دستکاری در پرونده یک سقوط؛ خانواده‌ قربانیان پس از شش سال هنوز پاسخ روشنی نگرفته‌اند

نزدیک به شش سال پس از سقوط پرواز شماره ۵۹۱۶ تهران – طبس متعلق به شرکت هواپیمایی سپاهان، بازپرس این پرونده از دستکاری شواهد و مدارک موجود خبر داده و اعلام کرده برای یکی از مسئولان ارشد سازمان هواپیمایی کشوری قرار جلب صادر شده است.

سقوط آنتونف ۱۴۰ هواپیمایی سپاهان در پرواز شماره ۵۹۱۶ تهران – طبس

در شرایطی که خانواده جان باختگان هواپیمای مسافربری اوکراینی که توسط پدافند موشکی سپاه ساقط شد، هنوز پاسخ روشنی برای دادخواهی خود نگرفته‌اند، خانواده‌های قربانیان پرواز ۵۹۱۶ پس از سال‌ها نگران از روندی که در شعبه ۱۰۵۸ دادگاه کارکنان دولت پیگیری می‌شود، در انتظار رسیدگی عادلانه به این پرونده، به رئیس قوه قضاییه شکایت برده‌اند.

شاکیان پرونده سقوط هواپیمای مسافربری تهران – طبس همچنین از بی‌نتیجه بودن پیگیری خانواده‌های جان‌باختگان سقوط هواپیمای تهران – یاسوج برای به محاکمه کشاندن مقصران این رویداد خبر داده‌ و اعلام کرده‌اند پس از گذشت بیش از دو سال از سقوط این هواپیما، این خانواده‌ها «مدام جلوی دادگاه می‌آیند که شکایت کنند.»

روزنامه شرق در شماره روز چهارشنبه ۲۵ تیرماه خود با انتشار گزارشی تحت عنوان «دستکاری در پرونده سقوط» از باز بودن پرونده سقوط پرواز شماره ۵۹۱۶ تهران – طبس پس از گذشت نزدیک به شش سال از این رویداد خبر داده و نوشته است که مسئولان سازمان هواپیمایی کشوری نه تنها در مدارک موجود در این پرونده دستکاری کرده‌اند بلکه دست به امحای یکی از مدارک اصلی زده‌اند تا عامل سقوط را «اشتباه خلبان» معرفی کنند.

به ‌نوشته این روزنامه، حبیب‌الله صادقی، بازپرس پرونده سقوط آنتونف ۱۴۰ هواپیمایی سپاهان با اشاره به روند رسیدگی به این پرونده در دادسرای کارکنان دولت گفته در بازبینی متوجه دست‌کاری‌هایی در این پرونده شده است که پیرو آن، کیفرخواستی تهیه شده و به قرار جلب به دادرسی یکی از مسئولان ارشد سازمان هواپیمایی کشوری منتهی شده است.

این مقام قضایی با اظهار تعجب از روند رسیدگی به این پرونده در دادسرای کارکنان دولت درباره آخرین جلسه دادگاه آن اعلام کرد:

«حتی به من به‌ عنوان قاضی گفته شد که تلفن همراهم را به داخل دادگاه نبرم که مبادا صدایی ضبط شود. در این جلسه با وجودی ‌که علنی بود، به هیچ خبرنگاری اجازه حضور داده نشد که خلاف قوانین دادگاه‌های علنی است. در روند قضایی، برخی افراد می‌توانند به‌عنوان تماشاچی در جلسه حضور داشته باشند، اما به “ش. م” به ‌عنوان یکی از کارشناسان رسمی دادگستری که در این پرونده در ابعاد تخصصی سوانح هوایی کمک‌رسان بود، اجازه حضور داده نشد.»

صادقی گفت:

«از ابتدای بررسی این سانحه، طبق گزارش اولیه، تکمیلی و نهایی، گزارش کمیته هفت ‌نفره و همچنین گزارش سازمان بازرسی کل کشور، نقص فنی موتور دوم هواپیما (ذوب‌شدگی) و سیستم سوخت‌رسانی کاملا محرز شده بود، اما متهمان در تلاش بودند که مقصر اصلی را خلبان بنامند.»

به‌ گفته او، مدیرکل کنونی دفتر ایمنی و بررسی سوانح سازمان هواپیمایی کشوری در گزارشی که این اواخر به پرونده اضافه شده، بر خلاف رویه قضایی، گزارش جدیدی به پرونده مختومه افزوده که در آن خلبان به‌ عنوان مقصر این سانحه شناخته شده است.

صدور قرار جلب برای یکی از مسئولان ارشد سازمان هواپیمای کشوری در حالی‌ست که بنا بر اعلام حبیب‌الله صادقی، پرونده دیگری هم برای این مقام مسئول در شعبه ۱۳ دادگاه کارکنان دولت وجود دارد.

بازپرس پرونده همچنین از پرداخت مبالغ سنگین رشوه برای تأیید مجوز پرواز این هواپیما خبر داده و گفته است متهمان این پرونده از همان شگردی استفاده کرده‌اند که در پرونده سقوط هواپیمای تهران – یاسوج استفاده کردند:

«۹۰ درصد دفاعیات متهمان حول این محور بود که کارشناس رسمی دادگستری در این پرونده اختلاف نظر با سازمان هواپیمایی کشوری داشته و قصد تخریب دارد و تقریبا بسیار کم به دفاع از خود در برابر اتهامات وارد شده پرداختند. آن‌ها تأکید داشتند که باید کارشناس رسمی دیگری برای این پرونده انتخاب می‌شد؛ کارشناسی که احتمالا با آن‌ها هم‌رأی باشد.»

پرواز شماره ۵۹۱۶ تهران – طبس که از نوع هواپیمای آنتونف ۱۴۰ و متعلق به شرکت هواپیمایی سپاهان بود، در ۱۹ مرداد ۱۳۹۳ و لحظاتی پس از پرواز خود از فرودگاه مهرآباد در ساعت ۹:۱۸ به وقت محلی، در شمال شرقی همان فرودگاه و در بلوار شیشه مینا در شهرک آزادی سقوط کرد که ۴۰ نفر از سرنشینان آن کشته و هشت تن دیگر زخمی شدند.

مسئولان سازمان هواپیمایی کشوری در حالی پس از شش سال تلاش دارند علت سقوط این هواپیما را «اشتباه خلبان» اعلام کنند که علی ایزدپناهی به ‌عنوان خلبان این پرواز پیش از سقوط، با درجه استاد خلبانی بیش از هشت هزار ساعت پرواز بدون سانحه را در کارنامه خود داشته است.

یکی از شاکیان این پرونده که پدر خود را در این رویداد از دست داده اما اعلام کرده به‌ دلیل عدم دادرسی عادلانه از سوی دادگاه و همچنین به‌ خاطر طفره رفتن مسئولان هواپیمایی کشوری از پذیرش مسئولیت، به رئیس قوه قضاییه شکایت کرده‌ است.

به‌ گفته این شاکی، خانواده جان‌باختگان سقوط پرواز تهران – یاسوج هم پس از گذشت بیش از دو سال از این رویداد، هنوز به پاسخ روشنی برای یافتن عاملان و مقصران این رویداد نرسیده‌اند:

«در پرونده یاسوج هم خانواده‌ها مدام جلوی دادگاه می‌آیند که شکایت کنند، اما شکایت از چه؟ در همه پرونده‌ها در نهایت، نتیجه‌گیری می‌کنند که خلبانی که خود در سانحه کشته شده، مقصر است.»

پرواز شماره ۳۷۰۴ هواپیمایی آسمان، یک پرواز داخلی از مبدأ تهران به مقصد یاسوج بود که در ساعت ۸:۰۵ صبح روز یک‌شنبه ۲۹ بهمن ۱۳۹۶ به پرواز درآمد اما ارتباط آن پس از یک ساعت و ۲۵ دقیقه با برج مراقبت قطع شد.

لاشه این هواپیما دو روز بعد در یکی از مناطق کوه دنا در ۱۲۰ کیلومتری شهرستان سمیرم کشف شد.

"در این جلسه با وجودی ‌که علنی بود، به هیچ خبرنگاری اجازه حضور داده نشد که خلاف قوانین دادگاه‌های علنی است"روابط عمومی هواپیمایی آسمان سه روز بعد اعلام کرد همه ۶۵ سرنشین این هواپیما کشته شده‌اند.

سازمان هواپیمایی کشوری در روزهای بعد علت سقوط هواپیما را «خطای خلبان» اعلام کرد اما در تحقیقات کمیسیون اصل ۹۰ مجلس، سازمان هواپیمایی کشوری ایران، شرکت هواپیمایی آسمان و نیز سازنده هواپیما به‌ عنوان مقصران اصلی شناخته شدند.

کمیسیون اصل ۹۰ مجلس در گزارش خود دلیل اصلی سقوط هواپیمای پرواز ۳۷۰۴ را پدیده یخ‌زدگی بال هواپیما عنوان کرد و عدم انجام «امریه صلاحیت پروازی و عدم تجهیز هواپیما به سامانه تشخیص یخ‌زدگی» را به‌ عنوان عامل سقوط این هواپیما اعلام کرد.

جواد طالبی، یکی دیگر از شاکیان پرونده سقوط هواپیمای تهران – طبس که همسر و دو فرزند خود را در این سانحه از دست داده هم با انتقاد از روند برگزاری آخرین جلسه دادگاه این پرونده، گفته:

«به نظر می‌رسید این جلسه حول محور اختلاف نظر بین دادسرا و دادگاه شکل گرفته باشد. به قاضی در دادگاه اعتراض کردیم که چرا با وجود اینکه جلسه علنی است، به هیچ خبرنگاری و حتی به اقوام درجه یک شکات اجازه ورود به جلسه داده نشد.»

او گفته:

«افراد بی‌گناه در این پرواز سوختند، فقط به دلیل قصور افرادی که برای جایگاه خود، حاشیه امنیت بالایی دارند. آن‌ها تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند که اعلام کنند خلبان مقصر است، در حالی‌ که از ابتدای بررسی‌های کارشناسی هم محرز بود نقص فنی و نه قصور خلبان، منجر به این سانحه شده است.»

طالبی با اشاره به اینکه ۱۲ نفر از شهر طبس در این پرواز حضور داشتند، به ‌نمایندگی از آن‌ها گفته:

«این خواسته من نیست، خواسته یک شهر است. طبس دو داغ دید؛ زلزله طبس در سال ۵۷ و سقوط هواپیما در سال ۹۳. هنوز که هنوز است گرد این غم بر تن تمام شهر نشسته.

این خواسته تنها من نیست؛ خواسته فقط خانواده‌های داغ‌دیده نیست، خواسته این شهر، خواسته یک کشور است که با خاطیانی برخورد کند که با جان انسان‌ها به این راحتی بازی می‌کنند.»