نظر کلیسای ارتدوکس روسیه درباره محبوبیت داستایفسکی

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از رایزنی فرهنگی ایران در روسیه، متروپولیت کالوژسکی رئیس شورای نشر کلیسای ارتدوکس روسیه معتقد است که هیچ نویسنده‌ای در دنیا همچون فئودور داستایفسکی این چنین عمیق بر خواننده خود تأثیر نگذاشته است. به گفته وی داستایفسکی تصور خواننده را درباره ادبیات و انسان تغییر داد. توجهی چنین ژرف به دنیای درونی انسان و آنچه در روح او اتفاق می‌افتد تا پیش از داستایفسکی در آثار ادبی مشاهده نشده است. به حتم، در تاریخ ادبیات جهان، هیچ نویسنده‌ای بر انسان چنین تأثیری نگذاشته است. این عطیه را خداوند در وجود وی قرار داده بود.

متروپولیت کالوژسکی درباره این نویسنده سرشناس روس همچنین گفته است: باورکردنی نیست که انسانی تحصیل کرده باشد، اما داستایفسکی را نشناسد و آثار او را نخوانده باشد.

"توجهی چنین ژرف به دنیای درونی انسان و آنچه در روح او اتفاق می‌افتد تا پیش از داستایفسکی در آثار ادبی مشاهده نشده است"در طول ۲۰۰ سال، آثار این نویسنده به اندازه همان زمان زنده و به‌روز هستند؛ خواننده امروز را به اندازه خوانندگان هم‌عصر داستایفسکی به هیجان می‌آورند، زیرا صحبت از زمان حال نیست؛ آنچه در زندگی انسان دو قرن پیش رخ داده، برای انسان امروز نیز به همان اندازه اهمیت دارد. فئودور داستایفسکی ژرف‌ترین بخش دنیای درونی انسان، سیر حرکت فکر، روح، احساسات، تردیدها، عذاب و تفکر او را به خوبی شناخته و به خواننده نشان می‌دهد. با آثاری که این نویسنده خلق کرده، معیار ارزیابی ادبیات واقعی تغییر کرده و مطالب سطحی را نمی‌توان در شمار آثار ادبی آورد.

متروپولیت اظهار کرد: باورهای داستایفسکی که در آثار پخته او تجلی یافته‌اند، در میان نظریه‌ها و نقطه نظرات متعدد هم‌عصران وی درباره چگونگی بهتر کردن کیفیت زندگی، ساختار سیاسی و اجتماعی متمایز می‌شوند. در دوره زندگی نویسنده، اندیشمندان تمرکز خود را بر دنیای بیرونی گذاشته بودند: چگونه واقعیت‌های بیرونی را تغییر دهند و دنیا را به جایی بهتر تبدیل کنند، چگونه زندگی را تغییر دهند. داستایفسکی امکان تغییر دنیا و بهتر ساختن آن را در تغییرات سیاسی یا اجتماعی جستجو نمی‌کرد، بلکه تأکید داشت که انسان خود باید به مسئولیت‌هایش در قبال آنچه انجام داده و پی ببرد و در مقابل خداوند پاسخگو باشد.

به اعتقاد او، انسان باید به درجه بالای شعور و آگاهی دست پیدا کند و به خاطر داشته باشد که حق تخطی از قوانین اخلاقی را ندارد؛ انسان حق ندارد پا را از موازین اخلاقی فراتر بگذارد، حتی اگر تصور کند که اهدافش به اندازه کافی بزرگ هستند و نیتش رفاه سایرین است. اندیشه اصلی داستایفسکی این است که: بدون تغییر خودِ انسان، هیچ تغییری از بیرون امکان¬پذیر نیست. متروپولیت خاطر نشان کرد که داستایفسکی چهار سال پیوسته کتاب انجیل را مطالعه کرده است.

نویسنده رمان¬های «جنایت و مکافات»، «برادران کارامازوف»، «ابله»، «شیاطین» (جن‌زدگان) در روز ۱۱ نوامبر (۲۰ اکتبر طبق تقویم قدیمی) سال ۱۸۲۱ در شهر مسکو چشم به جهان گشود. در سال ۱۸۴۳ هنرستان مهندسی را در پترزبورگ به پایان رساند اما تصمیم گرفت خود را وقف ادبیات کند. برای شرکت در محفل «پتراشف‌ها» بازداشت و سپس محکوم به هشت سال زندان در اردوگاه کار اجباری شد.

"فئودور داستایفسکی ژرف‌ترین بخش دنیای درونی انسان، سیر حرکت فکر، روح، احساسات، تردیدها، عذاب و تفکر او را به خوبی شناخته و به خواننده نشان می‌دهد"امپراطور نیکلای اول حکم را به چهار سال تغییر داد. نویسنده در دوران حبس به دین روی آورد و خاطرات آن دوران را در اثر «یادداشت‌های خانه مردگان» به تصویر کشیده است. سال ۱۸۵۷ امپراطور او را عفو کرده و از زندان بیرون آمد.

طبق اطلاعات سازمان یونسکو، امروز داستایفسکی یکی از پرخواننده‌ترین نویسندگان دنیا است و میراث ادبی او به بیش از ۱۷۰ زبان دنیا برگردانده شده است. رمان‌های او بارها در روسیه، کشورهای اروپا، ژاپن، ایالات متحده آمریکا و دیگر کشورها به تصویر کشیده و اکران شده‌اند.