دلیل واقعی قطع مکرر برق در هفته‌های اخیر چیست؟ / دو ابزار مهم برای کنترل «قطعی برق» در دستور کار است

به گزارش تابناک اقتصادی؛ قطع مکرر برق در هفته‌های اخیر، مشکلات زیادی را در بخش‌های مختلف جامعه به دنبال داشته است. مساله قطعی برق همواره دو دعوای اساسی داشته است؛ یک طرف بحث عرضه برق است که باید با افزایش ظرفیت و ورود بخش خصوصی به تولید برق کشور افزوده شود. از طرف دیگر، بحث تقاضای برق وجود دارد که با توجه به ارزان بودن بسیار برق برای بسیاری از افراد استفاده غیراصولی از برق را بسیار ممکن کرده است.

بسیاری از کارشناسان انرژی، با ارائه مدل تعرفه‌گذاری پلکانی پرمصرف‌ها، به دنبال اصلاح همیشگی مشکل طرف تقاضا هستند. برای اطلاع از این موضوع و بررسی راهکارهای موجود در زمینه قطعی برق، به سراغ موسی احمدی عضو کمیسیون انرژی مجلس رفتیم.

آنچه از نظرتان می‌گذرد، حاصل گفت‌وگوی خبرنگار تابناک اقتصادی با این نماینده مجلس است.

درباره دلایل خاموشی‌های اخیر تحلیل‌های متفاوتی صورت گرفته است.

"به گزارش تابناک اقتصادی؛ قطع مکرر برق در هفته‌های اخیر، مشکلات زیادی را در بخش‌های مختلف جامعه به دنبال داشته است"از دیدگاه شما، مشکل را در کجا باید جستجو کرد و دلیل واقعی قطع مکرر برق در هفته‌های اخیر چیست؟

موسی احمدی عضو کمیسیون انرژی مجلس: کمیسیون انرژی مجلس قبل از فرا رسیدن تابستان سلسله جلساتی را با وزارتخانه‌های مختلف از جمله وزارت نیرو و وزارت نفت برگزار کرد و در این جلسات، راهکارها و تذکرهایی درباره وضعیت برق کشور مطرح شد. اخیراً هم به دنبال مشکلات ناشی از قطع برق، جلسات مشترکی با نمایندگان دولت برگزار شد تا دلایل این خاموشی‌ها، کارشناسی بررسی شود. یکی از دلایلی که مطرح شد، موضوع استخراج رمزارزها بود که دوستان اعتقاد داشتند حدود ده درصد از مصرف برق کشور را از آن خود کرده و چون ضابطه‌مند نیست، ابزار لازم را برای کنترل آن در اختیار ندارند.

موضوع دیگر خشکسالی‌هایی بود که امسال کشور با آن مواجه است و البته به تأخیر افتادن تعمیرات و تغییرات برخی نیروگاه‌ها و در نتیجه کاهش میزان تولید برق هم تأثیر قابل توجهی در پدید آمدن وضعیت موجود داشته است. در هر حال با توجه به گرمای شدید هوا به‌ویژه در جنوب کشور و شرجی بودن برخی مناطق و گرفتاری‌های ناشی از گسترش ویروس کرونا باید در سریع‌ترین زمان ممکن به این موضوع رسیدگی می‌شد که در همین راستا، جلسات فشرده‌ و خیلی خوبی با حضور اعضای کمیسیون انرژی و مدیران وزارت نیرو برگزار شد.

در این جلسات، راهکارهای متعددی مورد بحث قرار گرفت؛ از جمله استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی و همچنین استفاده از ظرفیت وزارت نفت که الحمدلله اخیراً قراردادهایی هم در این زمینه با بخش خصوصی و وزارت نفت منعقد شده است.

در آخرین جلسه‌ای که ما با وزیر نیرو در کمیسیون داشتیم، قول دادند خاموشی‌ها را به حداقل برسانند. البته با توجه به گرمای شدیدتری که پیش روی داریم، باید در طرف مصرف برق نیز با مدل‌های متفاوت قیمت‌گذاری مردم را تشویق به صرفه‌جویی کرد تا امکان برق‌رسانی به همه مردم به‌ ویژه آنهایی که نیاز شدیدتر و اولویت بیشتری دارند، فراهم شود.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، نباید از کنار بحث ارزان بودن انرژی هم به سادگی گذشت.

به نظر شما مصرف بالای انرژی تا چه اندازه متأثر از قیمت است؟ به عبارت دیگر، مصارف خانگی و کشاورزی و تجاری و صنعتی را چگونه می‌توان با ابزار قیمت متعادل کرد؟

در حال حاضر قیمت‌ها پلکانی محاسبه نمی‌شود و به تازگی مجلس هم به نفع قشرهای آسیب‌پذیر و مناطق محروم توجه خاصی به این موضوع نشان داد. قطعاً نگاه ما باید قیمت فوب خلیج فارس باشد که حامل‌های انرژی هنوز به آن قیمت نرسیده است. واقعیت این است که ما ظرفیت‌های صنعتی زیادی ایجاد کردیم اما متناسب با این ظرفیت‌های صنعتی نتوانستیم امور زیربنایی را پیش ببریم؛ ایستگاه‌های خود را توسعه بدهیم؛ افت فشارهای خود را جبران کنیم و ایستگاه‌های موقت خود را تبدیل به ایستگاه‌های دائم کنیم. البته مشکلات و تنگناهای مالی و اقتصادی هم در این زمینه بی‌تأثیر نبوده است؛ بنابراین ما نمی‌توانیم بگوییم که صرفاً مصرف عمومی باعث این مشکل شده است. ما نتوانستیم سیستم‌های اجرایی خود را با نیازمندی‌های کشور و جامعه هماهنگ کنیم.

اخیراً در کمیسیون تلفیق درباره بودجه سال ۱۴۰۰ بحثی هم پیرامون گران کردن برق برای مشترکین پرمصرف مطرح شد.

"مساله قطعی برق همواره دو دعوای اساسی داشته است؛ یک طرف بحث عرضه برق است که باید با افزایش ظرفیت و ورود بخش خصوصی به تولید برق کشور افزوده شود"این پیشنهاد در صورت تصویب تا چه اندازه می‌تواند مؤثر باشد؟

باید سیستم قیمت‌گذاری خانگی بر مبنای تعرفه‌گذاری باشد. به این صورت که مردم با مصرف پایین و کسانی که صرفه‌جویی می‌کنند، قیمت برای آنها به همین صورت یارانه‌ای باشد و تخفیفات مختلفی نیز به این افراد رعایت‌کننده الگوی بهینه مصرف داده شود، ولی آن بخش از مشترکان پرمصرف جامعه که واقعا در زمینه مصرف اسراف می‌کنند، قطعاً باید هزینه آن را هم بپردازند. ما نه از سوی وزارت نیرو و نه از سوی مجلس به هیچ وجه تصمیمی برای افزایش قیمت پلکان‌های مصرفی عادی و در الگوی مصرف بهینه نداریم ولی قیمت‌ها برای مشترکان پرمصرف جامعه باید پلکانی مدیریت شود.

این تعرفه‌گذاری پلکانی برای پرمصرف‌ها اگر قیمت را به بهای تمام‌شده و یا به بهای صادراتی در بحث انرژی نزدیک کند، تا چه اندازه می‌تواند باعث جذابیت صنعت برق برای بخش خصوصی شود تا انگیزه لازم برای ورود به این صنعت پیدا کند؟

در حال حاضر ظرفیت خوبی برای بخش خصوصی ایجاد شده است. در جنوب کشور مثلاً در خلیج فارس شرکت‌های خصوصی وارد شدند و تولید خیلی خوبی دارند. ضمن اینکه ما هزار مگاوات هم در استان بوشهر با استفاده از نیروگاه اتمی ایجاد کردیم.

در کنار آن تکلیف دستگاه‌ها‌ی اجرایی این است که ظرفیت تولید را بالا ببرند تا حاکمیت بتواند پاسخگوی نیاز جامعه باشد و البته که باید مدیریت مصرف را هم در کشور با ابزارهای قیمتی مورد توجه قرار دهیم.

دستگاه‌های نظارتی و تبلیغاتی به‌ویژه رسانه‌ها و صدا و سیما باید بحث مدیریت مصرف و بهینه‌ کردن مصرف را به صورت جدی در دستور کار قرار دهند. به هر حال با استفاده از راهکارهایی مانند پنجره‌های دوجداره می‌توان مصرف انرژی را مدیریت کرد تا کمتر دچار چنین مشکلاتی شویم.

قطعاً با تشویق مردم به مدیریت مصرف و پلکانی کردن قیمت برای پرمصرف‌ها بتوانیم در آینده عرضه و تقاضا را به هم نزدیک کنیم تا این وضعیت سر و سامان پیدا کند. تعرفه‌گذاری پلکانی پرمصرف‌ها قطعاً تأثیرگذار است. وقتی که درآمد ما از پرمصرف‌ها افزایش پیدا کند، می‌توانیم این درآمدها را در راستای هدفمند کردن یارانه‌ها و بهبود وضعیت زیرساخت‌های صنعت انرژی مورد توجه و استفاده قرار دهیم.