خروج آمریکا از افغانستان؛ دست‌آوردهای زنان چه خواهد شد؟

خروج آمریکا از افغانستان؛ دست‌آوردهای زنان چه خواهد شد؟

• محجوبه نوروزی
• بی‌بی‌سی

۵ ساعت پیش

منبع تصویر،

Getty Images

"زمان آن رسیده که طولانی‌ترین جنگ آمریکا پایان یابد." تاریخ این پایان، یازدهم سپتامبر، بیستمین سالروز حملات القاعده به برج‌های دو قلوی نیویورک و آغاز جنگ آمریکا در افغانستان، اعلام شده‌است.

جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا که روز چهارشنبه (۱۴ آوریل) درباره پایان حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان سخنرانی می‌کرد، گفت که هدف آمریکا از رفتن به افغانستان "ریشه‌کن کردن القاعده" و جلوگیری از حملات طراحی شده در افغانستان بر اهداف آمریکایی در آینده بود.

آقای بایدن گفت:"اکنون بن لادن مرده و القاعده در افغانستان تضعیف شده‌است."

• بلینکن وارد کابل شد، طالبان از تصمیم خروج آمریکایی‌ها استقبال کرد
• ناتو: همراه آمریکا از افغانستان می‌رویم؛ ارگ: در روند خروج همکاری می‌کنیم
• بایدن: زمان آن رسیده تا طولانی‌ترین جنگ آمریکا پایان یابد

جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا با آنکه از تعهد آمریکا به ادامه حمایت از نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان صحبت کرد، اما گفت که آمریکا به شکل نظامی در مسأله افغانستان درگیر نخواهد ماند.

او افزود که پس از خروج کامل نیروهای کشورش از افغانستان، آمریکا همچنان به حمایت خود از افغانستان ادامه خواهد داد اما این حمایت دیپلماتیک و بشردوستانه خواهد بود و نه "نظامی". آقای بایدن گفت که کشورش نمی‌تواند حضور نظامی خود در افغانستان را به امید ایجاد شرایط "ایده‌آل" ادامه دهد.

ناتو هم پا کشید

ایجاد شرایط "ایده‌آل" در افغانستان بیشتر از هرکس دیگر شاید برای زنان افغانستان مهم باشد.

"او افزود که پس از خروج کامل نیروهای کشورش از افغانستان، آمریکا همچنان به حمایت خود از افغانستان ادامه خواهد داد اما این حمایت دیپلماتیک و بشردوستانه خواهد بود و نه "نظامی""اما آنچه در سخنان آقای بایدن و پس از آن در اظهارات ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو و وزیران دفاع و خارجه آمریکا چندان برجسته نبود، صراحت لهجه برای حفظ دست‌آوردهای ۲۰ ساله زنان افغانستان بود. با آنکه هر چهار مقام اشاره مختصر و خیلی کوتاهی به زنان و اقلیت‌ها در افغانستان کردند، اما هیچ یک از آنها به تفصیل به حمایت قاطع و فراگیر از حقوق زنان و حفظ دست‌آوردهای ۲۰ ساله آنها صحبت نکرد.

منبع تصویر،

Getty Images

پس از اعلام رسمی خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، ناتو نیز پایان ماموریت نظامی خود در افغانستان را اعلام کرد.

ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو با وزیران دفاع و خارجه آمریکا در یک نشست خبری که روز چهارشنبه در مقر ناتو برگزار شده بود، پایان ماموریت نیروهای ناتو در افغانستان را اعلام کرد.

آقای استولتنبرگ تاکید کرد که کشورهای عضو این پیمان به حمایت‌های دیپلماتیک و مالی از افغانستان ادامه خواهند داد.

ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو گفت:"متحدان و شرکای ناتو همچنان در کنار مردم افغانستان باقی خواهند ماند. اما اکنون برقراری یک صلح پایدار بر عهده مردم افغانستان است.

این به خشونت پایان می‌دهد، از حقوق بشری همه افغان‌ها، به ویژه زنان، کودکان و اقلیت‌ها محافظت می‌کند."

ولی، "برقراری یک صلح پایدار" واقعا بر عهده مردم افغانستان است؟

منبع تصویر،

Getty Images

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا هم در بخشی از این کنفرانس خبری در بروکسل گفت:"ما به حمایت خود از حقوق زنان و دختران افغان، اقلیت‌هایی که از مشارکت معنادار شان در مذاکرات (صلح) و حضور برابر در جامعه مبارزه می‌کنند، ادامه خواهیم داد."

وزیر دفاع آمریکا هم با اشاره به کاهش یافتن سطح تهدیدات القاعده در افغانستان، از "کامل" شدن ماموریت آمریکا در این کشور سخن گفت.

لوید آستین گفت که اگر طالبان سعی کنند نیروهای آمریکایی را هنگام خروج هدف قرار دهند "با قدرت پاسخ" خواهند گرفت.

او افزود: "امروز، مردم افغانستان خودشان پلیس خیابان‌های خود هستند و از منافع خود دفاع می‌کنند. آنها رهبران خود را خودشان انتخاب می‌کنند که بسیاری از آنها زن هستند."

دیدگاه زنان افغانستان چیست

اما زنان افغانستان خلاف آنها را بیان می‌کنند، می‌گویند در مذاکرات دوحه و نشست مسکو حضور کمی و کیفی نداشتند. در سطح رهبری و تصمیم‌گیری شمار شان اندک است. به ویژه در این روزها که همه در انتظار نشست "سرنوشت‌ساز" استانبول درباره صلح و آینده سیاسی افغانستان هستند و انتظار می‌رود که دولت افغانستان، گروه طالبان و گروه‌های مختلف روی "آینده سیاسی" افغانستان به توافق برسند.

"آقای بایدن گفت که کشورش نمی‌تواند حضور نظامی خود در افغانستان را به امید ایجاد شرایط "ایده‌آل" ادامه دهد"هرچند طالبان با تاکید بر موضع قبلی شان، بار دیگر اصرار کرده‌اند تا زمانی که "کلیه نیروهای خارجی کاملا از وطن خارج نشده‌اند" در هیچ کنفرانسی درباره افغانستان شرکت نخواهند کرد.

فعالان مدنی و گروهای مختلف حقوق بشری نیز نسبت به برآیند نشست ترکیه ابراز نگرانی می‌کنند. بخصوص حالا که حضور زنان نه تنها در میز مذاکرات صلح بلکه حتی در حرف‌های مقام‌های آمریکایی و ناتو کم رنگ بوده‌است.

تاکید مقام‌های آمریکایی و ناتو بیشتر بر تمرکز آنها به پیشرفت‌های نظامی علیه القاعده و تهدیدهای فراتر از افغانستان است. اما تاکید زنان افغانستان بر حفظ پیشرفت‌ها و دست‌آوردهای شان.

پیشرفت‌هایی که در عرصه اجتماعی و سیاسی به دست آورده‌اند و اکنون به نظر می‌آید که هیچ تضمینی برای حفظ آنها وجود ندارد.

پیشرفت‌های زنان افغانستان

در ۲۰ سال گذشته، زنان افغانستان در عرصه‌های مختلف حضور یافتند و نام خود را ثبت کردند، جشنواره بین‌المللی فیلم برگزار کردند، در کنکور اول شدند، به جشنواره ربات به آمریکا دعوت شدند، جوایز معتبر بین المللی را از آن خود کردند و بسیاری دستاوردهای دیگر.

با آنکه گاهی نگاه مردسالارانه در جامعه مانع رسیدن آنها به اهداف‌شان بوده، اما آنها هرجایی که روزنه‌ از امید دیدند، خود را به آب و آتش زدند تا ثابت کنند که می‌توانند.

آنها نشان دادند که مانند زنان در دیگر کشورهای دیگر جهان می‌توانند به صورت فعالانه در در فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی حضور پررنگ داشته باشند.

فاطمه گیلانی، یک فعال حقوق زنان و یکی از چهار زن حاضر در تیم مذاکره کننده دولت افغانستان اخیرا در یک جلسه مجازی پارلمانی با فراکسیون زنان، صلح و امنیت گفت: "امروز زنان در افغانستان جایگاهی بسیار ویژه دارند. آنها را نمی‌توان نادیده گرفت."

روئنا عثمانی، از ولایت هرات در غرب افغانستان هرچند می‌گوید: "فکر نمی‌کنم شرایط برای خروج نیروهای خارجی مناسب باشد. جامعه بین المللی هنوز به تعهدات خود عمل نکرده است، اکنون صحبت از بازگشت طالبان و تقسیم قدرت است.

"ناتو هم پا کشیدایجاد شرایط "ایده‌آل" در افغانستان بیشتر از هرکس دیگر شاید برای زنان افغانستان مهم باشد"ما نگران از دست دادن دستاوردهای ۲۰ سال خود هستیم. باید تضمینی وجود داشته باشد که ما به دوران تاریک ۲۰ سال پیش برنخواهیم گشت."

منبع تصویر،

Getty Images

طالبان ''همانند که بودند ''

کیت کلارک، مدیر مشترک شبکه تحلیلگران افغانستان می‌گوید: "رهبری طالبان هیچ علامتی نشان نداده‌اند که صلح می‌خواهند بلکه تمایل خود برای رسیدن به قدرت از طریق جنگ را نشان داده‌اند."

حاجی حکمت، از اعضای ارشد طالبان در ولسوالی بلخ در شمال افغانستان که در دهه ۱۹۹۰ به این گروه پیوسته در گفتگوی با بی‌بی‌سی گفته‌است: "طالبان گذشته و طالبان فعلی از هم فرقی ندارند. هیچ چیز تغییر نکرده است... ما خواهان حکومت اسلامی تحت حاکمیت شرعیت هستیم. تا زمانی که آنها (حکومت افغانستان) خواسته‌های ما را نپذیرند، به جهاد خود ادامه خواهیم داد."

در حالیکه تحلیلگران، خود طالبان و مقام‌های افغان، آمریکا و ناتو بارها گفته‌اند که گروه طالبان در ۲۰ سال گذشته هیچ تغییری نکرده‌اند و به تعهدات خود مبنی بر کاهش خشونت‌ها هم ناکام مانده‌اند، پس اکنون با خروج "کامل" نیروهای خارجی از افغانستان، چه آینده‌ی را می‌توان برای افغانستان و زنان آن پیش‌بینی کرد؟

.