ده‌ها هزار کودک «کار و خیابان» در ایران؛ بهزیستی: مخالف جمع‌آوری آنها هستیم

محمدرضا حیدرهایی، سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی، روز دوشنبه گفت: علاوه بر «۱۲۰ هزار کودک کار» در سال ۱۴۰۱، حدود «۱۴ هزار و ۵۰۰ نفر» از «کودکان خیابانی» نیز شناسایی شده‌اند.

​به گزارش خبرگزاری ایسنا، محمدرضا حیدرهایی تاکید کرد: سازمان بهزیستی به عنوان سازمان «مددکارمحور» با «جمع‌آوری کودکان کار و خیابان» به طور کلی «مخالف» است، زیرا موضوع کودکان کار و خیابان، مسئله‌ای است که باید «ریشه‌ای» برطرف شود و جمع‌آوری این کودکان «مشکل آنها را حل نمی‌کند.»

سرپرست دفتر امور آسیب‌دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی در ارتباط با «مخالفت» این نهاد دولتی با «جمع‌آوری کودکان کار و خیابان»، اضافه کرد: این اقدام، موجب می‌شود آنها از «دسترس سازمان بهزیستی» برای «دریافت حمایت» خارج شوند.

این مقام دولتی اشاره کرد: «در صورتی که دو الی سه هفته تمرکز خود را بر جمع‌آوری کودکان کار و خیابان قرار دهیم، ممکن است برای مدت زمانی شاهد حضور آنها در کف خیابان‌ها نباشیم؛ حال آنکه مشکل آنها حل نشده و تنها مدل کاری‌شان تغییر کرده است.»

آقای حیدرهایی افزود: «اگر آنها در گروه سنی نوجوان باشند ممکن است در فروش و جابجایی مواد مخدر از آنها استفاده شود و اگر کم سن و سال‌تر باشند به کارگاه‌های زیرزمینی یا زباله‌گردی ورود پیدا کنند.»

پیش از این شبکه شرق، متعلق به روزنامه شرق، روز یکشنبه گزارشی ویدئویی را از یک کارگاه منتشر کرد که کودکان خردسال، از جمله یک کودک شش ساله در آن کار می کردند.

تناقض در آمارها

محمود علی‌گو، رئیس اورژانس اجتماعی، دو سال قبل، گفته بود آمار کودکان کار در کارگاه‌ها و خیابان‌ها و نیز کودکان زباله‌گرد به «۵۰۰ هزار نفر» می‌رسد.

همچنین روزنامه همشهری در بیست و دوم خرداد سال گذشته نوشته بود: طبق آمارهای موجود ۷۰ هزار کودک کار در ایران زندگی می‌کنند و افزوده بود که آمارهای غیررسمی این کودکان، حدود یک میلیون تن است.

مهدی عیسی‌زاده، رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز پیشتر گفته بود: «۱۳ دستگاه» مسئول کودکان کار هستند، اما بعد از ۴۲ سال «هنوز آمار مشخصی از کودکان ارائه نشده و این باعث شرمندگی است.

در این حال، صبا آلاله، روانشناس و فعال اجتماعی دهم فروردین‌ماه به بخش فارسی «صدای آمریکا» گفته بود:. حکومت ایران همیشه از زیر مسئولیت کودکان کار فرار کرده است.

تعریف کودک کار

بر اساس تعریف سازمان بین‌المللی کار (آی ال او)، کودک کار، کسی است که مشغول فعالیت اقتصادی است و سن او کمتر از ۱۲ سال باشد و یک ساعت در هفته یا بیشتر کار کند، یا سنش ۱۴ سال یا کمتر باشد و حداقل ۱۴ ساعت در هفته کار کند، یا سنش ۱۴ سال یا کمتر باشد و حداقل یک ساعت در هفته در یکی از مشاغل پر‌خطر مشغول به کار باشد یا سنش ۱۷ سال یا کمتر و در مشاغل بدترین اشکال کار کودکان مشغول کار باشد.

در این ارتباط، کنوانسیون ۱۸۲ سازمان بین‌المللی کار در مورد این نوع مشاغل توضیح داده است: هر شکل از بردگی یا شبیه بردگی، فروش و یا قاچاق کودکان، بیگاری کشیدن از آنها، استفاده نظامی از کودکان، تجارت کودکان برای استثمار جنسی آنها، واسطه‌گری در این کار و وادار کردن کودکان به تن‌فروشی یا هرزه‌نگاری.

از دیگر اشکال این مشاغل، استفاده از کودکان در کارهای غیر اخلاقی و غیر قانونی مانند دست زدن به جنایت و تجارت مواد مخدر و قاچاق و همچنین به کار گماشتن کودکان در مشاغلی که به وضعیت جسمی یا روحی آنها آسیب برساند.