طرح تولید آزمایشگاهی جنین شتر تک کوهانه ایرانی

دکتر رامین قهرمان زاده در گفتگو با خبرنگار مهر درخصوص یکی از طرح های پژوهشگاه ابن سینا گفت: محققان گروه پژوهشی جنین شناسی پژوهشگاه ابن‌سینا بیش از یک دهه است که به دلیل محدودیت منابع طبیعی و بحران قابل پیش‌بینی آن، با استفاده از فناوری های نوین برای افزایش کمی و کیفی تولیدات غذایی حاصل از حیوانات سنگین مزرعه‌ای، تحقیقات و فعالیت هایی را آغاز کرده اند.

معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ابن سینا با بیان اینکه یکی از مهمترین این فعالیتها تولید آزمایشگاهی و خارج رحمی جنین‌های گاوهای ممتاز و نژادهای خاص است، گفت: تولید جنین منجمد تعیین جنسیت شده از عمده فعالیت‌های محققان این گروه به شمار می رود که برای اولین بار در کشور صورت گرفته است.

قهرمان زاده با بیان اینکه تیم تحقیقاتی پژوهشگاه، تخمک های گاوهای ممتاز وارداتی را با اسپرم های تجاری تلقیح کرده و جنین حاصل از این لقاح را بدست آوردند، گفت: با این اقدام، گاوهای گوشتی، شیری یا دومنظوره تولید می شوند.

وی با اشاره به مزایای این تلقیح در راستای تولید گاوهای ممتاز گفت: مزیت گاوهای گوشتی این است که با مصرف جیره غذایی مشابه با سایر گاوها، وزن‌گیری زیادی خواهد داشت و از طرف دیگر میزان نسبت گوشت به استخوان در این گاوها بالا می‌رود.

به گفته معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ابن سینا، طی چندسال گذشته توانستیم با حدود ۵۰ راس از سه نژاد «آکیتن»، «شاروله» و «لیموزین» از نژادهای گوشتی که وارد کشور شدند، بانک جنینی این نژادها را تهیه کنیم.

قهرمان زاده ادامه داد: در این راستا اولین نسل گوساله‌های این گاوهای گوشتی در مجتمع تحقیقاتی شهدای جهاددانشگاهی هلجرد متولد شد.

وی اضافه کرد: امید است با توجه مشکل محدودیت منابع، بدین شکل میزان تولید گوشت قرمز را افزایش دهیم و از سوی دیگر هم با افزایش کیفیت و کمیت شیر گاو در سالهای آتی بخشی از این مشکل حل شود.

تجهیز آزمایشگاه برای تولید جنین دام های سنگین

معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ابن سینا خاطر نشان کرد: طی چند سال اخیر به منظور صنعتی کردن این طرح، مرکز خدمات تخصصی بیوتکنولوژی تولید مثل حیوانات در مجتمع تحقیقاتی شهدای جهاددانشگاهی هلجرد تأسیس شد که مجهز به آزمایشگاه، تجهیزات مورد نیاز، مزرعه نگهداری حیوانات، انبار، شیردوشی، اتاق اپو و سایر فضاها و امکانات مورد نیاز است.

وی ادامه داد: اکنون در این مرکز انواع خدمات از جمله تولید جنین، انتقال جنین، آبستنی تضمینی و … در حال انجام شدن است و اخیراً شرکتی در راستای فعالیت‌ها و به منظور تجاری سازی فرآورده‌های این مرکز ثبت شده و در این راستا فعالیت خود را شروع کرده است.

قهرمان زاده با بیان اینکه در این پژوهشگاه روی اصلاح نژاد دام های سنگین فعالیت می کنیم، بیان کرد: در خصوص گاوهای ممتاز اکنون به تولید انبوه رسیده ایم.

آغاز مطالعات روی گاومیش ایرانی

معاون پژوهشی پژوهشگاه ابن سینا با بیان اینکه در بین گونه‌های دامی سنگین مزرعه‌ای موجود در کشور، گاومیش با وجود اینکه از دام های بومی ایران است از توجه کمی برخوردار بوده، گفت: از مزیت‌های اقتصادی گاومیش هزینه پایین نگهداری به ویژه خوراک، ماندگاری بالا در گله و مقاوم بودن به بیماری ها و شرایط اقلیمی نامناسب در کنار کیفیت شیر است که این محاسن باعث ایجاد رویکرد جدیدی در زمینه پرورش صنعتی این دام شده است.

وی با تاکید بر اینکه این دام را دام هزاره سوم می نامند، گفت: محققان گروه پژوهشی این پژوهشگاه تحقیق بر روی این دام را شروع کرده اند.

قهرمان زاده با بیان اینکه همچنین این گروه اقدام به شناسایی و خریداری گاومیش‌های ممتاز و عاری از بیماری کرده گفت: اکنون تولید جنین‌های اصلاح نژاده شده این دام آغاز شده و به زودی اقدام برای صنعتی شدن این تکنولوژی در این دام سنگین نیز در مرکز هلجرد شروع خواهد شد.

تولید جنین شتر با اصلاح نژاد

معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ابن سینا ادامه داد: شتر سومین گونه دام سنگین بوده که در مراتع فقیر و بیابانی قابلیت نگهداری و تکثیر آن امکان پذیر است؛ شترهای تک کوهانه ایران عمدتاً شیری هستند و در مناطق خشک ایران همچون در سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، کرمان، یزد، اصفهان و ترکمن صحرا در استان گلستان سکونت دارند.

وی ادامه داد: گروه دیگری از محققان این گروه پژوهشی در پژوهشگاه مصمم شده‌اند تا فعالیت‌های تحقیقاتی بر روی این گونه از دام سنگین را شروع کنند.

به گفته معاون پژوهشی پژوهشگاه ابن سینا، به محض حمایت از این طرح پژوهشی، فعالیت‌های تحقیقاتی در زمینه اصلاح نژادی و تولید جنین آزمایشگاهی از این دام نیز شروع خواهد شد.

وی گفت: مرکز خدمات تخصصی بیوتکنولوژی تولید مثل در حیوانات متشکل از تیمی از محققان و اساتید برجسته که زیر نظر پژوهشگاه فناوری های نوین علوم زیستی جهاددانشگاهی ابن سینا فعالیت می‌کند و در تلاش است تا بسترهای خودکفایی کشور در زمینه فرآورده‌های لبنی و گوشتی حیوانات ذکر شده را فراهم آورد و مانع از حجم بالای ارزبری که در راستای واردات انواع محصولات ذکر شده به کشور اتفاق می افتد را بگیرد.

قهرمان زاده افزود: امید است در آینده ای نزدیک، استفاده از این تکنولوژی در کشور فراگیر شود و در قبال کمترین استفاده از منابع طبیعی برای تامین جیره غذایی این حیوانات، شاهد بازده بالای فرآورده های حاصل از حیوانات مزرعه ای از جمله شیر و گوشت یعنی افزایش بهره وری باشیم.