایزی به دلیل تمرکز فعالیت حرفه‌ای اش بر روی درگیری‌های قومی و مذهبی شده است. تمرکز عمده نوشته‌های سالیان اخیر او بر روی تغییرات سیاسی و اجتماعی در خاورمیانه و شمال آفریقا بوده است. او هم چنین به موضوع پیوند ورزش و سیاست در آن منطقه علاقمند است.

به گزارش فرارو به نقل از فیرآبزرور، این روز‌ها برای «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی روز‌های حساسی محسوب می‌شود.

"او خبرنگار و تحلیلگر سیاسی باسابقه در حوزه بین الملل است و برنده جوایزی به دلیل تمرکز فعالیت حرفه‌ای اش بر روی درگیری‌های قومی و مذهبی شده است"در حالی که «ملک سلمان» پس از یک هفته بستری شدن در بیمارستان که طی آن کولونوسکوپی بر روی او انجام شد در خانه به سر می‌برد شایعاتی مبنی بر این که جانشینی در پادشاهی چندان دور و نامحتمل نیست مطرح شده است. حدس و گمان به جانشینی احتمالی محدود نمی‌شود. گزارش‌های رسانه‌ها حاکی از آن است که «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا ممکن است ماه آینده برای اولین دیدار با ولیعهد عربستان سعودی به آن کشور سفر کند.

بایدن در جریان کارزار انتخاباتی ریاست جمهوری خود، عربستان سعودی را کشوری «منفور» خواند. از آن زمان به این سو، او عملا «محمد بن سلمان» را به دلیل دخالت ادعایی ولیعهد در قتل «جمال خاشقجی» روزنامه نگار سال ۲۰۱۸ میلادی در کنسولگری عربستان در استانبول تحریم کرد. محمد بن سلمان هرگونه دخالت در این قتل را رد کرده، اما مسئولیت آن را به عنوان حاکم واقعی عربستان سعودی پذیرفته است.

محمد بن سلمان منتظر بود تا پدر ۸۶ ساله‌اش از بیمارستان بازگردد و به ابوظبی سفر کند تا درگذشت «خلیفه بن زاید» رئیس دولت امارات متحده عربی را تسلیت بگوید و به جانشین او «محمد بن زاید» ولیعهد آغاز کارش در منصب تازه را تبریک بگوید.

با انجام این کار محمد بن سلمان به جامعه بین المللی به طور کلی و به بایدن به طور خاص این پیام را ارسال کرد که بدون توجه به آن چه رخ می‌دهد کنترل کامل پادشاهی را در دست دارد و در غیاب او در جریان سفر به امارات اتفاقی در داخل عربستان سعودی رخ نخواهد داد.

هیئت همراه او در جریان سفر متشکل از نمایندگان شاخه‌های مختلف خاندان آل سعود از جمله شاهزاده «عبدالعزیز بن احمد» پسر ارشد شاهزاده «احمد بن عبدالعزیز» برادر بازداشتی ملک سلمان بود. با وجود این که او هیچ پست رسمی‌ای ندارد نام «عبدالعزیز» در صدر فهرست نمایندگان رسانه دولتی عربستان سعودی از همراهان محمد بن سلمان قرار داشته است. احمد یکی از سه عضو انتصابی شورای بیعت بود که در سال ۲۰۱۷ میلادی از ولیعهدی محمد بن سلمان حمایت نکرد. این شورای ۳۴ نفره که بخش‌های زیادی از اعضای خاندان آل سعود در آن دارای نماینده هستند توسط «ملک عبدالله» در سال ۲۰۰۹ میلادی برای تعیین جانشین تاج و تخت تاسیس شد.

محمد بن سلمان «احمد» و هم چنین شاهزاده «محمد بن نایف» را بازداشت کرده، دو مردی که او آنان را رقیب اصلی خود می‌داند تا حدی بدان خاطر که بین مقام‌های امریکایی محبوبیت دارند. احمد در سال ۲۰۲۰ میلادی بازداشت شد، اما هرگز متهم نشد در حالی که بن نایف متهم به فساد است.

"تمرکز عمده نوشته‌های سالیان اخیر او بر روی تغییرات سیاسی و اجتماعی در خاورمیانه و شمال آفریقا بوده است"احمد در سال ۲۰۱۸ میلادی از لندن به عربستان سعودی بازگشت و در آنجا به معترضان علیه جنگ در یمن گفته بود که از پادشاه و ولیعهد خواستار پاسخگویی شوند، زیرا مسئولیت جنگ علیه یمن برعهده آنان است.

گنجاندن عبدالعزیز در هیئت سفر به ابوظبی با یک الگو مطابقت دارد: محمد بن سلمان خویشاوندان جوان‌تر افرادی که از زمان قدرت گیری او در سال ۲۰۱۵ میلادی بازداشت شده‌اند را در مناصب عالی منصوب می‌کند. بسیاری از افراد قدرتمند قدیمی خاندان سلطنتی در جریان کارزار دسته جمعی ضد فساد دستگیر شدند. حکومت مشورتی در میان اعضای خاندان حاکم اکنون با حکومت یک نفره جایگزین شده است.

محمد بن سلمان احتمالا از تحت کنترل داشتن اوضاع لذت می‌برد، زیرا بایدن در فکر سفر به ریاض است تا او را راضی کند که به مخالفت خود با افزایش تولید نفت عربستان پایان دهد و او را متقاعد کند که ایالات متحده به امنیت منطقه متعهد است.

با این وجود، تاکنون ولیعهد عربستان سعودی نه تنها درخواست‌های آمریکا برای کمک به کاهش قیمت نفت و کمک به اروپا در کاهش وابستگی به نفت روسیه را به عنوان بخشی از کارزار مجبور ساختن مسکو برای پایان دادن به تهاجم خود به اوکراین رد کرده بلکه از پاسخگویی به تماس تلفنی بایدن نیز خودداری کرده است.

محمد بن سلمان یک ماه بعد در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است بایدن به اشتباه‌اش در رابطه با شخص او و رویکردش در قبال ریاض پی برده باشد به مصاحبه کننده گفت: «به سادگی می‌گویم برایم اهمیتی ندارد».

«محمد خالد الیحیی» پژوهشگر اندیشکده هادسون از همکاران و سردبیر سابق بخش انگلیسی شبکه خبری «العربیه» متعلق به عربستان سعودی با لحنی کم‌تر ستیزه جویانه در ماه جاری خاطر نشان ساخت که عربستان سعودی از آن چه به عنوان برچیدن عمدی نظم بین المللی توسط آمریکا می‌بیند ابراز تاسف می‌کند نظمی که امریکا آن را در بخش اعظمی از یک قرن تاسیس و رهبری کرده بود.

الیحیی به نقل از یک مقام ارشد سعودی گفت: «یک آمریکای قوی و قابل اعتماد بزرگترین دوستی است که عربستان سعودی می‌تواند داشته باشد پس منطقی است که ضعف و سردرگمی ایالات متحده نه تنها برای آمریکا بلکه برای ما نیز تهدیدی جدی است».

ایالات متحده نشان داده که تمرکز خود را از خاورمیانه به آسیا تغییر داده است حتی اگر از حضور نظامی قابل توجه خود عقب نشینی نکرده باشد. با این وجود، کشور‌های خاورمیانه تصمیم امریکا را کاهش تعهد امنیتی آن کشور به خود قلمداد کردند، زیرا از دید این کشور‌ها واشنگتن نتوانسته به حملات ایران و شبه نظامیان عرب مورد حمایت تهران علیه اهدافی در عربستان سعودی و امارات پاسخ قوی دهد.

چندین مقام ارشد ایالات متحده از جمله «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی و «بیل برنز» مدیر سیا سال گذشته در جریان سفر‌های خود به پادشاهی با ولیعهد دیدار کردند. «لوید آستین» وزیر دفاع به طور جداگانه با ولیعهد تماس گرفت.

در یکی از موارد پس از آن که مقام آمریکایی قتل خاشقجی را مطرح کرد «محمد بن سلمان» بر سر سالیوان فریاد زد. بر اساس گزارش‌ها ولیعهد عربستان سعودی به سالیوان گفته بود که هرگز نمی‌خواهد دوباره درباره این موضوع صحبت کند و ایالات متحده می‌تواند درخواست خود برای افزایش تولید نفت عربستان را فراموش کند.

با این وجود، اهرم فشار در روابط ایالات متحده و عربستان سعودی از هر دو طرف است. شاید بایدن برای شکستن پشتوانه اقتصادی روسیه به نفت عربستان سعودی نیاز داشته باشد در مقابل، اما ریاض علیرغم خرید تسلیحات گسترده از آمریکا و اروپا و هم چنین تسلیحات از چین که ایالات متحده تمایلی به فروش آن ندارد به واشنگتن به عنوان ضامن امنیتی خود نیازمند است. محمد بن سلمان می‌داند که جای دیگری برای رفتن ندارد. روسیه خود را از معادله خارج ساخته و چین نه قادر و نه مایل است که به زودی پا جا پای ایالات متحده بگذارد.

منتقدان درباره دیدار بایدن با محمد بن سلمان استدلال می‌کنند که در برهه زمانی کنونی در میانه نبرد با روسیه و چین بر سر نظم نوین جهانی قرن بیست و یکمی ایالات متحده نه تنها نیاز به صحبت اصولی دارد بلکه باید در مسیر اصولی نیز گام بردارد.

«واشنگتن پست» که خاشقجی ستون‌نویس آن بود در سرمقاله‌ای اشاره کرد که اگر بایدن دوباره با عربستان سعودی تعامل کند «تضاد بین اصول ادعایی ایالات متحده و سیاست عملی ایالات متحده غیرقابل انکار خواهد بود».

با این وجود، افزایش شدید قیمت نفت و افزایش تورم ممکن است باعث غلبه منافع بر ارزش‌ها شود و وضعیتی را ایجاد کند که در آن آمریکا تحت رهبری بایدن برای دستیابی به اهداف واقعی خود با عربستان سعودی تحت رهبری محمد بن سلمان کنار بیاید.