تلاش «مردمان خشمگین» برای رهایی یک نوجوان از اعدام

ایرج افشاری

اصل کارگردان نمایش «مردمان خشمگین» که به تازگی اجرای خود را در تالار چهارسو آغاز کرده است درباره انتخاب این اثر برای اجرا به خبرنگار مهر گفت: من چندین سال بود که از فضای کار عملی و کارگردانی تئاتر دور بودم و به دنبال متن مناسبی می‌گشتم تا فعالیتم را از سر بگیرم که به پیشنهاد پسرم دوباره فیلم «۱۲ مرد خشمگین» سیدنی لومت را دیدم که نوشته رجینالد رز است و تصمیم گرفتم اقتباسی از این داستان را به صحنه ببرم.

وی ادامه داد: البته برای اجرا، متن را دوباره ترجمه کردیم که بعد از ترجمه احساس کردم متن نیاز به تغییرات عمده‌ای دارد از این رو تصمیم گرفتم ابعاد دیگری به کاراکترهای اثر اضافه کنم و حتی برخی شخصیت‌ها حذف و دوباره با ویژگی دیگری وارد داستان شدند. وقتی قرار است اثری را به صحنه ببرم نمایشنامه برایم از اهمیت زیادی برخوردار است و مهمترین عنصر در انتخاب متن هم جذابیت آن است. از این رو در ابتدای کار اگر متوجه شدم که نمایشنامه بضاعت جذب مخاطب را دارد و با تکنیک‌ها و فن و فنونی در مرحله تمرین می‌توان این جذابیت را به کار تزریق کرد، آن را برای اجرا انتخاب می‌کنم.

افشاری اصل با اشاره به به‌روز بودن داستان نمایش عنوان کرد: داستان نمایش درباره هیات منصفه ای است که به اصرار یکی از اعضا، می‌خواهد پرونده یک نوجوان محکوم به اعدام را مورد بررسی قرار دهند تا بلکه بتوانند او را از مرگ نجات دهند. از آنجا که یاد گرفتم وقتی نمایشنامه‌ای را برای اجرا انتخاب می‌کنم به این توجه داشته باشم که متن با زمانه خود تناسب و نسبت داشته باشد، داستان این نمایش نیز می‌تواند در همه جای دنیا و حتی ایران نیز اتفاق بیفتد چون بحث مسائل عام بشری، نجات یک انسان و گرفتن تصمیم درست مطرح است و این تم ها می‌تواند در همه اعصار نیز اتفاق بیفتد. چنین متونی جامعه را به آرامش لازم می‌رساند و می‌تواند به جامعه متذکر شود که با فریاد و فحاشی نمی‌توان به حقیقت دست یافت چون رسیدن به حقیقت نیازمند طمانینه و خرد و اندیشه جمعی است.

این نویسنده و کارگردان تئاتر درباره طراحی میزانسن نمایش با توجه به ایستا بودن کاراکترها توضیح داد: از استادان بزرگم به ویژه در این زمینه یاد گرفتم که تئاتر فقط میزانسن‌های انتقالی ندارد که در آن بازیگر از یک نقطه به نقطه دیگری حرکت کند بلکه میزانسن می‌تواند به شکل تنانی نیز باشد به این ترتیب که بازیگر اکسپرسیون‌ها، تنش‌ها و هیجان‌های کاراکتر را به شیوه تنانی منتقل کند که کار بسیار سختی هم است.

وی در پایان صحبت‌هایش یادآور شد: بازیگران نمایش نیز ابتدا می‌گفتند، قرار است در نمایش چه اتفاقی بیفتد و این ۱۲ نفر می‌خواهند فقط پشت میز بنشینند و دیالوگ بگویند اما ما راه حل دیگری برای غلبه بر این ایستایی پیدا کردیم چون قرار نیست ایماژ دادن و تصویر سازی کردن تنها از طریق حرکت صورت گیرد و راه حل های دیگری هم وجود دارد که نشات گرفته از ثروت وجودی بازیگر یعنی بیان و بدن مناسب است که می‌تواند میزانسن‌های تنانی برای خود طراحی کند.

"وقتی قرار است اثری را به صحنه ببرم نمایشنامه برایم از اهمیت زیادی برخوردار است و مهمترین عنصر در انتخاب متن هم جذابیت آن است"در این نمایش نیز همه حرکات حساب شده است و هیچ بازیگری را نمی‌بینید که طراحی برای حرکت بعدی و کنش‌های خودش نداشته باشد.

«مردمان خشمگین» از یکشنبه بیست و هفتم فروردین به نویسندگی رجینالد رز، کارگردانی ایرج افشاری اصل و بازی علیرضا جلالی تبار، آرزو افشار، بهرام سروری نژاد، محسن افشار، سیاوش جامع، زری کریمی، کاظم برزگر، امیرعدل پرور، امیر موسوی، علی نکته سنج، سمیرا سهرابی، سینا صبحی، ایلیار افشاری اصل، پارمیدا افشار ساعت ۲۰:۳۰ با مدت زمان ۹۰ دقیقه در تالار چهارسو تئاتر شهر روی صحنه رفته است.

در خلاصه داستان نمایش آمده است: «نوجوانی محکوم به اعدام شده است. هیات منصفه منتخب مردم پرونده را دوباره مورد بررسی قرار می‌دهند تا بلکه بتوانند نوجوان را از مرگ نجات دهند.»