گزارش سالانه «آزادی هنری در جهان»؛ تداوم سانسور و محدودیت‌های سیستماتیک در ایران

سازمان «فری‌میوز» گزارش سالانه خود درباره آزادی هنری در نقاط جهان را منتشر کرد.

فری‌میوز، یک سازمان بین‌المللی غیردولتی مستقل است، که از آزادی بیان هنری و تنوع فرهنگی در کشورهای مختلف دفاع می‌کند.

این سازمان دارای جایگاه مشورتی در شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد «اکوسوک»، و سازمان علمی، فرهنگی، و آموزشی سازمان ملل متحد «یونسکو» است.

گزارش امسال در ۱۱۰ صفحه، از جنبه‌های مختلفی به بررسی وضعیت آزادی هنری در کشورهایی مانند چین، کوبا، مصر، میانمار. نیجریه، روسیه، تایلند، ترکیه، اوکراین، و ایران می‌پردازد.

فری‌میوز در این گزارش به شهروندانی اشاره می‌کند که به دلیل فعالیت در شاخه‌های مختلف هنری با واکنش سرکوبگرانه حکومت‌های خود مواجه شدند و آزادی بیان آنها نقض شده است.

این سازمان با تأکید بر اهمیت رعایت حقوق بشر، برابری، عدم تبعیض، و تنوع فرهنگی، موارد مختلف نقض آزادی هنری در کشورها را مستند کرده است تا با آگاهی‌رسانی در این زمینه و جلب حمایت‌های بین‌المللی، منطقه‌ای، و ملی حامی هنرمندان در معرض خطر باشد.

فری‌میوز، بخش مربوط به ایران را با پیام «برای زن، زندگی، آزادی» آغاز می‌کند که از نمادهای اصلی جنبش اعتراضی اخیر است.

مزار مهسا امینی، نوروز ۱۴۰۲

فری‌میوز با اشاره به اعتراضات سراسری پس از کشته‌شدن مهسا امینی در شهریور گذشته در بازداشت پلیس امنیت اخلاقی جمهوری اسلامی، می‌نویسد هنرمندان ایرانی نیز در میان هزاران معترضی بودند که به دلیل شرکت در این تظاهرات توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند، و حتی توماج صالحی، رپ‌خوان جوان، با احتمال صدور حکم اعدام مواجه است.

به گفته این سازمان، در ماه‌های گذشته مقامات ایرانی ترانه‌های اعتراضی درباره مرگ مهسا امینی را ممنوع اعلام کردند، و خواننده‌ها، ترانه‌نویسان، ‌و آهنگسازان این آثار بازداشت شدند.

فری‌میوز با اشاره به رویدادهای اخیر ایران یادآور می‌شود که جمهوری اسلامی دهه‌ها است که به سرکوب کنشگران حقوق بشر، وکلا، روزنامه‌نگاران، منتقدان، و هنرمندان ایرانی می‌پردازد.

این سازمان می‌گوید که بازداشت، زندان‌های طولانی مدت، شکنجه، آزارهای جنسی، و اعدام از ابزارهای حکومت ایران برای مقابله با درخواست حقوق اولیه شهروندان و تغییرات اجتماعی است.

فری‌میوز تأکید می‌کند که جمهوری اسلامی در ماه‌های اخیر با افزایش فشارها، آزادی بیان هنری در زمینه مسائل اجتماعی به ویژه درباره حقوق زنان را محدود کرده است.

این سازمان می‌گوید که زنان ایرانی همچنان از حضور و داشتن موقعیت‌های برابر در بسیاری از عرصه‌های فرهنگی و هنری کشور محروم هستند و این نمونه مشخصی از تبعیض‌های جنسیتی است.

فری‌میوز با اشاره به سانسور و محدودیت‌های سیستماتیک جمهوری اسلامی در عرصه فرهنگ و هنر می‌گوید که تعدادی از چهره‌های برجسته ایرانی در مقابل این سیاست‌های سرکوبگرانه سکوت نکردند.

براساس داده‌های این‌ سازمان، از ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۲، جمهوری اسلامی حدود ۹۷ هنرمند ایرانی را بازداشت کرد. تاکنون ۴۶ تن از آنها آزاد شده‌اند.

این در حالی است که محمد رسول‌اف، مصطفی آل‌احمد، و جعفر پناهی، سینماگران ایرانی، پیش از اعتراضات سراسری اخیر بازداشت شده بودند.

از راست: جعفر پناهی، محمد رسول‌اف، مصطفی آل احمد

فری‌میوز به پرونده توماج صالحی نیز می‌پردازد که در اعتراضات سراسری اخیر به دلیل حمایت از حقوق زنان و جنبش آزادی‌خواهی ‌جوانان با احتمال صدور حکم اعدام مواجه است.

این سازمان در گزارش خود از توماج صالحی نقل قول می‌کند که پیش از بازداشت خود گفت: «اگر فردا مردم برای من گریه نکنید، زیرا امروز کنارم نبودید.»

فری‌میوز در این گزارش به هنرمندان ایرانی دیگری مانند سامان یاسین رپ‌خوان ایرانی، وجهیه پری‌زنگنه تصویرگر، و ترانه علیدوستی بازیگر سرشناس، اشاره می‌کند که در ارتباط با اعتراضات سراسری توسط حکومت ایران بازداشت شدند.

به نوشته این سازمان، بازداشت ترانه علیدوستی با اعتراض بسیاری از جشنواره‌ها، مراکز فرهنگی و هنری جهان، و ستاره‌های بزرگ سینما مواجه شد.

ترانه علیدوستی

حسین محمدی، بازیگر تئاتر، یکی از هنرمندان دیگر ایرانی است که در این گزارش به او اشاره می‌شود. فری‌میوز می‌گوید که آقای محمدی به اتهام قتل یک مأمور امنیتی در دادگاهی نمایشی به اعدام محکوم شد. ولی ظاهرا به دلیل جایگاه خود هدف حکومت قرار گرفته است.

حکم اعدام حسین محمدی بعدها به حبس طولانی‌مدت تغییر کرد.

فری‌میوز در این گزارش به قطعه «برای» از شروین حاجی‌پور نیز اشاره می‌کند که به سرود معترضان ایرانی تبدیل شد و محبوبیت زیادی در جهان پیدا کرد.

این سازمان می‌گوید که شروین حاجی‌پور پس از انتشار «برای» توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد و مدتی در زندان بود.

این خواننده جوان فعلا آزاد است، ولی همچنان امکان دارد با اتهاماتی مانند «پروپاگاندا» محاکمه شود.

فری‌میوز با تأکید بر شهرت بین‌المللی این اثر، به اجرای «برای» در کنسرت گروه «کلدپلی» در بوئنوس آیرس با هنرنمایی گلشیفته فراهانی، و اهدای یکی از جوایز موسیقی گرمی به شروین حاجی‌پور اشاره می‌کند.

شروین حاجی پور - برای

آهنگ‌هایی از ثمین و بهین بلوری، مهدی یراحی، و گروه بغض، از جمله آثار اعتراضی هستند که علی‌رغم تمامی چالش‌‌های موجود در ایران اجرا شدند.

این سازمان در پایان گزارش خود درباره ایران نتیجه می‌گیرد که کنترل شدید حکومت ایران بر آزادی بیان فرهنگی و هنری، نتوانست مانع انتشار آثاری در حمایت از حقوق زنان و جنبش «زن، زندگی، آزادی» شود، و علاوه بر ترانه‌های مختلف، تصاویر گرافیکی، نمایشگاه‌ها و اجراهای زیادی در این رابطه انجام شد.

فری‌میوز می‌گوید که علی‌رغم فشار جمهوری اسلامی، هنر ایران، هنرمندان، و بیان فرهنگی همچنان نیروی قدرتمندی در داخل و خارج ایران محسوب می‌شود.

این سازمان با اشاره به نقض مکرر حقوق بشر در ایران، از جمهوری اسلامی می‌خواهد تا با رعایت قوانین بین‌المللی، امکان خلاقیت و بیان آزادانه را برای هنرمندان و اهل فرهنگ فراهم کند، و به برابری جنسیتی احترام بگذارد تا موقعیت‌های یکسانی برای زنان در این عرصه ایجاد شود.

این مطلب با استفاده ازگزارش فری‌میوز تنظیم شده است.