ابرچالش‌های شهر تهران از زبان یک متخصص شهرسازی

  در آستانه برگزاری ششمین دوره انتخابات شورای اسلامی شهر و روستا، مباحث پیرامون مدیریت شهری و اهمیت شوراها نیز دوباره داغ شده است؛ موضوع و مسائلی که با زندگی یکایک ما ارتباطی ناگسستنی دارد و نمی توانیم نسبت به آن بی توجه باشیم.   به گزارش «تابناک»، اینکه شورای شهر چه میزان در حل مسائل و معظلات شهری می تواند موثر باشد و اساساً چه مسائلی را از کانال این شورای مردمی می توان به بحث گذاشت، سئوال و موضوع مهمی است که باید به صورت مشخص در مورد آن بحث و بررسی به عمل آورد.   بحث و بررسی در این باره از آن جهت اهمیت دارد که می دانیم اکنون بسیاری از شهر و روستاهای کشورمان درگیر مسائل و مشکلات ریز و درشت هستند و رهایی از این مشکلات برای آنها به شدت حیاتی است.   مجموعه اشکالاتی که در کلانشهری چون تهران با شدت و غلظت بیشتری دیده می شود و از این حیث انتخابات شورای شهر تهران را با اهمیت تر کرده است.   مهندس مجتبی قلانی، متخصص شهرسازی در این باره گفت: یکی از دستورات و توصیه‌های اخلاقی و اجتماعی اسلام، همفکری و مشورت در امور فردی و اجتماعی است.

"  بحث و بررسی در این باره از آن جهت اهمیت دارد که می دانیم اکنون بسیاری از شهر و روستاهای کشورمان درگیر مسائل و مشکلات ریز و درشت هستند و رهایی از این مشکلات برای آنها به شدت حیاتی است"در آیات قرآن و روایات اسلامی نیز به آن توصیه شده و برای مشورت، آثار و برکاتی بیان شده است. تشکیل شورای اسلامی شهر و روستا را نیز می توان در همین قالب تحلیل و توضیح داد. اصل ایجاد شوراهای اسلامی شهر و روستا در قانون اساسی، نشان‌دهنده اهتمام نظام جمهوری اسلامی ایران به مجموعه متنوع فکرها، مشورت‌ها و دیدگاه‌ها در اداره امور کشور است و این موضوع، نقطه مقابل نظام‌های ارتجاعی و استبدادی است.

ابرچالش های شهر تهران از زبان یک متخصص شهرسازی

وی ادامه داد: بر اساس اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ادارة امور کشور باید به اتکای آراء عمومی انجام شود. شورا در واقع جهت مشارکت هر چه بیشتر مردم بر سرنوشت خویش و اداره امور توسط خود مردم شکل می‌گیرد.

اهمیت شوراها بویژه در اصل ۱۰۳ قانون اساسی ملموس تر است. بر اساس این اصل، استانداران، فرمانداران، بخشداران و سایر مقامات کشوری که از طرف دولت تعیین می‌شوند، در حدود اختیارات شوراها، ملزم هستند که تصمیمات آنان را رعایت نمایند. این اصل نشان می‌دهند که نمایندگان مردم در شورا‌ها، زمانی که مصوبه‌ای برای پیشبرد شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و ... بر اساس اختیارات خویش تصویب می نمایند، همه مسئولین دولتی ملزم هستند آن را رعایت نموده تا موجبات پیشرفت امور محلی هموار گردد.   قلانی با اشاره به معضلات و چالش هایی شهری در ایران افزود: در حال حاضر آلودگی هوا، ترافیک و بی قاعدگی در ساخت و ساز که شوربختانه منجر به شهرفروشی شده است، سه چالش و مطالبه جدی شهروندان تهرانی است که مدیریت شهری پایتخت در دوره جدید بایستی راهکارهای عملیاتی کوتاه مدت و بلند مدت برای این چالش ها ارائه بدهد ..

"  مجموعه اشکالاتی که در کلانشهری چون تهران با شدت و غلظت بیشتری دیده می شود و از این حیث انتخابات شورای شهر تهران را با اهمیت تر کرده است"علاوه بر معضلات سه گانه اصلی کلانشهر تهران از معضلات و مشکلات دیگری نیز رنج می برد که بنا بر نظرسنجی های صورت گرفته ، فاصله طبقاتی میان شمال و جنوب، جمعیت زیاد، بی‌تفاوتی مردم به همدیگر و آسیب‌پذیری در برابر زلزله از نظر ۸۶ درصد ساکنان پایتخت مهم‌ترین مسائل زندگی در شهر تهران محسوب می‌شوند و در نهایت جرم و جنایت، ناامنی هنگام تردد در شهر، کمبود امکانات رفاهی و وسایل نقلیه عمومی از دیگر چالش ها و مشکلات شهروندان تهرانی عنوان شده است.   وی با اشاره به اهمیت نهاد شورای شهر برای حل این مسائل ادامه داد: شورای شهر محلِ سیاستگذاری، برنامه ریزی و تدوین برنامه های استراتژیک شهر، همراه با نظارت راهبردی بر حسن انجام آن  می باشد این سیاستگذاری و تبیین استراتژی برای شهر به عنوان یک موجود زنده و پویا نه تنها بر عهده مدیران دولتی نبوده بلکه  ورود نخبگان و متخصصان علمی به نهاد شورا می تواند  کمک های شایان توجهی را به شهر ارائه نماید و و راهکارهای مدیریتی و تصمیم سازی را برای مدیران اجرایی شهر هموارتر سازند.   فلسفه شورای شهر  تسریع در توسعه و آبادانی شهر  است. شورایی موفق است که همه فعالیت های کوچک و بزرگی که در شهر صورت می گیرد؛ بنا بر اختیارات مصرحه در قانون اساسی با نظارت و تصویب آنها باشد. در واقع هر پروژه کوچک و بزرگی که در حریم شهر اتفاق می افتد بایستی با هماهنگی این نهاد انجام پذیرد.

البته نا گفته نماند که شورا باید با سایر ارکان حکومتی تعامل سازنده داشته باشد؛ برای مثال  اصلاح بخشی از قوانین و پیگیری تخصیص اعتبار ملی و استانی در گرو تعامل شوراها با همه بخش‌ها و به ویژه نمایندگان مردم در قوه مقننه است که باید مد نظر قرار بگیرد.   این متخصص مسائل شهرسازی در بخش دیگری از سخنانش ضمن اشاره به مسائل و مشکلات مدیریت شهری در تهران تصریح کرد: به‌طور کلی می‌توان چالش‌های شهری کلانشهر تهران را در ۳ گروه «کالبدی-محیطی»، «اقتصادی-مالی» و «اداری-سازمانی» تقسیم بندی نمود. از سوی دیگر، ۴عنصر «شهروندان»، «شهرداری‌ها»، «شورای شهر» و « دولت» در تصمیم‌گیری‌های مدیریت شهری دخیل هستند. از این رو ارتباط ۴عنصر یاد شده می‌تواند در رفع مشکلات و مسائل مطروحه در شهر، به مدیریت شهری یاری رساند.

نبود مدیریت یکپارچه در شهر، یکی از مشکلات اساسی مدیریت شهری است

وی ادامه داد: نبود قوانین و مقررات و دستورالعمل‌های کارا و اجرایی از دیگر مشکلات و چالش‌های موجود در شهر است و عدم ‌اجرای قوانین در بسیاری از حوزه‌های مدیریت شهری احساس می‌شود.

"  مهندس مجتبی قلانی، متخصص شهرسازی در این باره گفت: یکی از دستورات و توصیه‌های اخلاقی و اجتماعی اسلام، همفکری و مشورت در امور فردی و اجتماعی است"ضمن اینکه اختلاف بین شهرداری‌ها، سازمان‌های دولتی و ارگان‌های ذی‌نفع در شهر و نبود مرجع رسیدگی به اختلافات آنها از دیگر چالش‌های مدیریت شهری به شمار می‌آید، اما نبود مدیریت یکپارچه در شهر، یکی از مشکلات اساسی مدیریت شهری است که خود پیش زمینه بروز بسیاری از چالش‌ها و نواقص در شهر است. این در حالی است که در بسیاری از شهرهای دنیا، شهرداری‌ها مسئول مدیریت شهری هستند و سازمان‌های تابعه (برق، آب، مخابرات، پلیس و....) با هماهنگی مدیریت یکپارچه شهری به فعالیت و خدمت‌رسانی می‌پردازند. در عین حال، نیروی انسانی هم به‌عنوان یکی از سرمایه‌های سازمان‌ها، در شهری همچون تهران به یکی دیگر از چالش‌های مدیریت شهری بدل شده است.   وی تصریح کرد: به کار‌گیری نیروهای متخصص و با تجربه در بدنه مدیریت شهری و تصمیم‌گیری‌ها، نقش بسزایی در پیشبرد اهداف دارد و بی‌توجهی به تخصص‌گرایی، چالش‌های فراوانی را در اجرای مصوبات و امور اجرایی به‌ وجود می‌آورد. بنابراین با توجه به موارد مذکور نیاز مدیریت شهری به داشبورد اطلاعاتی در شهر و آگاهی از وضع موجود، اطلاعات و منابع مالی، ابزار تجهیزات، نیاز‌ها و مشکلات شهر و شهروند، بیش از پیش احساس می‌شود.

وقتی مدیر شهری شناخت خوبی از وضع موجود و امکانات و مشکلات داشته باشد، منابع مالی را بهینه به‌کار بسته و با برنامه‌ریزی و سازماندهی و نظارت در راستای رفع آنها گام برمی‌دارد.

شورای پنجم در وظایف نظارتی خود با اقتدار عمل نکردند

قلانی با انتقاد از شورای اسلامی شهر تهران و بی توجهی این شورا به مشکلات جدی شهر تهران گفت: به اعتقاد بنده عدم تعامل بین شهردار و مدیران و معاونین شهرداری با اعضای شورای شهر و همچنین نظارت ضعیف شورای شهر بر شهرداری از مسائلی است که متاسفانه گریبانگیر مدیریت شهری تهران شده است. شوربختانه  شورای پنجم در وظایف نظارتی خود با اقتدار عمل نکردند و تمام عملکرد شورای پنجم در افکار عمومی منحصر به نامگذاری و تغییر نام کوچه ها و خیابان ها و... خلاصه گردید!   او با ذکر اولویت های مهمی که باید در دستور کار شورای شهر تهران باشد افزود: انتخاب مدیری لایق و مقتدر  بعنوان شهردار تهران و کمک برای ایجاد مدیریت واحد شهری به نحوی که کلیه ادارات دولتی و خصوصی(سازمان آب ، اداره برق ، سازمان نظام مهندسی ،مخابرات و .....) که به هر شکل با توسعه شهری و شهرسازی مرتبط می باشند  بایستی تحت لوای یک مدیریت واحد شهری قرار بگیرند. البته طبیعی است که بروکراسی حاکم بر شهرداری و سایر دستگاه‌های مرتبط نظیر سیستم بانکی، شورایعالی شهرسازی و وزارتخانه های مرتبط ممکن است در برابر ایجاد شتاب درتحقق اولویت ها، مقاومت کنند اما هنر و جسارت مدیران باید به اندازه‌ای باشد که با ریسک‌پذیری و اراده جدی، حداقل در اولویت‌ها فعالیت مدیریت شهری را شتاب ببخشند.

"در آیات قرآن و روایات اسلامی نیز به آن توصیه شده و برای مشورت، آثار و برکاتی بیان شده است" مضاف بر اینکه  از ظرفیت های  مدیران با کفایت فعلی فارغ از نگاه های سیاسی و جناحی در مدیریت شهری آینده باید استفاده گردد.

شورای پنجم نتوانست خواسته ها و انتظارات را برآورده کند

مهندس قلانی در بخش پایانی سخنانش ضمن هشدار نسبت به استمرار روند کنونی متذکر شد: همان طور که اشاره گردید متاسفانه شورای پنجم علی رغم نکات مثبت مانند ایجاد شفافیت در مدیریت شهری، آن طور که شایسته مردم تهران است نتوانست خواسته ها و انتظارات را برآورده کند و درگیر حواشی گردید.شورای ششم باید مسائل و مشکلات اصلی تهران را سرلوحه خود قرار داده و به صورت ضربتی و جهادی با برنامه ریزی علمی سعی در حل این مشکلات برآید.اهم این مشکلات عبارتند از:   ایجاد راهکار های جدی در روند شهرسازی به دور از حواشی و شعار و با عملگرایی و ایجاد درآمد های پایدار بر اساس قوانین و مقررات و همچنین چابک سازی سازمان شهرداری تهران  و تقویت طرح ناحیه محوری و اعتماد به  دفاتر خدمات ا لکترونیک شهر به عنوان بازوهای اجرایی شهرداری بر اساس سیاست های اصل ۴۴ قانون اساسی  و  نظارت دقیق  بر عملکرد آنها  و نیز  توجه جدی به مسائل زیست محیطی