واکاوی سفر بلینکن به منطقه/ نقشه واسطه ای قطر

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: هنوز چند روز بیشتر از خروج آخرین نظامی آمریکایی از افغانستان نمی‌گذرد که کاخ سفید در حال آماده سازی مقدمات بازگشت به این کشور جنگ زده از مسیری دیگر است. از همین رو «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه و «لوید آستین» وزیر دفاع آمریکا به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس آمده اند تا با سران این کشورها درباره افغانستان رایزنی کنند.

چرا خلیج فارس

در فصل جدید معادلات منطقه‌ای وزرای آمریکایی کار دشواری دارند تا به متحدین خود اطمینان دهند که کاخ سفید همچنان در کنار آنها باقی خواهد ماند. به ویژه که سرنوشت دولت افغانستان و فروپاشی سریع دولت اشرف غنی باعث شده بسیاری از کشورهای عربی منطقه خلیج فارس نسبت به پایداری مناسبات خود با ایالات متحده تردیدهای جدی پیدا کنند.

بر همین اساس وزیر دفاع آمریکا در سفر خود به قطر از رهبران این کشور به خاطر همراهی‌های دوحه در جریان انتقال نیروهای آمریکایی و همچنین افغان‌هایی که از افغانستان خارج شدند و در قطر حضور یافتند تشکر و قدردانی می‌کند.

لازم به ذکر است در زمان تخلیه افغانستان، قطر علاوه بر اجازه استفاده از پایگاه هوایی العدید برای پردازش تخلیه شدگان افغانستان، با میزبانی از نمایندگی دیپلماتیک آمریکا که با خروج این کشور از افغانستان خارج شده بودند موافقت کرد. قطری‌ها همچنین اعلام آمادگی کرده‌اند که در فرآیند بازگشایی فرودگاه کابل به طالبان کمک می‌کنند.

مهمترین مقصد در سفر وزیران دفاع و خارجه آمریکا در سفر به منطقه خلیج فارس کشور قطر اعلام شده است.

نظر به روابط حسنه‌ای که این کشور با حاکمان فعلی افغانستان دارد سفر به دوحه برای رایزنی درباره کابل اهمیت بسیار مهمی دارد.

اهمیت رابطه و نفوذ قطر بر طالبان به حدی است که رسانه‌های آمریکایی در گزارشی نوشته اند: شاید متناقض به نظر بیاید، اما قطر با اینکه یک متحد آمریکا در منطقه خلیج فارس به شمار می‌رود و میزبان پایگاه نظامی آمریکا است، در سال ۲۰۱۳، از طالبان دعوت کرد تا یک دفتر سیاسی در دوحه تأسیس کنند.

آندراس

کریگ، یک تحلیلگر مسائل منطقه به خبرگزاری فرانسه گفته است آمریکا در آن زمان به قطری‌ها فشار می‌آورد زیرا آنها برخی از رهبران طالبان را که از زندان گوانتانامو آزاد شده بودند، پذیرفته بودند. با این حال، دفتر سیاسی طالبان در دوحه به مرور به بخش جدانشدنی استراتژی آمریکا در هدفش برای خروج از افغانستان تبدیل شد.

قطر با اینکه در سال‌های اخیر، به غیر از بحران افغانستان، در برخی بحران‌های دیگر مثل سودان و لبنان نیز به ایفای نقش پرداخته، اما نقش کنونی دوحه در بحران افغانستان بسیار چشمگیر و حتی «حیاتی» شده است به طوری که کشورهای غربی نیز بر این نقش تاکید کرده‌اند.

آن طور که امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه، هفته گذشته اظهار داشت: کشورهای غربی اکنون حتی برای خروج شهروندان خود مجبور به گفتگو با قطر هستند.

ماکرون گفت: فرانسه به دلیل روابط خوب قطر با طالبان، برای «امکان سازماندهی عملیات حمل و نقل هوایی یا بازگشایی برخی خطوط هوایی» در فرودگاه کابل، روی کمک قطر حساب باز می‌کند.

اکنون به نظر می‌رسد قطری‌ها که سال‌ها هدف انتقاد کشورهای عربی همسایه خود بوده‌اند، به ثمر نشستن این سیاست خود را مشاهده می‌کنند.

در ماه فوریه سال گذشته، وقتی طالبان توافقنامه خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان را در دوحه به امضا رساند، قطر خوشحالی خود را از آنچه پیشرفت استثنایی در جنگی ۲۰ ساله خواند، پنهان نکرد.

سیاست مستقل یا پیاده سازی تفکرات آمریکا

آندراس

کریگ می‌گوید قطر با وجود اینکه تمام تلاش خود را به کار می‌گیرد تا نقش میانجیگری خود را حفظ کند اما در نهایت از سیاست کلی آمریکا در زمینه افغانستان پیروی خواهد کرد.

مایکل استفنز، یک تحلیلگر مسائل خاورمیانه نیز می‌گوید: اگر کشورهای غربی و به ویژه آمریکا، حاضر نشوند حکومت آینده افغانستان را به رسمیت بشناسند، آینده رابطه دوحه و کابل برای قطر مبهم خواهد شد و رابطه قطری‌ها و طالبان به آسانی گذشته نخواهد بود.

روابط قطر با عربستان و کشورهای هم پیمان با ریاض هنوز بطور کامل حسنه نشده از همین رو دوحه علاوه بر ادامه روابط خوب خود با ایران و ترکیه، با آمریکا نیز روابط خود را حفظ کرده تا به نوعی از گزند توطئه‌های منطقه‌ای عربستان در امان باشد.

از همین رو قطر بدون شک سیاست آتی خود در قبال افغانستان را با نیم نگاهی به سیاست‌های آمریکا ترسیم خواهد کرد تا در صورت وجود یا عدم وجود «امارت اسلامی» همچنان نفوذ خود را در میان طالبان حفظ کند.

به هر حال با توجه به اقداماتی که در سال‌های اخیر دوحه برای طالبان انجام داده بدون شک این گروه در پیاده سازی سیاست‌های خود در افغانستان با قطر هماهنگ‌تر از کشوهای غربی خواهد بود و از همین رو آمریکا برای بازگشت به افغانستان نیازمند همکاری با این کشور عربی حوزه خلیج فارس است.