روسیه برای خودشناسی به دانش نیاز دارد نه افسانه

خبر آنلاین - ۱۴ شهریور ۱۴۰۲



والری گاربوزوف، مدیر موسسه ایالات متحده آمریکا و کانادا آکادمی علوم روسیه، عضو شورای امور بین‌الملل روسیه نوشت:

دوران در حال گذر چیزهای زیادی را از بین‌ می‌برد: توهمات و امیدها می‌میرند، اسطوره‌ها نابود می‌شوند، واقعیت جدیدی ظاهر می‌شود، محیط زندگی تغییر می‌کند. فراموش کردن آنچه برای نسل‌ها زیسته است.

غالباً، نخبگان حاکم رژیم‌های سیاسی اقتدارگرا و تمامیت خواه عمداً ایده‌ها و اسطوره‌های اتوپیایی را شکل‌ می‌دادند و به طور هدفمند در میان توده‌ها منتشر می‌کردند. چنین دستکاری گسترده آگاهی جامعه بلافاصله تصویری اتوپیایی از ادراک جهان در میان میلیون‌ها نفر ایجاد می‌کند و امکان متحد کردن گروه‌های سیاسی و اجتماعی ناهمگون حول یک رهبر ملی به نام یک هدف خاص را فراهم‌ می‌کند. با این حال، ابزار قدرتمندی برای حفظ طولانی مدت قدرت شخصی است. و تاریخ روسیه به هیچ وجه مستثنی نیست.

بر کسی پوشیده نیست که اتهام توسعه طلبی در سیاست خارجی هرگز روسیه را ترک نکرد و آن را در تمام دوران توسعه تاریخی روسیه دنبال کرد.

"و تاریخ روسیه به هیچ وجه مستثنی نیست.بر کسی پوشیده نیست که اتهام توسعه طلبی در سیاست خارجی هرگز روسیه را ترک نکرد و آن را در تمام دوران توسعه تاریخی روسیه دنبال کرد"این او بود که به یکی از موتورهای تشکیل دولت روسیه تبدیل شد.

این روند در طول سال‌های حیات دولت فئودالی روسیه کیفی در قرن ۹ تا ۱۲، و در دوره خاص نزاع فئودالی در قرن ۱۲ تا ۱۵، و در زمان دولت متمرکز مسکو در قرن ۱۵ تا ۱۸، و پس از تشکیل امپراتوری روسیه در سال ۱۷۲۱، یعنی زمانی که توسعه طلبی قاره اوراسیا کانون فعالیت سیاست خارجی اغلب تهاجمی روسیه شد در آغاز قرن بیستم آن را به بزرگترین قدرت جهان تبدیل کرد، بروز پیدا کرد.

اسطوره کمونیسم جهانی

بلشویک‌ها که در اکتبر ۱۹۱۷ به قدرت رسیدند، با شور و شوق پرچم توسعه طلبی قاره روسیه را به دست گرفتند. درست است، آنها به آن رنگ کمونیستی و مقیاس جهانی دادند.

پس از انقلاب روسیه در سال ۱۹۱۷، نخبگان حاکم جمهوری جوان شوروی ایده توسعه طلبانه انقلاب پرولتری جهانی را پذیرفتند که اولین بلشویک‌های شوروی (زینوویف و کامنف، لنین و تروتسکی، استالین و بوخارین) از صمیم قلب به آن اعتقاد داشتند. تعداد کمی از آنها شک داشتند که پس از اکتبر ۱۹۱۷، به دنبال روسیه، آتش انقلابی در بقیه جهان رخ خواهد داد و تمام اروپا (و حتی آمریکا) قطعاً شورایی خواهد بود.

سپس یک رادیکالیسم انقلابی خاص از تروتسکی به وجود آمد که مدعی بود سازمان دهنده اصلی انقلاب اکتبر و ایدئولوگ انقلاب دائمی است – یک روند انقلابی مداوم در مقیاس جهانی.

به منظور سازماندهی یک انقلاب جهانی در سال ۱۹۱۹، مقر آن، کمینترن، در مسکو ایجاد شد، که بخش‌های خود را ایجاد کرد – احزاب ملی کمونیست که تبدیل به ابزار سیاست خارجی امپراتوری شوروی به سرعت در حال رشد شد. با این حال، به زودی مشخص شد که این ایده فقط یک افسانه توخالی، یک مدینه فاضله غیرقابل تحقق است. در سال ۱۹۴۳، تحت فشار متحدین در ائتلاف ضد هیتلر، کمینترن انحلال خود را اعلام کرد.

اساطیر شوروی

تبلیغات دولتی اتحاد جماهیر شوروی در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ بر اساس چندین ترفند ساخته شد که اسطوره سیاست خارجی شوروی را شکل داد.

یکی از آنها تز امپریالیسم آمریکا بود که تمام جهان را تحت سلطه خود درآورد و از پیشروی بقیه جهان به سوی آینده روشن کمونیستی جلوگیری کرد.

امروزه کمتر کسی به این واقعیت که سیاست خارجی اتحاد جماهیر شوروی در طول سال‌های جنگ سرد تصویر آینه‌ای آن بود، شک دارد. این دو ابرقدرت یکدیگر را عقب نگه داشتند و عملاً از ابزارهای مشابهی برای ایجاد حوزه‌های نفوذ ژئوپلیتیک جهانی خود استفاده کردند.

در همین زمان، تز دیگری در ادبیات علمی و آموزشی شوروی رایج شده است – در مورد عذاب تاریخی سرمایه‌داری که وارد آخرین مرحله خود شده است – امپریالیسم، و در مورد سه مرکز تضادهای بین امپریالیستی (ایالات متحده، اروپای غربی و ژاپن)، که انباشت آن به مرگ اجتناب ناپذیر آن و پیروزی کمونیسم جهانی منجر خواهد شد.

گروه‌های اصلی جنبش ضد امپریالیستی به عنوان سه جریان اصلی آزادی‌بخش اعلام شدند: کشورهای اردوگاه سوسیالیستی، جنبش جهانی کمونیستی، و جنبش آزادی‌بخش ملی و جنبش ضد استعماری، که به کوشش آن‌ها سد قدرتمند امپریالیستی که مانع پیشرفت بشریت می‌شود، باید ویران شود.

تشدید تضادهای امپریالیسم، از هم پاشیدگی نظام استعماری آن، تشدید ارتجاع سیاسی، بحران عمیق سیاست و ایدئولوژی بورژوایی، نشانه‌های «بحران عمومی سرمایه‌داری» اعلام شد که جامعه غربی را فراگرفته بود. این تئوری آرمان‌شهری برای دهه‌ها وجود داشته و در سراسر اتحاد جماهیر شوروی و کشورهای سوسیالیستی گسترش یافت و هرگز مورد تردید قرار نگرفت.

چنین عقاید آرمان‌شهری در برنامه سوم حزب کمونیست اتحاد جماهیر شورویCPSU که توسط کنگره بیست و دوم آن در سال ۱۹۶۱ با هدف ایجاد کمونیسم در ۲۰ سال تصویب شد و در ویرایش جدید آن که توسط کنگره بیست و هفتم حزب در سال ۱۹۸۶ تصویب شد، گنجانده شد که مبتنی بر دکترین اتوپیایی “سوسیالیسم توسعه یافته” بود.

هر بار، دودلی ایدئولوژیک نخبگان غیر قابل حذف حزب-دولت شوروی، که جامعه را در دنیای توهمات خود فرو می‌برد، منجر به ایجاد تصویری نادرست از جهان‌ می‌شد.

تکامل سرمایه‌داری

با این حال، واقعیت (همانطور که اغلب اتفاق‌ می‌افتد) کاملاً متفاوت بود. «بحران عمومی سرمایه‌داری» هرگز به پیروزی کمونیسم جهانی منجر نشد. برعکس، شوروی زیر بار تضادهای عمیق داخلی از هم پاشید و همراه با فروپاشی آن، نظام سوسیالیسم که به بن بست رسیده بود، فروپاشید.

"با این حال، به زودی مشخص شد که این ایده فقط یک افسانه توخالی، یک مدینه فاضله غیرقابل تحقق است"جنبش کمونیستی جهانی خود را در یک بحران عمیق دید و هرگز به هدف خود نرسید.

در غرب اوضاع متفاوت بود. سرمایه‌داری غربی با غلبه بر بحران‌ها نمرده، بلکه عمدتاً در جهت‌های سوسیالیستی و نئولیبرالی تکامل یافته است. سرمایه‌داری با پیروی از قاعده “اگر می‌خواهی زنده بمانی، تغییر کن”، هر چه بیشتر توسط دولت تنظیم ‌شد و برای شهروندان خود انسانی‌تر و جذاب تر شد. مسئولیت اجتماعی دولت و تجارت به هنجار دنیای غرب تبدیل شده است.

این توانایی سرمایه‌داری تحت تأثیر بحران‌ها برای انطباق سریع، رهایی از رذایل خود، توسعه و پیشرفت مداوم، فراتر از دید متفکران شوروی “تماشاگر” بود.

“آهنگ‌های قدیمی در مورد چیز اصلی”

امروز، در موج احساسات ضدغربی در فضایی از جنون شبه میهن پرستانه‌ای که جمعیت روسیه را فراگرفته است، که مرتباً به “آهنگ‌های قدیمی در مورد چیز اصلی گوش‌ می‌دهند و با سهولت شگفت انگیز، ساده لوحانه و بدون فکر تزهای تبلیغات دولتی را می‌پذیرند، اسطوره‌های جدیدی خلق می‌شود و با آنها آگاهی اتوپیایی مدرن شکل می‌گیرد. این افسانه‌ها شبانه روز توسط نسل جدیدی از فعالان سیاسی حرفه‌ای با درآمد خوب و مجریان برنامه‌های گفتگوی تلویزیونی متعدد تبلیغ‌ می‌شود.

تحت شرایط احیای خزنده استالینیسم، تلاش‌های آنها در حال معرفی جزم‌های جدید است – در مورد بحران جهانی شدن و کل جهان “آنگلوساکسون” (این در قرن ۲۱ چه معنایی دارد؟)، در مورد یک انقلاب جدید ضد استعماری (فقط ۱۷ مستعمره در جهان باقی مانده است!)، در مورد از دست رفتن سلطه آمریکا (و این پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی رخ می‌دهد؟)، در مورد انقلاب بزرگ جهانی ضد آمریکایی، در مورد افول غرب به طور کلی (آمدن دومین «بحران عمومی سرمایه داری»؟!).

چنین اظهاراتی نیاز به دلایل قانع کننده دارد.

آیا آنها وجود دارند؟ بیایید سعی کنیم آن را بفهمیم. امپراتوری‌های غیررسمی دنیای مدرن

تسلط ایالات متحده عاملی عینی و دائمی است که روند شکل گیری خود را از آغاز قرن بیستم آغاز کرد و (با اندوه عمیق شبه میهن پرستان داخلی مدرن) تا به امروز ادامه دارد. درست است، مقیاس این عامل، و همچنین ماهیت و اشکال تجلی آن، تکامل یافته است.

در طول دوره تقریبا ۲۵۰ ساله وجود و توسعه خود، به لطف گسترش جهانی ایالات متحده در قرن بیستم، این کشور به یک “امپراتوری غیررسمی دنیای مدرن” تبدیل شده است که در خود نفوذ کرده و تقریباً همه کشورها و قاره‌ها را به طور همزمان ادغام کرده است. . این همان چیزی است که به مسیر استراتژیک بلندمدت ایالات متحده تبدیل شده است – “ملت همه ملت‌ها” و ابرقدرت مدرنیته.

امروزه، ایالات متحده با تولید ۲۵ درصد از تولید ناخالص داخلی صنعتی جهان، همچنان غول اقتصادی دنیای مدرن است.

"امروزه کمتر کسی به این واقعیت که سیاست خارجی اتحاد جماهیر شوروی در طول سال‌های جنگ سرد تصویر آینه‌ای آن بود، شک دارد"آنها با کمک ۱۲ بلوک نظامی-سیاسی و بیش از ۱۰۰۰ پایگاه و تأسیسات نظامی مستقر در مناطق استراتژیک مهم جهان، تسلط جهانی خود را تضمین‌ می‌کنند: حضور نظامی آمریکا در بیش از ۸۰ کشور جهان ثبت شده است.

ایالات متحده یک ابرقدرت هسته‌ای است که رهبری جهانی را در زمینه‌هایی مانند اقتصاد جهانی، مالی، نظامی، نوآوری، سرمایه گذاری مستقیم و فرهنگ حفظ‌ می‌کند. آن‌ها همچنان جذابیت خود را حفظ کرده‌اند، همانطور که جریان انبوه پایان ناپذیر مهاجران از تمام قاره‌ها نشان می‌دهد. سالانه حدود ۱ میلیون نفر وارد ایالات متحده‌ می‌شوند.

ایالات متحده با بیش از ۷۰ درصد (۸۱۵۰ تن) ذخایر طلای جهان، رهبر بلامنازع ذخایر طلا است. این به شما اجازه‌ می‌دهد تا موقعیت دلار آمریکا را به عنوان یک ارز جهانی حفظ کنید. و اگرچه امروزه تنها ۳ درصد از روس‌ها به قابل اعتماد بودن آن اعتقاد دارند (یک پارادوکس: حدود ۶۰ درصد از شهروندان روسیه پس انداز خود را به دلار نگه‌ می‌دارند که حجم آن رکورد ۲۲۶٫۶ میلیارد است!)، در دراز مدت، همچنان این میزان است.

محبوب ترین و با ثبات ترین ارز در جهان – ارز ذخیره اصلی جهان است.

سلطه جهانی آمریکا واکنش‌های متفاوتی را برمی‌انگیزد – از طرد تا حمایت. در جهان، تقریباً ۷۰ درصد از جمعیت، رهبری ایالات متحده را به رسمیت‌ می‌شناسند و به طور کلی نسبت به این قدرت مثبت هستند. در عین حال، آمریکا ستیزی همواره با حرکت آمریکا در مسیر نشست‌های ژئوپلیتیک همراه بوده است. طرد مداوم این ابرقدرت امروزه در کشورهایی مانند اردن، چین، فلسطین، پاکستان، لبنان، کره شمالی، روسیه، بلاروس، کوبا، اتریش، اسلوونی، ونزوئلا، ایران ادامه دارد.

سیاست خارجی ضد آمریکایی اتحاد جماهیر شوروی، با هدف مقابله با ایالات متحده و کل غرب، در زمان خود به ایجاد یک امپراتوری سوسیالیستی بدیل کمک کرد که تنها چند دهه دوام آورد و به دلیل غیرقابل تحمل بودن خود فروپاشید. فروپاشی جهانی آن باید درس خوبی برای همه بشریت باشد.

هر گونه تلاشی برای ایجاد یک ائتلاف جدید ضد آمریکایی در مقیاس جهانی (که امروز سرسختانه توسط مقامات روسی انجام شد و با میل به “بازگرداندن آنچه از دست رفته” گرفته شده است) بعید است به موفقیت منجر شود.

"برعکس، شوروی زیر بار تضادهای عمیق داخلی از هم پاشید و همراه با فروپاشی آن، نظام سوسیالیسم که به بن بست رسیده بود، فروپاشید"منافع اکثر دولت‌های جهان بیش از حد با کشورهای آمریکایی ادغام شده است و یک وابستگی متقابل استراتژیک بین آنها ایجاد می‌کند و بنابراین از هرگونه ضد آمریکاگرایی تهاجمی جلوگیری‌ می‌کند.

چین با به چالش کشیدن ایالات متحده و آغاز رشد آن بیش از ۴۰ سال پیش، مسیری مشابه ایالات متحده را دنبال‌ می‌کند و بازارها و حوزه‌های نفوذ جدید بیشتری را در سراسر کره زمین فتح‌ می‌کند. پس از تبدیل شدن به یک کارخانه جهانی، این قدرت در آستانه تبدیل شدن به دومین “امپراتوری غیررسمی دنیای مدرن”، اصلی ترین (پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی) رقیب جهانی ایالات متحده است. با این حال، عواملی که آینده امپراتوری چین را تضمین‌ می‌کند احتمالاً متفاوت است.

بر اساس پیش‌بینی‌های کلان اقتصاد، چین در ۱۰ سال آینده ممکن است از نظر اندازه اسمی اقتصاد آمریکا را پشت سر بگذارد. این روند با مبارزه یوان در برابر دلار و جابجایی احتمالی دومی از جایگاه ارز ذخیره جهانی همراه خواهد بود. آیا این اتفاق خواهد افتاد؟ هنوز پاسخ به این سوال دشوار است.

اما حتی اگر این اتفاق بیفتد، جهان بدون شک با یک تغییر بزرگ روبرو خواهد شد.

بنابراین، امروزه تنها دو امپراتوری غیررسمی در این سیاره وجود دارد – ایالات متحده آمریکا و چین. روسیه یک امپراتوری سابق، وارث ابرقدرت شوروی است که سندروم بسیار دردناکی از عظمت امپراتوری ناگهانی از دست رفته را تجربه‌ می‌کند.

این واقعیت که روسیه امروز دارای یک سندرم پسامپراتوری است، بیشتر یک الگوی غم انگیز است تا یک ناهنجاری تاریخی. ویژگی آن این است که بلافاصله پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ ظاهر نشد، اما بعداً با روی کار آمدن پوتین خود را ابروز داد. پس از بیش از ۳۰ سال، سندرم تاخیری که قبلاً به منشأ احتمالی آن اهمیت زیادی داده نمی شد، تهدید آمیز شد.

سه برنامه ژئوپلیتیکی

در دنیای امروز، تنها سه قدرت با برنامه‌های جهانی خود وجود دارند: ایالات متحده، چین و روسیه.

اول از همه، ایالات متحده که در طول تاریخ خود برنامه ژئوپلیتیک خود را بر اساس ایده‌های استثناگرایی و مسیحیت آمریکایی، جهان شمول گرایی ارزش‌های آمریکایی، سلطه آمریکا و رهبری انکارناپذیر شکل‌ می‌دهد. آنها با دنبال کردن سیاست توسعه طلبی جهانی، گسترش ارزش‌ها و نهادهای خود به خارج از مرزهای خود، تبدیل شدن به یک امپراتوری غیررسمی دنیای مدرن در نیمه دوم قرن بیستم، مدت طولانی است که وضعیت ابرقدرت اصلی سیاره را تضمین کرده اند.

چین نسبتاً اخیراً در مسیر شکل‌گیری مسیر جهانی خود قدم گذاشته است.

"جنبش کمونیستی جهانی خود را در یک بحران عمیق دید و هرگز به هدف خود نرسید.در غرب اوضاع متفاوت بود"مراحل اصلی آن اصلاحات دنگ شیائوپینگ، سیاست یک کمربند – یک جاده و مفهوم “ایجاد جامعه‌ای با سرنوشت مشترک برای بشریت” بود. همه آنها به هر طریقی با هدف دستیابی به موقعیت پیشرو امپراتوری آسمانی در مسیر پیشرفت جهانی هستند.

یک چیز واضح است: ایالات متحده و چین دو امپراتوری غیررسمی دنیای مدرن هستند. علاوه بر این، هر دوی این امپراتوری‌ها که در نقاط مختلف جهان، در دوران‌های مختلف متولد شده‌اند، از نظر روش‌های گسترش نفوذ جهانی‌شان بسیار شبیه هم هستند. تصادفی نیست که محور اصلی تقابل دنیای مدرن دقیقاً بین آنها قرار دارد.

روسیه مدار خاص خود را دارد. به عنوان وارث اصلی ابرقدرت شوروی که بر روی ویرانه‌های امپراتوری روسیه ایجاد شد، گروگان مجموعه امپراتوری خود شد.

این دقیقاً همان چیزی است که رفتار فعلی سیاست خارجی آن و مشکلاتی را که برای جهان به ارمغان‌ می‌آورد توضیح‌ می‌دهد.

بر کسی پوشیده نیست که پس از فروپاشی امپراتوری‌های استعماری، تمامی آنها یک نوستالژی اجتناب ناپذیر برای عظمت از دست رفته داشتند – به اصطلاح سندرم پسامپراتوری. این سندرم تقریباً بلافاصله، زمانی که آشکار شد که قدرت استعماری سابق در حال فروپاشی است، شکل گرفت.

به عنوان مثال، وینستون چرچیل از پیروزی در جنگ جهانی دوم چندان راضی نبود، زیرا اتفاقی افتاد که او به وضوح برای آن آماده نبود. او که در امپراتوری بریتانیا بزرگ شده و شکل گرفته بود، نمی‌توانست این واقعیت را بپذیرد که این امپراتوری جلوی چشمانش در حال فروپاشی است. همین را می‌توان در مورد معاصر او – ژنرال شارل دوگل گفت. او که در یک جامعه فرانسوی با آگاهی امپراتوری بزرگ شده بود، نمی‌توانست به این واقعیت عادت کند که فرانسه به طور غیرقابل برگشتی مستعمرات خود را یکی یکی از دست‌ می‌دهد.

"سرمایه‌داری غربی با غلبه بر بحران‌ها نمرده، بلکه عمدتاً در جهت‌های سوسیالیستی و نئولیبرالی تکامل یافته است"اما با غلبه بر احساسات امپراتوری خود، آنها هنوز هم توانستند خود را با وضعیت اساسی جدید وفق دهند.

روسیه که امروز سندروم فوق امپریالیستی بسیار دردناکی را پشت سر می‌گذارد، در تلاش است تا برنامه ژئوپلیتیک جهانی خود را شکل دهد. اما همچنان بسیار ناپایدار، بی‌ثبات و التقاطی است. خودتان قضاوت کنید: این برنامه (و نه مجموعه ای از دستورالعمل‌ها) مبتنی بر آمیزه‌ای از ایده‌های اوراسیاگرایی، “جهان روسی”، ضد آمریکایی ستیزی، رویارویی با جهان تک قطبی و غرب “در حال زوال” به عنوان یک کل است.

همچنین حاوی ایده‌های “دموکراسی مستقل”، “مردم عمیق”، اشتیاق به ارزش‌های سنتی و ایمان ارتدکس است. تمام چنین مخلوطی روی یک چسب محافظه کار نگه داشته‌ می‌شود که اجزای غیر مشابه آن را به هم متصل‌ می‌کند. از برخی جهات، این هجوم شبیه اختراعات ایدئولوژیک ضد غربی تقریباً ۲۰۰ سال پیش است – “نظریه ملیت رسمی” کنت سرگئی اوواروف، رئیس دائم آکادمی علوم امپراتوری روسیه و وزیر نیمه وقت آموزش عمومی برای ۳۰ سال.

سه گانه او «ارتدکس. خودکامگی. مردم‌گرایی» تجسم ایدئولوژیک سلطنت روسیه بود که همراه با ارتدکس و قدرت استبدادی که با حمایت مردم تأمین‌ می‌شود، ظاهراً به عنوان ضامن قابل اعتماد وجود و عظمت روسیه عمل‌ می‌کند.

در مورد محافظه کاری، که بسیار مورد علاقه مقامات فعلی روسیه است، آنقدرها هم مبهم نیست. محافظه کاری واحد، بی زمان و جهانی در جهان وجود ندارد. این یک پدیده جاری است، اشیاء حفاظتی آن متفاوت است، در کشورهای مختلف فردی است.

"سرمایه‌داری با پیروی از قاعده “اگر می‌خواهی زنده بمانی، تغییر کن”، هر چه بیشتر توسط دولت تنظیم ‌شد و برای شهروندان خود انسانی‌تر و جذاب تر شد"و محافظه کاری که زمانی در روسیه در آغاز قرن بیستم وجود داشت و گاهی اوقات امروزه به عنوان الگو گرفته‌ می‌شود در شرایط فعلی به سختی مناسب است.

روسیه مدرن که معلوم شد جانشین اصلی ابرقدرت شوروی است و عظمت سابق و نفوذ از دست رفته خود را نوستالژیک‌ می‌کند، در حال حاضر با وجود سهم کمی که در اقتصاد جهانی دارد، در حال تجربه یک سندرم تاخیری پسا امپراتوری است، اما همچنان دارای یک توسعه طلب قوی است. اتهام و جاه طلبی نفوذ ژئوپلیتیک جهانی که هنوز آشکار نشده است.

روسیه مدرن با داشتن تجربه‌ای غنی از توسعه طلبی کمونیستی مرتبط با فعالیت‌های کمینترن -ایجاد سریع حوزه نفوذ منطقه‌ای و جهانی خود پس از پیروزی در جنگ جهانی دوم و از دست دادن فوری آن با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی- تاکنون تلاش کرده است تا به شکلی ناموفق انتقامی دیرهنگام بگیرد.

برای این منظور، ایجاد انجمن‌های ادغام جدید (CSTO، EAEU، SCO، BRICS) را آغاز کرد و بدین وسیله زمینه‌ها و فضاهای ژئوپلیتیک خود را تشکیل داد. اهداف مشابهی را زمانی روسیه در چارچوب استراتژی انرژی دنبال کرد که موفق بود و در جهان نه تنها به عنوان ابزاری برای تضمین بازارهای قابل اعتماد برای منابع انرژی، بلکه به عنوان یک عنصر کلیدی در سازماندهی حوزه‌های نفوذ جهانی روسیه تلقی‌ می‌شد.

با تلاش برای جمع کردن مردمان مستعمره و ستمدیده سابق کشورهای آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین بر روی یک پلت فرم ضدغربی و مشارکت دادن آنها در مبارزه با کشورهای “میلیارد طلایی” golden billion که برای چندین دهه بر جهان تسلط داشته است، روسیه امروز مدعی است که رهبر “اکثریت جهانی” است.

با این حال هنوز نتوانسته با آمریکا و چین رقابت کند و به یک لوکوموتیو مستقل ژئوپلیتیک ضدغربی تبدیل شود. و با کمک اساطیر دولتی تازه ایجاد شده، بعید است که بتواند.

هدف از همه اینها کاملاً آشکار است – فرو بردن جامعه خود در دنیای توهمات و همراه با لفاظی‌های قدرت بزرگ و میهن پرستانه، حفظ نامحدود و عمدی قدرت به هر قیمتی، حفظ اموال و رژیم سیاسی توسط نخبگان حاکم فعلی و الیگارشی همسو با آن.

در شرایط عصر اطلاعات، روسیه با جایگزینی واقعیت‌ها با توهمات، به نظر می‌رسد که در گذشته منجمد شده و همچنان به کشیش تزار یا دست محکم دیگری از قدرت عالی تکیه می‌کند، در حالی که به شکلی ناموفق برای بازیابی عظمت سابق، دارایی‌های از دست رفته و نفوذ جهانی خود تلاش می‌کند.

در این راستا متذکر می‌شویم که امروزه به گفته کارشناس نظام استبدادی-بوروکراتیک M.E. Saltykov-Shchedrin، بسیاری تمایل به اشتباه گرفتن دو مفهوم “سرزمین پدری” و “عالیجناب” دارند.

سخنانی که این نویسنده بزرگ در دوران تزاریسم بیان کرد، امروز مطرح است. عوامل داخلی کنونی اقتدارگرایی (مانند ساتراپ‌های استبداد شرق باستان که به فراموشی سپرده شده‌اند)، ظاهراً کاملاً عاری از آگاهی تاریخی، بدون هرگونه تردیدی، با لطافتی تأثیرگذار و صادقانه رئیس دولت را با خود دولت و حاکم موقتی‌ را با یک امر ثبات ملی و تاریخی بزرگ یکی می‌گیرند.

شرم آور، آقایان، و تحقیر کننده!

هر ملتی، مانند هر شخصی، زندگی نامه خاص خود را دارد. آنها حتی ثبت نام خود را دارند. و مهمترین چیز شخصیت منحصر به فرد آن است که به هر یک فردیت و انحصار خاصی‌ می‌بخشد. تنها با درک آن‌ می‌توان یک مسیر رفتار متمدنانه و مسئولانه بین‌المللی ایجاد کرد که فقدان آشکار آن در دنیای امروز وجود دارد.

اما این همه ماجرا نیست.

"امپراتوری‌های غیررسمی دنیای مدرنتسلط ایالات متحده عاملی عینی و دائمی است که روند شکل گیری خود را از آغاز قرن بیستم آغاز کرد و (با اندوه عمیق شبه میهن پرستان داخلی مدرن) تا به امروز ادامه دارد"دانش، و نه افسانه‌ها، در مورد مردم و دولت دیگر، به ما اجازه‌ می‌دهد که نه تنها آنها، بلکه خود را نیز درک کنیم و یک دیدگاه جامع و در عین حال انتقادی از کشور خود و تاریخ آن با تمام صفحات گذشته دشوار و غم انگیز آن، حتی اگر با توهماتی که جامعه را در بر گرفته آمیخته شده باشد، شکل دهیم. درست است، این امر مدت‌ها پیش و به طور جبران ناپذیری از دست رفته است.

منابع خبر

اخبار مرتبط

خبر آنلاین - ۳۰ مرداد ۱۴۰۱
خبر آنلاین - ۷ فروردین ۱۴۰۱
رادیو زمانه - ۳ بهمن ۱۴۰۱