کمین توسعه چاه‌های نفت سهراب بر بازمانده هورالعظیم: سازمان حفاظت محیط‌زیست مجوز نداد

در چهار دی ماه امسال اعلام شد که در جلسه چهارشنبه ۲۲ آذر ماه، کمیته ارزیابی سازمان محیط‌زیست به درخواست حفر ۲۰ چاه تازه استخراج نفت در آنچه روزنامه پیام ما «بکرترین قسمت هورالعظیم» (هویزه) خواند، مجوز نداده است. گفته می‌شود همین‌الان ۳۰۰ چاه استخراج سوخت فسیلی در بخش ایران هورالعظیم حفر شده است و تنها یکصد چاه مجوز دارد. لیدا آشتیانی، کارشناس و پژوهشگر محیط‌زیست به این روزنامه گفت که «طبق بررسی‌ها قرار است در آینده تعداد آنها به ۸۰۰ حلقه چاه افزایش یابد».

۲ کارشناس ارزیاب مستقل به همراه ۲ دانشگاه و ۱ انجمن رو هم موفق شدیم تا کنون همراه کنیم جهت پیگیری دغدغه‌هامون در ارتباط با میدان نفتی #سهراب و سرنوشت تالاب #هورالعظیم.

امیدوارم مسئولان این سرزمین سرانجام بپذیرند که نابودی این تالاب یک تهدید برای امنیت منطقه است. https://t.co/3legQY1sxp

— lida Ashtiani (@lidaAshtianii) December 25, ۲۰۲۳

روزنامه پیام ما در گزارش «دست رد بر سینه سهراب» به قلم نادره وائلی‌زاده به نقل از سعید کریمی، مدیرکل دفتر ارزیابی زیست‌محیطی سازمان حفاظت محیط‌زیست نوشت:

کمیته نتوانست طبق گزارش ارائه‌شده در این جلسه به جمع‌بندی برسد و یک سری سوالات و ابهامات همچنان وجود دارد که مجری باید نسبت به اصلاح و پاسخگویی به آنها اقدام کند تا مجدداً در کمیتهٔ ارزیابی مطرح و دربارهٔ آن تصمیم‌گیری شود.

می‌خواین بدونین #سهراب دقیقا کجا رو می‌خواد تبدیل به بیابانی با مساحت ۱۸ هکتار کنه؟ دقیقا اینجا👇 تنها محدوده باقی مانده از #هورالعظیم که می‌توان نام تالاب بر آن نهاد.

"گفته می‌شود همین‌الان ۳۰۰ چاه استخراج سوخت فسیلی در بخش ایران هورالعظیم حفر شده است و تنها یکصد چاه مجوز دارد"این میدان ۵امین میدانی است که عزم نابودی هور را کرده و ۴ میدان قبلی عملا از دو سوم آن چیزی باقی نگذاشته‌اند! https://t.co/r9HKdNyrwN pic.twitter.com/6V6UygBJIv

— lida Ashtiani (@lidaAshtianii) December 25, ۲۰۲۳

در حال حاضر در تالاب هورالعظیم (هویزه)، چهار میدان نفتی آزادگان شمالی، آزادگان جنوبی، یاران شمالی و یاران جنوبی فعال هستند. میدان نفتی سهراب که هدف چاه‌های جدید بود، بین ایران و عراق مشترک است. آنچه مشکل‌ساز است، شیوه استخراج نفت بی‌توجه به زیست‌بوم محلی است. یعنی برای استخراج سوخت فسیلی، به‌جای استفاده از ابزارهای نوین استخراج، آب تالاب را خشک می‌کنند تا ساده‌تر به نفت برسند.

#گزارش
سازمان حفاظت محیط زیست با توسعهٔ یک میدان نفتی در تالاب هورالعظیم موافقت نکرد

دست رد بر سینهٔ «سهراب»

| نادره وائلی زاده |

پنجمین میدان نفتی در تالاب هورالعظیم نتوانست مجوز توسعه‌اش را از سازمان حفاظت محیط زیست دریافت کند. گزارش ارزیابی محیط زیستی توسعهٔ «میدان نفتی… pic.twitter.com/OKdtux056u

— روزنامه پیام ما (@payamema) December 26, ۲۰۲۳

همان‌طور که در این تصویر ناسا و دیگر تصویرهای گوگل‌مپز می‌توان دید، چاه‌های نفت بتدریج بر هورالعظیم حاکم می‌شوند و همزمان، سرسبزی تالاب جای خود را به صحرایی نامسکون می‌دهد:

میدان نفتی سهراب به‌نقل از پیام ما، ۲۲ هزار هکتار مساحت دارد و چاه‌های نفت درخواستی، متمرکز مخزن شماره یک است که «تنها قسمت آب‌دار و زیستگاهی» باقیمانده در این تالاب است.

هرچند از ۱۳۸۰ دو چاه نفت بدون مجوز از سهراب نفت استخراج می‌کنند، اما تا سال گذشته، سازمان محیط‌زیست به این دو چاه مجوزی نداده بود.

سازمان محیط‌زیست بدنبال ورود شورای عالی امنیت ملی است تا بتواند بر بی‌قانونی حاضر فائق آید. همان‌طور که کریمی به پیام ما گفت:

شورای عالی امنیت ملی مصوبه‌ای کلی دارد مبنی بر صدور مجوز برای میادین نفتی. در این جلسه مقرر شد وزارت نفت برود از شورای عالی امنیت ملی مصوبهٔ ویژه‌ای برای میدان نفتی سهراب اخذ کند.

مخالفت وزارت نفت با حفاری مایل برای رسیدن به مخزن میدان نفتی سهراب

خبرگزاری ایلنا در گزارش «لزوم انجام مطالعات ارزیابی توان اکولوژیک پیش از توسعه میدان نفتی سهراب/ احتمال حفر ۴۲۰ تا ۸۰۰ چاه جدید در طرح توسعه میدان آزادگان» به نقل از موسی مدهجی، رئیس اداره تالاب‌های اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان خوزستان گفت که «اگر روزی مجوز محیط‌زیستی این طرح صادر شود»، تلاش می‌شود تا «با وارد شدن حداقل آسیب و پایین‌ترین میزان استحصال خشکی در دل تالاب در فرآیند اجرای پروژه» باشد. او همچنین گفت:

اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان خوزستان از سال‌ها پیش این پیشنهاد را مطرح کرده بود که حفاری لازم برای احداث چاه‌های جدید در میدان سهراب از بیرون تالاب هورالعظیم انجام شود و این حفاری‌ها به صورت مایل و از زیر زمین به تالاب برسد تا دیگر نیازی به خشک کردن بخش‌هایی از هورالعظیم برای توسعه میدان نباشد و کمترین خاکریزی و استحصال اراضی در این پروژه انجام شود.

مدهجی افزود نظر سازمان محیط‌زیست بر این است که چاه به چاه مجوز صادر شود تا پس از ساخت هر چاه و بررسی چگونگی احترام ساخت آن به زیست‌بوم محلی، مجوز چاه بعدی صادر شود. او گفت بایستی توجه به توان هورالعظیم به حفر چاه‌های تازه بررسی شود:

تاکید اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان خوزستان این است که پیش از شروع اجرای هر پروژه نفتی جدید در هورالعظیم، مطالعات ارزیابی توان اکولوژیک و ظرفیت برد تالاب انجام شود تا مشخص شود که آیا هورالعظیم از توان لازم برای حفر چاه‌های نفتی جدید در دل خود برخوردار است یا خیر؛ بخصوص که برآوردهای غیررسمی نشان می‌دهد که در طرح توسعه میدان نفتی آزادگان قرار است بین ۴۲۰ تا ۸۰۰ حلقه چاه جدید در مخازن جنوبی هورالعظیم حفر شود.

لیدا آشتیانی کارشناس و پژوهشگر محیط‌زیست به پیام ما گفت که یافته‌های پژوهشی با نام «ارزیابی خسارت اقتصادی وارده به تالاب هورالعظیم در سال‌های ۱۳۵۳-۱۴۰۱» می‌گوید «که شرکت‌های نفتی در ۱۵ سال اخیر با انسداد آب ورودی به تالاب باعث خشک‌شدن سه تا هفت هزارهکتار از تالاب شده‌اند.» او افزود:

طبق بررسی‌ها، شرکت‌های نفتی به‌ازای ساخت هر سکوی نفتی (محوطهٔ سرچاهی) در داخل تالاب، سه تا پنج هکتار خاکریزی داشته‌اند که این امر موجب خشک‌شدن آن نواحی و افزایش املاح در تالاب شده است.

ساخت تفکیک‌گرها در داخل تالاب نیز گسست اکولوژیک در آن را به‌دنبال داشته است.