«همدم» می‌تواند مشکل ازدواج جوانان ایرانی را رفع کند؟

رییس مجلس شورای اسلامی ۲۱ تیرماه  از سامانه «همدم»موسسه تبیان وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی رونمایی کرد. این پلتفرم توسط گروهی از جوانان با هدف انتخاب آگاهانه و ازدواج پایدار طراحی و مورد تایید نهاد های رسمی قرار گرفت. این سامانه با هدف همسان گزینی یا همسان همسری [۱] در بستر تلفن همراه طراحی شده و از ابتدای تصمیم‌گیری برای ازدواج به مدت ۴ سال پس از آن جوانان را همراهی خواهد کرد و آموزش‌ها و مشاوره‌ های لازم را در آختیار آنها قرار می‌دهد. همچنین در توضیح آن گفته شده است که آزمون‌های تخصصی شناختی به همراه تفسیر و توضیح به افرادی که تمایل به ازدواج دارند، در آن ارائه خواهد شد. اینکه این سامانه تا چه اندازه می‌تواند در انتخاب همسر و مشکلات موجود در این زمینه موثر عمل کند، خود محل بحث است و سبب شد پژوهشگر ایرنا با اکرم سهرابی، روانشناس و مدرس دانشگاه به گفت و گو بنشیند که مشروح آن را در ذیل می‌خوانید:

نگاهی به معیارهای ازدواج

اکرم سهرابی پیرامون‌ معیارهای موجود در ازدواج گفت: ازدواج جوانان شاید در شرایطی که زندگی می‌کنیم، سخت به نظر برسد.

"رییس مجلس شورای اسلامی ۲۱ تیرماه  از سامانه «همدم»موسسه تبیان وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی رونمایی کرد"اما انتخاب همسر و ازدواج به دلیل بار هیجانی بالا نیاز به نوعی خودشناسی دارد. چون احساسات تحت تاثیر قرار می‌گیرد و جوان در انتخابش ممکن است امور منفی را مثبت ارزیابی کند یا واقعیت‌ها را تحریف کند. انتخاب‌ های غلط در ازدواج ممکن است به دلیل نداشتن معیار یا به دلیل معیار غلط باشد. به خاطر همین است که ممکن است منجر به شکست هم شود.

سهرابی افزود: در انتخاب همسر یکسری معیارهایی وجود دارد که  ما روانشناسان آنها را معیارهای ناکافی می‌گوییم و متاسفانه آنها در بین جوانان و خانواده‌ ها به عنوان معیارهای اصلی در انتخاب همسر تلقی می‌شود. معیارهای ناکافی مثل تناسب اقتصادی، خانوادگی، تناسب تحصیلی و فرهنگی، سن و سال و قد و اندازه یا امور اعتقادی هستند.

اگر یک جوان تنها به این موارد اکتفا کند، از نظر روانشناسان در دام ازدواج افتاده است. این در حالی است که برای ازدواج فرد باید از الگوی ۴ مرحله‌ای تبعیت کند تا ۹۰ درصد خوشبختی را در زندگی داشته باشد. معیارهای ظاهری هر چند به نظر بعضی مهم شناخته نمی‌شود اما دارای اهمیت بسیار است.

وی افزود: بنابراین ما می‌گوییم اولین معیارهای ظاهری غیر قابل پرسش هستند. یعنی فرد از نظر صورت و استایل کسی را که انتخاب می‌کند، باید متناسب با میل او باشد. هر چه ویژگی‌های ظاهری طرف مقابل به love object فرد نزدیک باشد به طور ناهوشیارانه گرایش بیشتر وجذابیت را در نزد وی بالاتر می‌برد.

"این پلتفرم توسط گروهی از جوانان با هدف انتخاب آگاهانه و ازدواج پایدار طراحی و مورد تایید نهاد های رسمی قرار گرفت"پس ظاهر چرا مهم است؟ زیرا ازدواج یک رابطه عاطفی و جنسی است که در کشش عاطفی و جنسی ظاهر تعیین کننده است. زیرا زیبایی می‌تواند عادی باشد، اما عدم زیبایی هرگز عادی نخواهد شد و این باور غلط که بین جوانان در آستانه ازدواج اتفاق می‌افتد که اخلاق مهم است و ظاهر چندان مهم نیست، تا حدودی نادرست است. بنابراین وقتی ما از فرد می پرسیم که ظاهر طرف مقابلت چقدر مناسب است و فرد نمره ۶۰، ۷۰ یا ۸۰ بدهد، آنگاه است که ما به وی می‌گوییم که شما می توانید وارد مرحله دوم بشوید. مرحله دوم بررسی معیارهای غیر ظاهری است که قابل پرسش است یعنی همان هم کفو بودن یک دختر و یک پسر است. به عبارتی همان معیارهای بیرونی قابل پرسش است که باز اگر از فرد بخواهیم به لحاظ هم کفو بودن عدد بدهد ۵۰ درصد به آن نمره دهد.

وقتی جوان این مرحله را هم گذراند وارد مرحله سوم می شود. یعنی بشناسد و هم اجازه بدهد شناخته شود. البته فاصله سنی هم اهمیت دارد. یعنی اینکه بیش از یک دهه بین دختر و پسر نباشد و هر دو در یک دهه قرار بگیرند و آشنایی هم در این مرحله بستگی به خانواده‌ها دارد که برخی از خانواده‌ها، چون بسته هستند تا سه ماه و برخی خانواده ها تا ۶ ماه می‌تواند ادامه داشته باشد. زمانیکه جوان متوجه شد احساسات‌ اش درگیر شده، باید زمان آشنایی را متوقف کند زیرا ممکن است در این لحظه انتخاب غلط را درست و نکات منفی را مثبت تلقی کند.

این روانشناس ادامه داد: در دوران آشنایی افراد باید روانشناسی بازی را کنار بگذارند و صادقانه رفتار کنند ولی در کنارش یک دفترچه ثبت نگرانی هم داشته باشند تا از نظرات و راهنمایی‌های روانشناسان هم استفاده کنند.

"همچنین در توضیح آن گفته شده است که آزمون‌های تخصصی شناختی به همراه تفسیر و توضیح به افرادی که تمایل به ازدواج دارند، در آن ارائه خواهد شد"در این مرحله هم والدین باید تنها نظاره گرغیر مستقیم باشندتا آزادی انتخاب آن دو را تحت تاثیر قرار ندهند. در نهایت باید از نظرات مشاوران استفاده کنند تا امور مربوط به سلامت روان آنها بررسی شود. برای مثال جلساتی برای افراد در این مرحله گذاشته شده باشد و مهارت های ارتباطی به آنها آموزش داده شود. زیرا شناخت سلامت روان سبب می‌شود دختر و پسر قدرت فهم و هضم تفاوت‌ها را پیدا کنند و به تفاوت‌های یکدیگر احترام بگذارند.

سامانه همدم ؛  معایب و مزایای آن

سهرابی در خصوص سامانه همدم و معایب و مزایای آن گفت: در کشورهای دیگر هم شاهد برنامه‌هایی مثل همدم هستیم و حتی ازدواج‌هایی هم به این شکل صورت گرفته و موفق هم بوده، در ایران هم این برنامه ممکن است موفق باشد. اما هر چقدر این علم پیشرفته‌ تر باشد، می‌تواند مزایای لازم را داشته باشد.

به هر حال ما در درنیای دیجیتال و مجازی زندگی می‌کنیم و استفاده از این نوع اپلیکیشن ها به مرور برای انتخاب‌ها و گزینش‌ها بیشتر هم خواهد شد.

وی افزود: از سویی تنها هم کفو بودن و همسان بودن آنچنان که مدنظر این پلتفرم است، کافی نیست. زیرا این علت ها ناکافی هستند و لازم است امور و موارد دیگر نیز لحاظ شوند.

سهرابی درباره همسریابی اصولی و معیارهای آن گفت: مهمترین معیار باید مسوولیت پذیری و قبول مسوولیت از سوی افراد باشد. جوانان نه تنها باید به بلوغ فیزیولوژی بلکه باید به بلوغ روانی، اقتصادی و اجتماعی هم رسیده باشند. صرفا هم کفو بودن آنچنان که مدنظر پلتفرم همدم است، در این زمینه پاسخگو نیست. از سویی وجود کمک های مالی و همچنین کمک‌ها و مشاوره های روانشناسی هم می‌تواند در این زمینه مفید و موثر باشد.

میزان اثربخشی پلتفرم همدم

سهرابی در خصوص میزان اثربخشی پلتفرم همدم گفت: این پلتفرم می‌تواند مفید و موثر باشد به شرطی که شناخت عمیق و دقیق از طرفین حاصل شود.

"چون احساسات تحت تاثیر قرار می‌گیرد و جوان در انتخابش ممکن است امور منفی را مثبت ارزیابی کند یا واقعیت‌ها را تحریف کند"قبل از انتخاب همسر افراد باید خودشناسی، خود کنترلی، اعتماد به نفس و مدیریت  استرس و هیجان و همچنین مهارت‌های لازم برای برقراری ارتباط را دارا باشند. تنها در این صورت است که می‌توان گفت این پلتفرم موفق خواهد بود.

نقش خانواده در همسرگزینی مناسب

سهرابی در نهایت به راهکارهایی در خصوص انتخاب همسر اشاره کرد و گفت: انتخاب همسر جز مهم ترین انتخاب های یک فرد در زندگی می باشد و با احتیاط ودقت بیشتری باید شکل بگیرد زیرا اگر اشتباهی صورت بگیرد به همان اندازه پیامدهای جبران ناپذیری به همراه خواهد داشت. به همین خاطر است که خود کنترلی، مذاکره و حل تعارض را می‌طلبد و از والدین انتظار می‌رود که به جوانان یاد دهند و اگر بستری برای انتقال این اطلاعات از سوی والدین فراهم نشود، می‌تواند از طریق زمینه‌های دیگر مثل سامانه همدم صورت بگیرد.

وی افزود: افراد باید بتوانند تکالیف زوجی و معیارهای زندگی را بدانند و ازدواج را تنها به عنوان انجام یک تکلیف و رفع خلا روانی و عاطفی و یا توصیه خانواده ندانند. هر چه یک دختر و پسر آگاهانه‌تر انتخاب کنند، می‌تواند باعث شود که یک ازدواج موفق‌ تری شکل بگیرد. همچنین درصد موفقیت در ازدواج بستگی به ۴ بلوغ مطرح شده در فوق و همچنین پختگی درمهارت‌های ارتباطی دارد.

یعنی هر چه شناخت بیشتر و خالصانه باشد، تعارض به همان اندازه کاهش می‌یابد و در نتیجه می‌توان گفت خوشبختی نتیجه همپوشانی نیازها و پختگی در مهارت‌هاست.

۴۷۲۳۱