خط ریلی خواف - هرات موجب کاهش توقف بار در مرز دوغارون می‌شود

محمد صادق معتمدیان روز پنجشنبه در حاشیه بهره برداری از خط ریلی خواف - هرات طی گفت و گو با خبرنگاران افزود: بهره برداری از این طرح مهم اقتصادی موجب روان سازی حمل و نقل کالا در مرز دوغارون این استان می شود و سرعت مبادلات تجاری را افزایش می دهد.

وی ادامه داد: این امر در افزایش صادرات و ترانزیت کالا  از طریق خواف به هرات کشور افغانستان بسیار موثر است و بستر افزایش مبادلات تجاری و اقتصادی دو کشور را فراهم می‌کند.

استاندار خراسان رضوی گفت: بهره برداری از خط ریلی خواف - هرات از طرحهای مهم و زیرساختی اقتصادی منطقه ای است و نقش مهمی در افزایش همکاری های ایران و افغانستان دارد.

با بهره برداری رسمی خط ریلی خواف - هرات نخستین قطار باری با دستور حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران در چارچوب مراسم گشایش راه‌آهن خواف - هرات با حضور رییس جمهوری افغانستان امروز ۲۰ آذر ماه ۱۳۹۹ بطور رسمی حرکت خود را از خواف در جنوب شرقی خراسان رضوی به مقصد هرات در غرب کشور افغانستان آغاز کرد.

قطار باری امروز با سرعت ۱۶۰ کیلومتر در ساعت و حمل ۶۱۲ تن سیمان با شعار "دوملت با یک فرهنگ و تاریخ" به سوی هرات در انتهای مسیر ۲۲۵ کیلومتری خط ریلی خواف - هرات در حرکت است تا بطور عملی بخشی از کریدور بازرگانی بین‌المللی شرق - غرب برای توسعه و تحول این منطقه فعال شود. 

مرکز شهرستان ۱۵۰ هزار نفری خواف در ۲۶۷ کیلومتری جنوب شرقی مشهد واقع است. این شهرستان ۱۲۳ کیلومتر مرز با افغانستان دارد.

مشخصات فنی

طراحی و اجرای راه‌آهن ۲۲۵ کیلومتری خواف - هرات که تاکنون برای ایران ۲۰ هزار میلیارد ریال هزینه یا سرمایه‌گذاری در بر داشته و همچنین برای آن "گذرگاه شمتیغ" به عنوان دومین پایانه مرزی بین ایران و افغانستان پس از دوغارون، در شهرستان خواف ساخته و تجهیز شده است، در قالب تعهد جمهوری اسلامی ایران مبنی بر مشارکت در بازسازی کشور دوست و همسایه شرقی یعنی افغانستان از سال ۱۳۸۶ آغاز شده بود.

۷۸ کیلومتر از مسیر ریلی خواف – هرات در قالب دو قطعه در داخل خاک ایران توسط مهندسان و کارشناسان کشورمان اجرا شده است. ۶۶ کیلومتر نیز به عنوان قطعه سوم این مسیر ریلی از نقطه صفر مرزی "شمتیغ" شهرستان خواف تا ایستگاه "روزنک" افغانستان ادامه یافته است.

متولی ساخت قطعات سوم و چهارم این مسیر ریلی که قطعات یکم تا سوم آن به طول ۱۴۴ کیلومتر تا ایستگاه روزنک امروز ۲۰ آذر ۱۳۹۹ بهره‌برداری شد، کشور افغانستان است تا راه آهن خواف – هرات را به مزارشریف و مرز آن کشور با ازبکستان امتداد دهد. قطعه چهارم این خط ریلی مرکب از دو بخش شامل ۸۵ کیلومتر است که بر اساس وعده دولت افغانستان عملیات اجرایی آن همزمان با افتتاح راه آهن خواف – هرات توسط پیمانکاری از کشور قزاقستان آغاز خواهد شد.

۱۲ میلیون و ۱۷۰ هزار مترمکعب عملیات خاکی، ۱۷۴ هزار مترمکعب بتن ریزی، دو هزار متر شمع گذاری و دو هزار مترمکعب تیر پیش ساخته در مسیر ریلی خواف - هرات اجرا و نصب شده است.  نصب ۱۹ هزار و ۳۰۰ تن ریل، ۲۶۹ هزار قطعه تراورس، ۷۲ دستگاه سوزن و ۳۸۹ هزار مترمکعب بالاست (سنگ ریزه زیر ریل) از دیگر مشخصات فنی این خط ریلی است تا لکوموتیوهای باری و مسافربری به ترتیب با سرعت ۱۲۰ و ۱۶۰ کیلومتر در ساعت در این مسیر سیر کنند.

همچنین هفت ایستگاه، ۳۴۷ پل کوچک و بزرگ در طول مسیر ۲۲۵ کیلومتری راه‌آهن خواف - هرات ساخته شده که پل ۳۶۰ متری هریرود یکی از آنها است. 

عملیات ساخت این مسیر ریلی نه تنها برای هزار و ۵۲۹ نفر اشتغال ایجاد کرد بلکه بهره‌برداری با تاثیرش بر کاهش نیاز به حرکت جاده‌ای خودروهای سنگین باربری سالانه ۲۵ میلیون لیتر در مصرف سوخت صرفه‌جویی به دنبال داشته که همن خود به تنهایی از انتشار ۴۷۰ مترمکعب گازهای آلاینده محیط زیست در این منطقه جلوگیری می‌کند. 

دستاوردها  

راه‌آهن خواف - هرات که سبب احیای "جاده ابریشم" از طریق ریلی و اتصال خط‌ آهن چین به ایران از طریق افغانستان می‌شود، نه تنها در توسعه منطقه و کشور دوست و همسایه افغانستان نقش مستقیم دارد بلکه تکمیل و توسعه شبکه ریلی کشورهای عضو سازمان همکاریهای اکو، افزایش ترانزیت کالا از کشورهای آسیای میانه به اقیانوس هند و آغازی برای ایجاد یک کریدور بین‌المللی در مسیر شرق به غرب و شمال به جنوب بازرگانی جهان را در پی دارد.

همچنین مسیر ریلی خواف - هرات در کنار "راه‌آهن در دست ساخت چابهار- زاهدان- بیرجند - مشهد" در مسیر کریدور بین‌المللی تجارت جهانی، نویدبخش رونق و توسعه اقتصادی برای کشورهای منطقه است.

هم‌اینک ۴۰ درصد حجم واردات کشور افغانستان از طریق پایانه مرزی دوغارونِ شهرستان تایباد صورت می‌گیرد لذا فعالیت مسیر ریلی خواف – هرات شمار ۱۸۰ هزار دستگاه کامیونی را که سالانه از طریق دوغارون بین ایران و افغانستان کالا حمل می‌کنند به میزان ۵۰ درصد کاهش داده و نه تنها هزینه حمل و نقل بار را کمتر می‌کند  بلکه انتظار می‌رود بر حجم مبادلات اقتصادی بین دو کشور به میزان قابل توجهی بیافزاید.

پیش‌بینی می‌شود در سال نخست فعالیت مسیر ریلی خواف - هرات، سه میلیون تن بار و کالا و در سال نهایی افق این طرح، شش میلیون تن بار و کالا از طریق آن بین ایران و افغانستان جابه‌جا شود. با بهره‌برداری این مسیر خط آهن، سالانه یک میلیون مسافر از همین طریق بین دو کشور ایران و افغانستان رفت و آمد خواهند کرد.

گرچه همه کنترلهای مربوط به سرعت و انتقال بار در این مسیر ریلی انجام و به پایان رسیده اما فعالیت بخش مسافربری راه آهن خواف – هرات هنوز نیازمند هماهنگیهای دوجانبه نهایی بین ایران و افغانستان در خصوص فروش بلیت و جابه‌جایی مسافر است. 

پیش از افتتاح رسمی، نخستین محموله صادراتی جمهوری اسلامی ایران شامل ۵۰۰ تن سیمان با هدف بررسی مشکلات و نقاط قوت خط ریلی خواف - هرات روز ۱۲ آذر ماه جاری با استقبال گرم مسوولان افغانستان، با قطار باربری از خواف به هرات حمل شد.