اطلس زندان‌های ایران: محاکمه حداقل ۱۴۷ فعال مدنی در سه ماه اول سال ۲۰۲۰

اطلس زندان‌های ایران در تازه‌ترین بررسی آماری پرونده‌های سیاسی در کشور اعلام کرده است مقامات قضایی جمهوری اسلامی در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۰، به دلایل سیاسی برای ۱۴۷ تن از فعالان مدنی حکم صادر کرده، ۳۸ نفر را برای اجرای حکم به زندان فرستاده و ۳۵ نفر را بیش از دو هفته بازداشت کرده‌اند.

عکس از آرشیو

در این گزارش، رویکرد کلان حکومت در سرکوب شهروندان در دو بخش دائم و متغیر مورد بررسی قرار گرفته است.

در بخش دائم که تحت عنوان «سرکوب کنش‌محور» از آن یاد شده، آمده است:

«فارغ از حالات جامعه، حکومت سعی می‌کند سیاست سرکوب خود را در حوزه‌های دائمی، بدون توجه به نیروهای داخلی و خارجی ادامه دهد. بخشی از این حوزه‌ها، حوزه‌های ایدئولوژیک مثل تحمیل حجاب یا اجبار رسانه‌ها به پوشش اخبار خاصی از منازعه فلسطین و اسرائیل هستند و برخی دیگر حوزه‌های غیرایدئولوژیک مثل سرکوب فعالین در شهرهای کردنشین است.»

نویسندگان این گزارش تأکید کرده‌اند که حوزه‌های یاد شده از ابتدای تثبیت جمهوری اسلامی تا امروز از محورهای اصلی سرکوب بوده‌اند.

اما قوه قضاییه ایران در ماه‌های پس از شیوع ویروس کرونا مدعی اعزام به مرخصی یا آزاد سازی حدود ۱۰۰ هزار زندانی اعم از سیاسی و عادی شده‌ است. در مقابل، فعالان حقوق بشر از تداوم بازداشت و فشار بر فعالان سیاسی و مدنی در ماه‌های اخیر خبر می‌دهند.

نقض حریم خصوصی افراد به بهانه شیوع کرونا در کشور، منع تجمع و گردهمایی‌ها، بازداشت‌های خودسرانه، نقض حق دسترسی به اطلاعات، شتاب گرفتن بازداشت فعالان و روزنامه‌نگاران و …، از نگرانی‌های اصلی فعالان و سازمان‌های حقوق بشری پس از تأیید رسمی همه‌گیری ویروس کرونا در ایران بوده است.

اطلس زندان‌های ایران در گزارش تازه خود یادآور شده است:

«این واقعیت که تعداد کسانی که برای ایشان [در سه ماه نخست سال ۲۰۲۰] حکم صادر شده، چهار برابر تعداد کسانی است که بیش از دو هفته بازداشت شده‌اند، نشان می‌دهد که دستگاه قضایی مشغول بررسی پرونده‌های فصل‌های گذشته، به خصوص اعتراضات آبان ۹۸ است و به سرعت در حال صدور احکام سیاسی است.»

در این گزارش همچنین آمده است که بخش متغیر سرکوب از نیروهای داخلی و خارجی متأثر است و شاید بتوان آن را «سرکوب واکنش‌محور» توصیف کرد:

«به عنوان مثال حکومت در دوره‌ای داشتن کتاب‌های مارکسیستی را معادل دشمنی با جمهوری اسلامی می‌داند، اما در زمان دیگری به این کتاب‌ها مجوز نشر می‌دهد؛ یا در دوره‌ای نویسندگان و مترجمین را به قتل می‌رساند، اما در زمان دیگری آن‌ها کم‌تر در تیررس قرار می‌گیرند. این دوگانگی در ادبیات مأمورین امنیتی نیز بازتاب یافته است. فضای غبارآلود و آستانه تحمل نظام، عناوینی هستند که مسئولان و مأموران حکومت برای توجیه بخش متغیر سرکوب به کار می‌برند.»

پژوهش‌گران اطلس زندان‌های ایران همچنین تأکید کرده‌اند نهادهای امنیتی در سرکوب معترضان و مخالفان سیاسی، به جای استناد به «قانون»، اعمال خود را به مفهومی به نام «آستانه تحمل نظام» ارجاع می‌دهند.

هنگامی که حکومت در خطر قرار می‌گیرد «آستانه تحمل نظام» کاهش یافته و متعاقب آن سرکوب افزایش می‌یابد.

بررسی این پژوهش‌گران نشان می‌دهد قوه قضاییه ایران تنها در سه ماه اول سال جاری میلادی، مخالفان و منتقدان حکومت را در ۱۴۷ پرونده در مجموع به ۵۲۶ سال و سه ماه حبس قابل اجرا محکوم کرده است:

«به طور میانگین حدود سه سال و هفت ماه برای هر شهروند مخالف یا منتقد حکومت حبس در نظر گرفته شده است.»

اطلس زندا‌ن‌های ایران در ادامه گزارش‌های خود اعلام کرده که مقامات قضایی ایران در سه ماه اول سال ۲۰۲۰ سه تن از معترضان خیزش سراسری آبان ۹۸ را در مرحله بدوی به اعدام محکوم کرده‌اند.

ابوالقاسم صلواتی، رئیس شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران، روز سوم اسفند ماه، امیرحسین مرادی، سعید تمجیدی و محمد رجبی، از بازداشت‌شدگان اعتراض‌های آبان را به اتهام «مشارکت در تخریب و تحریق به قصد مقابله با نظام جمهوری اسلامی ایران» به اعدام محکوم کرد.

منابع نزدیک به خانواده این متهمان اعلام کردند هر سه متهم زیر شکنجه وادار به اعتراف شده‌اند.

• در همین زمینه:
  
  محکومیت سه تن از بازداشت‌شدگان آبان به اعدام وشلاق

بر اساس بررسی‌های انجام شده از سوی گروه اطلس زندان‌های ایران، قوه قضاییه همچنین در طی این سه ماه، سه تن از شهروندان منتقد را در مجموع به ۶۰ ضربه شلاق محکوم کرده است. همچنین در همین فاصله زمانی ۳۸ شهروند با اتهامات سیاسی، برای تحمل مجموعا ۷۵ سال و پنج ماه حبس به زندان رفته‌‌اند.

از سوی دیگر، شمار زندانیان سیاسی زن در سه ماه اول سال ۲۰۲۰ نسبت به مدت مشابه در دو سال گذشته، افزایش داشته است:

«نسبت پرونده‌های سیاسی و عقیدتی زنان به مردان که در سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸، یک به ۹ بود و در سال ۲۰۱۹ به یک به چهار افزایش پیدا کرده بود، در سه ماهه اول سال ۲۰۲۰ نیز با نسبت یک به چهار تثبیت شده است.»

اطلس زندان‌های ایران در ادامه گزارش خود به وضعیت سرکوب‌ها درباره اقلیت‌های مذهبی و اتنیک‌های قومی ایران نیز پرداخته است.

• در همین زمینه

انتشار گزارش سالانه اطلس زندان‌های ایران با موضوع آمار زندانیان سیاسی زن