جنگ اوکراین چه نکات آموزنده‌ای برای بازیگران مناقشات نظامی در آینده دارد؟

بسیاری از تحلیلگران مسائل ژئوپولیتیک بر این باور هستند که جنگ اوکراین با وجود جنبه کلاسیک خود می‌تواند آموزه‌هایی برای مناقشه‌های نظامی آینده به همراه داشته باشد.

به گفته آنها هرچند تهاجم نظامی روسیه به اوکراین با تانک‌های دوران اتحاد جماهیر شوروی سابق و خندق‌هایی که نیروهای اوکراینی ایجاد کردند یادآور دو جنگ‌ جهانی در قرن گذشته است اما این جنگ می‌تواند برای بازیگران عرصه‌های درگیری در دیگر مناطق پرتنش جهان، از خاورمیانه گرفته تا تایوان نکات آموزنده‌ای داشته باشد. 

لزوم حفظ سطح مشخصی از ذخیره تسلیحات و مهمات، جنگ با استفاده از فناوری‌های پیشرفته و استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی از جمله این نکات است. 

به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید

استفاده از هوش مصنوعی

تهاجم نظامی روسیه به اوکراین

AP Photo

یکی از حیاتی‌ترین مسائل در میدان‌های نبرد شناسایی اهداف و توانایی حمله سریع به آنها است. آنچه اکنون در جنگ اوکراین به عنوان «ترکیب حسگرها» شناخته می‌شود نوآوری جدیدی است که به طرف‌های درگیری امکان می‌دهد تصویر کامل و جامعی از میدان نبرد داشته باشند. 

استفن بیدل، کارشناس امور دفاعی در دانشگاه کلمبیا در نیویورک می‌گوید «ترکیب حسگرها» در واقع داده‌های منابع مختلفی را در کنار یکدیگر قرار می‌دهد. یک شرکت آمریکایی ابزارهای هوش مصنوعی را در اختیار نیروهای اوکراینی گذاشته است تا بتوانند در بین انبوه داده‌ها دست به اولویت‌بندی بزنند. 

فرماندهی نیروهای اوکراینی همچنین به کمک این ابزارها می‌تواند در لحظه از حرکات نظامیان روس، مواضع آنها و اهداف بالقوه مطلع شود. 

الکس کارپ، مدیر شرکت «پالانتیر» می‌گوید که صاحبان اینگونه «سلاح‌های جنگی» از نظر تاکتیکی امتیاز مهمی نسبت به حریفان خود خواهند داشت. 

• تغییرات در نظم ژئوپلیتیک جهان و اروپا زیر سایه حمله روسیه به اوکراین

سلاح‌های «خودکار»

جنگ اوکراین عرصه ظهور نبرد پهپادها بود. هر دو طرف اکنون به طور کلی توانایی پهپادی مشابهی دارند و صنایع نظامی سراسر جهان در تلاش هستند تا به یکی از دو طرف در این زمینه کمک کنند. 

این در حالی است که گام بعدی استفاده ازنسل جدید پهپادهای «خودکار» خواهد بود. این پهپادها بدون دخالت عامل انسانی به اهداف حمله می‌کنند.

"به گفته وی باید دید که آیا نیروهای تایوانی نیز مانند ارتش اوکراین انگیزه دفاع از خاک خود را خواهند داشت یا خیر."با این حال عدم نظارت مسئولان نظامی یا سیاسی می‌تواند یکی از چالش‌های پیش‌روی چشم‌انداز استفاده از این سلاح‌ها باشد. 

نیروهای اوکراینی اکنون پهپادهایی آمریکایی در اختیار دارند که توانایی «شناسایی اشیاء» و در نتیجه انتخاب هدف را دارند. 

مقام‌های اوکراینی تاکید می‌کنند که به دنبال تولید پهپادهای ساخت داخل و کاملا «خودکار» هستند. 

هوشمندی منابع آشکار

دستیابی به اطلاعات موجود در اینترنت یا اطلاعات منابع آشکار (هوشمندی منابع آشکار) در جریان جنگ اوکراین به عاملی حیاتی تبدیل شد. همه طرف‌های درگیر در جنگ اکنون می‌توانند به کانال‌های تلگرام، تصاویر ماهواره‌ای، نقشه‌های دیجیتال، گروه‌ها و پیام‌های اینترنتی و ویدئوهای تیک‌توک دسترسی داشته باشند. 

آنها به این ترتیب می‌توانند اطلاعاتی در زمینه موقعیت جغرافیایی اهداف بالقوه یا تصمیم‌گیری‌های سیاسی کسب کنند. 

استفاده از تلفن‌های همراه برای بسیاری از سربازان روس در جنگ اوکراین به قیمت جانشان تمام شد. 

پدافند هوایی

سامانه دفاع هوایی پاتریوت

AP Photo

نقش کمرنگ هواپیماهای رادارگریز و بمب‌افکن‌های در جنگ اوکراین با توجه به هزینه‌های صورت گرفته در این زمینه برای بسیاری از صاحبنظران امور نظامی تعجب‌آور بود. 

دلیل اصلی محدود شدن نقش هواپیماها و بمب‌افکن‌ها ظرفیت بالای حفاظت از فضای هوایی با استفاده از شلیک موشک‌های زمین به هوا است. استفن بیدل در این باره می‌گوید: «موقیت در عملیات تهاجمی در برابر دفاعی که آمادگی بالایی دارد بسیار دشوار است.»

جنگ اوکراین نشان داد که کشورها با در اختیار داشتن پدافند هوایی کارآمد و گسترده می‌توانند در برابر تهاجم‌ها تاب بیاورند. با این حال باید در نظر داشت که هزینه پدافندهای هوایی بالا است. به عنوان مثال هزینه تنها یک سامانه دفاع هوایی پاتریوت بیش از یک میلیارد دلار است.

اهمیت ذخیره سلاح و مهمات

به باور بسیاری از تحلیلگران امور نظامی یکی از مهمترین نکات آموزنده جنگ اوکراین اهمیت سطح بالایی از ذخیره سلاح و مهمات بود. 

هر دو طرف در جریان جنگ حجم بالایی مهمات و سلاح استفاده کردند.

به این ترتیب در جنگ‌های آینده هر کشوری که بتواند در زمینه تدارکات و پشتیبانی موفق‌تر عمل کند برتری مهمی بر حریف خواهد داشت. 

ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو اخیرا گفت که سرعت مصرف سلاح و مهمات اوکراین بیشتر از ظرفیت و توان متحدان کی‌یف در زمینه تولید سلاح و مهمات است. 

پرهیز از تمرکزگرایی در جنگ

استفن بیدل بر این باور است که فرماندهی نظامی اوکراین به دلیل عدم تمرکززدایی کارایی بیشتری داشته است. 

او معتقد است که در مقابل فرماندهی «انعطاف‌ناپذیر» و «تمرکزگرای» روسیه دست و پای نیروهای این کشور را تا حدود زیادی بسته نگه داشته است. استفن بیدل هشدار می‌دهد که بسیاری از کشورهای عضو ناتو همچنین فرماندهی مرکزی قوی دارند و تغییر آن نیز زمانبر و «بسیار دشوار» خواهد بود.

تایوان چه درسی می‌تواند از تجربه اوکراین بگیرد؟

بکا واسر، تحلیلگر در مرکز امنیت نوین آمریکا می‌گوید اوکراین تنها پس از تجربه سال ۲۰۱۴ و اشغال سریع شبه‌جزیره کریمه به مدرن سازی ارتش خود روی آورد. 

او بر این باور است که ارتش تایوان از هم‌اکنون باید به فکر نوسازی نیروی خود باشد. 

استفن بیدل نیز با مقایسه جنگ اوکراین با مناقشه بر سر جزیره تایوان تاکید می‌کند که «انگیزه» نیروهای نظامی اهمیت زیادی دارد. به گفته وی باید دید که آیا نیروهای تایوانی نیز مانند ارتش اوکراین انگیزه دفاع از خاک خود را خواهند داشت یا خیر.