داروها؛ شایع‌ترین علت بروز مسمومیت‌ها / نحوه مواجهه با مسمومیت دارویی

آفتاب‌‌نیوز :

بنابر اعلام دفتر نظارت و پایش مصرف فرآورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو، ۷۰ درصد از مسمومیت‌های ارجاع شده به مراکز اطلاع‌رسانی داروها و سموم کشور، مسمومیت‌های دارویی است.

دهان، شایع‌ترین راه ورود سموم به بدن است. شایع‌ترین علت بروز مسمومیت در جهان، مصرف داروها بیش از مقادیر درمانی است. همچنین با مصرف خودسرانه داروها بدون تجویز پزشک نباید سلامت را به خطر انداخت.

بروز مسمومیت توسط برخی از داروها هرچند ممکن است منجر به مرگ نشود، اما مقادیر بالای این داروها می‌توانند منجر به صدمات دائمی کبد و کلیه فرد مسموم شود.

مسمومیت دارویی و کودکان   

مقادیر بالای برخی از داروهای به‌ظاهر کم‌خطر، می‌توانند برای کودکان و افراد مسن کشنده باشد. بر همین اساس لازم است این توصیه‌ها در مورد پیشگیری از مسمومیت دارویی کودکان مورد توجه قرار گیرد:

- داروها را دور از دید و دسترس کودکان و در ارتفاع بالا و در کمد مجهز به قفل نگهداری کنید.

- در هنگام بیماری کودکتان مراقب باشید تا دوز تکراری دارو به وی ندهید.

- برای کاهش تب در کودکان، داروی استامینوفن را بر اساس وزن و سن کودک و با مشورت پزشک و داروساز به کودک بدهید. مقادیر بیش از حد درمانی استامینوفن می‌تواند ایجاد مسمومیت کند.

- داروهای مصرفی افراد خانواده را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.

- از قرار دادن دارو در کیف‌دستی پرهیز کنید تا مانع خورده شدن دارو توسط کودکان شود.

- داروهای خود را در مقابل چشم کودکان مصرف نکنید؛ چراکه کودکان از رفتار بزرگسالان تقلید می‌کنند و ممکن است دور از چشم والدین داروها را به دهان ببرند.

 - اگر به کودک خود دارو می‌دهید به او تفهیم کنید که این دارو است و از کلماتی مثل آب‌نبات، شکلات و یا خوراکی استفاده نکنید.

- داروها خصوصا داروهای خوش‌طعم مخصوص کودکان را از دسترس آنها دورنگه دارید.

ممکن است با استفاده از غفلت شما، کودک اقدام به مصرف دارو کند.

- چنانچه در خانه کودک زیر ۵ سال دارید، حتما داروها را در کمدهای بالاتر و مجهز به قفل قرار دهید.

- کودکان کنجکاوند و ممکن است زمانی که افراد سالمند فامیل در حال مصرف داروهای خود هستند، کودکان اقدام به چشیدن و یا بلعیدن دارو کنید.

- برای پیشگیری از مسمومیت دارویی کودک‌تان، از والدین خود بخواهید داروهای مصرفی خود را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.

- متأسفانه، سالانه تعدادی از کودکان کشورمان به دلیل مصرف ناخواسته شربت متادون که در شیشه داروهای دیگری نگهداری می‌شده است به کام مرگ می‌روند.

مسمومیت دارویی در افراد سالمند

مسمومیت دارویی در افراد سالمند امری شایع است به همین دلیل توصیه می‌شود:

- بر مصرف داروی افراد مسن خانواده نظارت داشته باشید؛ چراکه آنها به دلایل زیر ممکن است داروی خود را به‌اشتباه یا به طور تکراری مصرف کنند؛ تشابه ظاهری شکل داروها، ابتلا به فراموشی، عدم اطلاع از نام داروها، بی‌سوادی یا کم‌سوادی و یا خوانا نبودن مقادیر مصرفی مندرج روی جعبه دارویی

- بهترین کار برای پیشگیری از خوردن دوز تکراری دارو، یادداشت کردن دفعات مصرف دارو و یا قرار دادن قرص‌ها در داخل جعبه‌های مخصوص تقسیم‌بندی شده (برحسب صبح، ظهر و شب) است.

مسمومیت دارویی با داروهای اعصاب و روان

- اغلب مسمومیت‌های دارویی مراجعه شده به بیمارستان‌ها در اثر مصرف داروهای بیماری‌های اعصاب و روان مانند داروهای آرام‌بخش و ضدافسردگی بروز پیدا می‌کند.

- بهتر است داروهای بیمار افسرده و یا بیمارانی که تعادل رفتاری ندارند و یا افرادی که سابقه اقدام به خودکشی دارند را دور از دسترس آنها قرار دهید و مراقبت دقیقی در خصوص میزان داروی مصرفی داشته باشید.

- مصرف مقادیر بالای بسیاری از داروها در اقدام به خودکشی، ممکن است در ابتدا علامت و نشانه خاصی نداشته باشد؛ ولی وضعیت فرد مسموم به طور ناگهانی وخیم خواهد شد.
 
نحوه مواجهه با مسمومیت دارویی

- در برخورد با فرد مسموم غیرهوشیاری که در کنارش بسته‌های داروی خورده شده وجود دارد، ضمن حفظ خونسردی خود و عدم القا استفراغ در این فرد، بسته‌های دارویی را همراه بیمار به بیمارستان ببرید.

- در مسمومیت‌های تعمدی با دارو، بهتر است در صورت هوشیاری فرد مسموم، نام دارو یا داروهای مصرفی و تعداد هر یک از آن‌ها را از وی بپرسید و به کادر درمانی اطلاع دهید.

- در اغلب مسمومیت‌های اتفاقی و یا تعمدی با داروها، برای اطلاع از نحوه انجام اقدامات اولیه، هرچه سریع‌تر با شماره‌تلفن مرکز اطلاع‌رسانی داروها و سموم ۱۹۰ داخلی داخلی ۲ - ۳ و یا اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید.