زمینه های پیدایش و فروپاشی فرقه دمکرات آذربایجان، اتابک فتح اله زاده - Gooya News

اتابک فتح‌اله‌زاده - سایت تاریخ ایرانی

«ای کاش جعفر آقا بار سوم هم قبول نمی کرد. روس ها سرانجام از اعتقاد و اعتمادش به کشور شوروی سواستفاده کردند. او از کجا می دانست که عاقبت کار به کجا خواهد کشید.»

این حرف های معصومه خانم مصور رحمانی، همسر سید جعفر جواد زاده خلخالی (پیشه وری) است که در دیار غربت و مهاجرت نا خواسته با درد و رنج برای افسران نظامی حزب توده ایران در باکو بیان می کرد. خانم رحمانی در خانه ی خود در تهران چندین بارشاهد رفت و آمد مخفیانه هئیت سه نفره دولت شوروی با پیشه وری بود که سرانجام توانستند رضایت شوهرش را کسب کنند.

در آن ایام تمامی رهبران و کادرهای برجسته حزب کمونیست ایران (بجز سیروس آخوندزاده) در اردوگاه ها و زندان های مخوف استالینی زیر شکنجه جان سپرده بودند و دیگر در شوروی شخصیت درخور توجهی نمانده بود که بازیگر نقش اول فرقه دمکرات آذربایجان شود.

ما هر قضاوت تاریخی نسبت به رضا شاه داشته باشیم، نمی توانیم منکر این حقیقت باشیم که سرانجام پیشه وری ها و آوانسیان ها و فرستادگان ریز و درشت کمینترن زنده و سالم از زندانهای رضا شاه بیرون آمدند.

استالین کارگردانی ماجرای شوم آذربایجان را به میر جعفر باقرف واگذار کرد باقروف برای پیشبرد سناریو خود بهتر از پیشه وری کسی را پیدا نکرد. پیشه وری پاک دامن و خوش باور در ایران، همانند تمامی کمونیست های آن دوران، بدون این که از سرشت و ماهیت حکومت شوروی و از تغییر و تحولات ۲۵ ساله حکومت چنگیزخانی استالین شناخت درستی داشته باشد با شیفتگی و اعتماد کامل به حکومت شوروی، ساده دلانه رهبری فرقه دمکرات آذربایجان را پذیرا شد و نادانسته بازیگر سیاست های توسعه طلبانه ی حکومت شوروی شد.

.