کاسه بهره، سنتی ماندگار از دیار کهگیلویه و بویراحمد

ماه رمضان در هر گوشه‌ای از کشور، با آیین‌های خاص برگزار می‌شود، حتی اقوام مختلف مردم ایران از لر، ترک، کرد، فارس، اهالی جنوب، شمال، غرب و شرق در برخی آداب و سنن با یکدیگر مشترک و تنها اختلاف در نام آن آیین به دلیل تفاوت در گویش‌ها و زبان‌ها است.

با مرور این آئین‌ها می‌توان آیینه رسوم قدیمی را که غبار فراموشی گرفته‌اند صیقل داد و پای سفره‌های افطاری مردمان این کهن سرزمین نشست و  دعای سحر را از قلب ایران زمزمه کرد.

در هر کوی و برزنی بوی سادگی به مشام می‌رسد و این سفره‌های افطار است که به روی خلق گشوده می‌شود.

با همه این تفاسیر شاید اغراق نباشد که کهگیلویه و بویراحمد را به عنوان یکی از مهدهای فرهنگ‌های گوناگون در میان استان‌های کشور بنامیم و بدانیم، چرا که در مناسبت‌های مختلف سال و در هر ایامی‌، از سنت‌های خاصی برخوردار است.

کاسه بهره، سنتی آمیخته با بخشندگی

از میان همه سنت ها و آداب ها که بگذریم در شب‌های ماه مبارک رمضان مردمان کهگیلویه و بویراحمد پس از افطار دور هم جمع می‌شوند و ضمن قرائت قرآن کریم، دعا و مناجات، از احوال و زندگی و مشکلات یکدیگر اطلاع پیدا می‌کنند.
 
اما از آنجا که ماه مبارک رمضان،ماه بخشندگی و مهربانی است یک رسم در میان مردمان این خطه بیشتر به چشم میخورد و آن هم رسم زیبا و دیرینه کاسه بهره است از آن جهت که مردمان کهگیلویه و بویراحمد از دیر باز خداجویی و دستگیری مستمندان و نیازمندان از ویژگی‌های نیک آنان بوده و سنت غذا دادن به همسایه در ماه رمضان نیز برگرفته از همین ویژگی ها است.

بخشندگی و توجه به همدیگر به خوبی در معنای انتخاب شده برای این سنت گویا است، چرا که بهره از بخشیدن و دادن می آید.

غذاهای مرسوم کاسه بهره بسته به ذائقه بانوان است

اما این‌سنت زیبا به طبع غذاهای مرسوم‌ خود را دارد که کارشناس مسائل فرهنگی در این باره نیز می گوید: در این رسم کهن, هر بانویی بسته به نوع سلیقه و ذائقه خانواده به پخت انواع غذاهای سنتی برای افطاری می پردازد.

فریدون داوری گفت:  بانوی روزه دار قبل از شکستن روزه با چندین کاسهٔ افطاری به سراغ همسایه ها می رود تا آن ها را در افطاری خود سهیم کند، زیبایی کاسه بهره زمانی بیشتر به چشم می آید که دیگر بانوی ایل نمی گذارد همسایه دست خالی برگردد و طعام دیگری به او می دهد.

او می‌گوید: آش ماست، دنگو، حلوا، آش دوغ، آب گوشت، کلگ گوشت (کلگ: نان بلوط)، کله پاچه و دمپخت گوشتی از خوراکی های رایج ماه رمضان در کهگیلویه و بویراحمد است که همراه با نان محلی این استان یعنی نان تیری به عنوان افطاری و سحری صرف می شوند.

قدمت سنت کاسه بهره به آغاز شکل گیری جامعه عشایری در استان کهگیلویه و بویراحمد برمی‌گردد.