استفاده اشتراکی از دارایی‌های اطلاعاتی پیش نیاز توسعه ملی کشور است

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، محمدجواد دهقانی سرپرست موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) در همایش کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه اظهار کرد: این نوع هم افزایی‌ها سرآغاز ایجاد محیطی جدید برای فعالیت‌های مشترک مبتنی بر صنعت اطلاعات در جهان شدند که از آن‌ها تحت عنوان شبکه یاد می‌شود.

او افزود: بر این اساس، یکی از اولویت‌های نظام علمی کشور توجه به این مهم است. علی‌رغم برخی کار‌های اولیه در خصوص شبکه سازی اطلاعات کتابخانه‌ای و پژوهشی ایران، بررسی‌ها نشان می‌دهد که این شبکه‌ها به علت برخی مسائل که مهمترین آن‌ها عدم ثبات مدیریتی بوده برخلاف طرح بسیار جامع و چندجانبه به نتیجه نرسیده اند.

دهقانی بیان داشت: از جمله مشکلات موجود می‌توان به عدم وجود سازوکار و آیین نامه‌ها و توافقنامه‌های جامع در این خصوص، وحدت نظر کم در بین مدیران پژوهشی و کتابخانه‌ای کشور در این راستا، فرهنگ حبس اطلاعات، عدم توجه به دارایی‌های فردی کتابخانه‌ای و پژوهشی خاص هر دانشگاه، نادیده گرفته شدن حقوق قانونی کتابخانه‌ها و دانشگاه ها، غالب شدن نگاه نرم افزاری و ایجاد انحصار در استفاده از یک نرم افزار و نسخه خاص، عدم میانکنش پذیری فنی، معنایی، سازمانی و خط مشی سیاستی اشاره کرد.

او به بیان هدف اصلی از ایجاد شبکه کتابخانه‌ای دانشگاهی پرداخت و گفت: شبکه سازی اطلاعات موجود در کتابخانه‌های دانشگاهی کشور به منظور استفاده مشترک تمام کتابخانه‌ها و کاربران (اساتید، دانشجویان و کارکنان) از منابع داده ای، اطلاعاتی، محتوایی موجود در دانشگاه‌های عضو شبکه به طور همزمان و یکپارچه در راستای افزایش اثر بخشی، صرفه جویی در زمان و هزینه، پیشگیری از دوباره کاری‌ها در انجام جستجو و فرآیند بازیابی و نیز ارزش افزوده از منابع است.

دهقانی به سایر اهداف ایجاد شبکه کتابخانه‌ای دانشگاهی اشاره کرد و یادآور شد: فراهم آوردن زیرساخت لازم برای اشتراک منابع و دیگر همکاری‌های کتابخانه‌ای با استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی و شبکه‌های اطلاعاتی، فرآهم آوردن زیر ساخت لازم برای ارایه خدمات تحویل مدرک الکترونیکی، ایجاد زیر ساخت لازم برای اشتراک گذاری فرآداده‌ها در راستای تحقق سازماندهی و فهرست نویسی مشترک در جهت کاهش هزینه مالی و انسانی با سازماندهی این خدمات در قالبی یکپارچه و واحد، فراهم کردن زیرساخت لازم برای تحقق فهرستگان مجازی در قالبی یکپاچه و واحد، فراهم آوردن زیر ساخت لازم برای بازیابی شبکه اطلاعات و داده‌های دانشگاه‌ها در قالب یکپارچه و همچنین فرآهم آوردن امکان تحلیل و کاوش در داده‌ها و اطلاعات دانشگاه‌ها در سطح کلان برای استفاده در برنامه‌ریزی‌های آموزشی، پژوهشی و مالی به صورت یکپارچه از دیگر اهداف ایجاد شبکه کتابخانه‌ای دانشگاهی است.

دهقانی اظهار داشت: عدم اعتقاد کتابخانه‌ها به مشارکت گذاشتن منابع خود با دیگران (هنوز هم وجود دارد، اما در کتابخانه‌های دانشگاهی کمتر شده است)، عدم حمایت کافی و مناسب مدیریت‌ها در سطح کلان، عدم وجود بستر مناسب نرم افزاری، شبکه و سخت افزاری، عدم وجود شرکت نرم افزاری قوی برای تهیه طرح جامع و تلفیق سیستم‌های کتابخانه‌ای مختلف، عدم وجود یک ارگان مسئول دولتی که ماموریت اصلی او اطلاع رسانی به جامعه وسیعی از مخاطبان باشد.

او با اعتقاد به اینکه مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری کاندید مناسبی برای این امر است، گفت: کمبود بودجه پایدار، ظرفیت و استراتژی‌های ناکافی (با توجه به سیاست‌های وزارت عتف قابل تامین است) از عمده چالش‌هایی می‌باشد که با آن رو به رو هستیم.

دهقانی در خصوص سرویس‌ها و خدمات مورد نظر در شبکه کتابخانه‌ای گفت: با در نظر گرفتن چشم اندازی که کل کشور بصورت یک شبکه به هم وصل شود، مواردی همچون جستجوی کتابشناختی و ایجاد لینک منابع اصلی، امانت بین کتابخانه ای، امانت دیجیتال، دیجیتالی سازی، فروش منابع، ایجاد شبکه اجتماعی علمی بین کتابخانه ای، دسترسی به منابع آنلاین خارجی که اعضاء مشترک هستند، مشروط به عدم نقض کپی رایت میسر و آسان خواهد شد.

او، ساختار سیستم پیشنهادی را برای حاضرین در همایش که به صورت چهار مرحله است ارائه داد و اعلام کرد: در مرحله اول، بررسی و امکان سنجی و انتخاب چند شاخه مرکز منطقه‌ای از نقاط مختلف کشور به عنوان پایلوت جهت ایجاد یک شبکه کتابخانه‌ای و سپس در مرحله دوم ایجاد یک شبکه کتابخانه‌ای متشکل از تعداد محدود شاخه‌های انتخاب شده (حداقل سه شاخه) و در مرحله سوم، بررسی و ارزیابی میزان رضایت عملکردی و خدماتی شبکه و در نهایت در مرحله چهارم، توسعه تدریجی شبکه با اتصال سایرکتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های سراسر کشور مواردی هستند که به صورت عملیاتی می‌توان این مهم را به نتیجه رساند.

انتهای پیام/