قصه تلخ سه توله یوزپلنگ آسیایی ایران؛ 'خطاهایی' از نداشتن دانش و تجربه
بی بی سی فارسی
قصه تلخ سه توله یوزپلنگ آسیایی ایران؛ 'خطاهایی' از نداشتن دانش و تجربه۹ ساعت پیش
منبع تصویر،
MEHRNEWS
دومین توله یوزپلنگ آسیایی که به تازگی در پارک ملی توران در ایران متولد شده بود، پس از ۱۸ روز تلف شد. مسئولان ایرانی می‌گویند که حال سومین و آخرین توله هم خوب نیست.
روز ۱۱ اردیبهشت، این سه توله از یک ماده یوزپلنگ آسیایی به نام "ایران" به روشی که آن را "سزارین صحرایی" نامیدند به دنیا آمدند. سه روز بعد از تولد، مرگ یکی از توله‌ها، امیدها را به نگرانی تبدیل کرد.
حسن اکبری، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت در مصاحبه با صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران، از "خطاهایی" که صورت گرفته صحبت کرده و علت آن را "نداشتن دانش و تجربه" لازم عنوان کرده است.
او در مصاحبه خود که چهارشنبه ۲۸ اردیبهشت از تلویزیون ایران پخش شد، گفت که در ایران "تجربه و دانش کافی برای درمان یوزپلنگ را ندارند" و قرار بوده که از اواسط هفته آینده "دامپزشکان" خارجی به ایران سفر کنند و کار معاینه و درمان توله یوزها و مادرشان را انجام دهند.
جنسیت توله یوزپلنگ‌ها ابتدا ماده اعلام شد اما چند روز بعد اعلام شد که تشخیص اولیه اشتباه بوده و توله یوزها "هر سه نر هستند."
از بدو تولد، ایران حاضر به شیر دادن به توله‌های خود نشد.
تغذیه توله یوزها با "شیر بدون کیفیت"
پادکست چشم‌انداز بامدادی رادیو بی‌بی‌سی – دوشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱
پادکست
پایان پادکست
مسئولان ایرانی صبح روز سه‌شنبه ۲۷ اردیبهشت متوجه می‌شود که یکی از دو توله یوز باقیمانده "مشکل دفع مدفوع" دارد.
پس از آن یک "دامپزشک دام کوچک" از دانشکده دامپزشکی سمنان به مرکز تکثیر یوزپلنگ در پارک ملی توران می‌رود و پس از معاینه توله‌ها قرار می‌شود برای سونوگرافی و اقدامات درمانی به سمنان منتقل شوند.
به گفته این مقام سازمان محیط زیست یکی از دو توله به جا مانده در مسیر تلف می‌شود.
بر اساس گفته‌های معاون سازمان محیط زیست، کالبد شکافی که روی توله تلف شده انجام شده نشان می‌دهد که حیوان از "یبوست" شدید رنج می‌برده و به دلیل وجود لخته‌های شیر مصرف شده، فرضیه اولیه دامپزشکان سازمان محیط زیست ایران این است که نوع شیری که برای تغذیه این توله‌ها، "کیفیت مناسبی" نداشته است.
آقای اکبری با ابراز تاسف گفت که در ایران "شیر باکیفیت" برای یوزپلنگ ندارند و از یک نمونه شیر خارجی استفاده می‌شده است.
او افزود: "برخی معتقد بودند که این نوع شیر نباید طولانی مدت استفاده و شیر خارجی دیگری باید جایگزین می‌شد، شیر‌های خارجی و واکسن‌های لازم به سبب تحریم کشور ما بطور مستقیم قابل خرید نیستند و باید با واسطه و شرایط خاص تامین شوند."
بر اساس اظهارات آقای اکبری "سومین توله هم از همین شیر تغذیه کرده و آسیب دیده است."
آیا "سزارین صحرایی ایران" اقدام درستی بود؟
حسن اکبری، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت در مصاحبه خود با پذیرش اشتباهات سازمان حفاظت محیط زیست، این خطاها را به دلیل نداشتن تجربه حرفه‌ای نگهداری و تیمار یوز خواند و افزود که "سزارین یوزپلنگ مادر پیش‌بینی نشده بود."
مساله سزارین این ماده یوزپلنگ هم با انتقادهایی رو به رو شد.
"روز ۱۱ اردیبهشت، این سه توله از یک ماده یوزپلنگ آسیایی به نام "ایران" به روشی که آن را "سزارین صحرایی" نامیدند به دنیا آمدند"برخی کارشناسان این سوالات را مطرح کردند که علت سزارین صحرایی با امکانات محدود چه بوده است و بر سر ایران و امکان بارداری مجدد این حیوان چه خواهد آمد؟
حتی پیام محبی، دامپزشک و رئیس بیمارستان دامپزشکی ایران در گفتگو با خبرآنلاین گفته بود: "از دلایل مهم مرگ این توله‌ها زایمان سزارین است."
او گفته بود که جزئیات زیادی درباره اینکه چطور تصمیم گرفته شد ایران زایمان سزارین داشته باشد، ندارد اما "وقتی روند طبیعی زایمان به هر دلیلی مختل می‌شود، حیوان بچه‌ها را پس می‌زند و در نهایت نمی‌توان امیدی به زنده مانده بچه‌ها داشت."
این کارشناس دامپزشکی از "برکناری افراد باسابقه و تجربه" در زمینه نگهداری از یوزپلنگ انتقاد کرده بود و گفته بود: " مدیرکل حیات‌وحش استان سمنان که در تغییرات سازمان، از سمت خود برکنار شده، دیگر دسترسی به سایت نگهداری یوزپلنگ‌ها نداشت، این یعنی ما به کار گروهی اعتقادی نداریم و به راحتی کسانی که تجربه و سابقه دارند، حذف می‌کنیم."
کاوه فیض اللهی، روزنامه‌نگار علم، مترجم و جانورشناس در توییتی نوشت: "گفته می‌شود که سزارین غیرضروری "ایران" (یوز ماده اسیر و تنها ماده ایرانی یوز موجود در حال حاضر) که با ۳ برش انجام شده به احتمال زیاد موجب نازایی دائمی می‌شود."
او در ادامه نوشت: "توله‌ها نیز در اثر اشتباهات پیش‌پاافتادهٔ کارشناسان خودمتخصص‌پندار تلف شدند؛ کسانی که نه تجربه‌ای در این کار را دارند نه توانایی مطالعه منابع تخصصی و بهره‌گیری از نیم قرن دانش مکتوب جهانی را و نه حتا توانایی کمک گرفتن از متخصصان بین‌المللی با نوشتن یک ایمیل."
اما در مقابل حمید قاسم زاده نوا، دانشیار گروه مامایی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران از تصمیم بهرنگ اکرامی، درباره سزارین یوز ماده (یعنی ایران) دفاع کرد.
او به روزنامه اعتماد گفت: "حیوان در زمان مقرر سزارین شد، چون ۹۵ روز از طول دوره آبستنی حیوان گذشته بود و لذا توله‌ها نارس نبودند. معتقدم که با توجه به دلایل فوق عمل سزارین می‌بایست انجام می‌شده و در غیر این صورت جان مادر و توله‌ها به مخاطره می‌افتاد."
بهرنگ اکرامی, دامپزشک و جراح یوزپلنگ‌های پارک ملی توران هم در صفحه اینستاگرام این مساله را که "سزارین بدون دستکش و لمس توله‌ها توسط انسان علت نپذیرفتن آنها توسط مادر بوده" را رد کرد.
بهرنگ اکرامی، تصاویری را از لحظه به دنیا آمدن یوزها منتشر کرد که نشان می‌داد یوزپلنگ‌ها "از همان ابتدا با دستکش لمس شده‌اند."
- یکی از سه توله یوز ایرانی سه روز پس از تولد تلف شد
- نگرانی از وضعیت توله‌یوزها؛ 'ایران به بچه‌هایش شیر نمی‌دهد'
منبع تصویر،
FARS
توضیح تصویر،
عکسی از فیروز، یوزپلنگ آزادی که برای جفتگیری با ایران به اسارت گرفته شد
درباره ایران و فیروز چه می‌دانیم؟
این سه توله حاصل جفتگیری "ایران و "فیروز" بودند.
ایران یوزپلنگ ماده ایست که در سال ۱۳۹۶ در حالی که ۸ ماه داشت از قاچاقچیان در تهران گرفته شد و ابتدا به پارک پردیسان منتقل شد.
در آنجا در کنار کوشکی و دلبر دو یوزپلنگ دیگر نگهداری شد تا اینکه اواسط فروردین سال ۱۳۹۹ از پارک پردیسان تهران به پارک ملی توران در شهرستان شاهرود استان سمنان منتقل شد.
فیروز هم یوزپلنگ نر حدود ۱۲ ساله است که در سال ۱۳۹۱ در منطقه توران شناسایی شده بود. از اوایل سال ۱۴۰۰ برای زنده‌گیری این یوز اقدام شد. اقدامی که با انتقاد گروهی از فعالان و کارشناسان حیات وحش رو به رو شد.
پیشتر امیر عبدوس، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان با بیان اینکه ۶ ماه تمام محل‌هایی که یوزهای نر علامت‌گذاری می‌کردند، مورد پایش قرار گرفت، گفته بود که فیروز را "با استفاده از تله‌های خاص که استاندارد جهانی دارد و مجهز به حس‌گرها و گیرنده و فرستنده‌های رادیویی هستند" گرفتند.
او توضیح داده بوده: "کل فراینده زنده‌گیری از زمان نصب تا به تله افتادن سه ساعت طول کشید و بعد از ۱۰ دقیقه یوز بی‌هوش و بلافاصله به سایت منتقل شد."
نوید زمانی، استاد دانشگاه کردستان یکی از مخالفان زنده‌گیری فیروز است.
او در گفتگویی با روزنامه اعتماد گفته بود: "چرا فیروز که می‌توانست در طبیعت با چندین یوز ماده جفتگیری کند، مخفیانه زنده‌گیری کردند؟ بماند که از روش و وسایل زنده‌گیری مستنداتی ارایه نشده اما امیدواریم که طی عملیات زنده‌گیری مخفیانه، یوز یا یوزهای دیگری کشته نشده باشند."
او همچنین درباره سرنوشت فیروز، این یوزپلنگ نر که به اسارت گرفته شده، ابراز نگرانی کرده است.
یوزپلنگ آسیایی چه ویژگی‌هایی دارد؟
منبع تصویر،
Getty Images
توضیح تصویر،
عکسی از دلبر، یک یوزپلنگ ماده که زمانی در پارک پردیسان تهران نگهداری می‌شد، این یوز به همراه جفتش کوشکی دو سال پیش در پارک ملی توران آزاد شدند
یوزپلنگ از خانواده گربه سانان به شمار می آید که به دلیل داشتن دست و پایی بلند، بدنی کشیده و باریک و سینه ای فراخ تا حدود زیادی به سگ‌های تازی شبیه است. رنگ بدن یوز نخودی است و خال‌های ریز و درشتی آن را پوشانده است.
بسیاری از مردم یوز را با پلنگ اشتباه می گیرند، اما تفاوت بارز این دو گونه در شکل خال‌هایشان است. در یوز خال‌ها توپر و گرد است، در حالی که خال‌های پلنگ درشت و توخالی و گل مانند است. وجود نوار سیاه رنگی که از گوشه چشم یوز تا دهان امتداد یافته و به "خط اشک" معروف است نیز از مشخصات بارز یوز به شمار می‌اید.
یوز سر کوچکی دارد و چشمانش برای بهتر دیدن از پشت بوته‌ها، نسبتا بالا قرار گرفته‌اند. همچنین یوز می تواند با سرعت ۱۱۰ کیلومتر در ساعت ۵۰۰ متر بدود.
"رنگ بدن یوز نخودی است و خال‌های ریز و درشتی آن را پوشانده است.بسیاری از مردم یوز را با پلنگ اشتباه می گیرند، اما تفاوت بارز این دو گونه در شکل خال‌هایشان است"
یوزپلنگ آسیایی در طبیعت حدود ۱۲ سال زندگی می‌کند. یوز ماده می تواند یک تا هشت مرتبه بین سه تا چهار نوزاد به دنیا بیاورد. نوزاد یوز تا ۲۰ ماهگی باید در کنار مادر باشد تا نحوه شکار و گرفتن طعمه را آموزش ببیند.
توضیح تصویر،
هومن جوکار و همسرش سپیده کاشانی، از فعالان محیط زیست زندانی در ایران؛ آقای جوکار
تلاش‌های جهانی برای حفظ گونه در حال انقراض و فعالان محیط زیست زندانی در ایران
حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، که نسل آن در معرض خطر انقراض قرار دارد، از پروژه‌هایی بود که از سال ۲۰۰۱ با همکاری برنامه توسعه سازمان ملل و سازمان حفاظت از محیط زیست ایران آغاز شد.
هومن جوکار، فعال محیط زیست و مدیر پروژه حفاظت از یوز آسیایی، در سال ۱۳۹۶ به همراه همسر و چند تن دیگر از فعالان محیط زیست در ایران بازداشت شدند. این افراد با اتهامات امنیتی به زندان محکوم شدند.
- احکام قطعی فعالان محیط زیستی ایران صادر شد
- کنشگران محکوم شده محیط زیست در ایران چه کسانی هستند؟
نصب دوربین‌هایی برای شمارش تعداد یوزهای ایرانی در زیستگاه‌هایشان در مناطق مختلف ایران از جمله اقدامات آقای جوکار و همکارانش بود.
دوربین‌های تله‌ای نوعی از دوربین‌های اتوماتیک هستند که با عبور حیوان از جلوی چشمی دوربین، فاصله ای ۱۵ متری را عکس می گیرند.
آقای جوکار، یک سال پیش از بازداشت در مصاحبه‌ای با روزنامه همشهری، از نصب ۸۰ دوربین در ۱۰ زیستگاه یوزپلنگ ایرانی خبر داده بود و آمار این حیوان را حدود ۵۰ قلاده ذکر کرده بود.
آقای جوکار همچنین از بنیانگذاران انجمن یوزپلنگ ایرانی بود.
نصب گردنبندهای ردیاب روی یوز آسیایی که ۱۵ سال پیش در ایران به صورت عملی شروع شده بود، از دیگر پروژه‌های نگهداری و محافظت از یوزپلنگ آسیایی در ایران است که به وسیله سازمان حفاظت محیط زیست، دفتر برنامه توسعه سازمان ملل (یو ان دی پی) در ایران و پروژه حفاظت از یوز آسیایی در ایران انجام شد.
اطلاعات این گردنبندها درباره حیوان توسط امواج (یو.اچ.اف) به دستگاهی زمینی منتقل می شود و از کل این اطلاعات، می‌توان به رفتارشناسی این حیوان پی برد.
آقای جوکار از مدیران این پروژه بود.
در حال حاضر آمار دقیقی از تعداد یوزهای آسیایی در ایران وجود ندارد. پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در ایران، دو سال پیش دوباره از سرگرفته شد "اما بدون دوربین تله‌ای و بدون آمارگیری."
- ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۱ اخبار مرتبط
دیگر اخبار این روز
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۵ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران
