فرجام تاریکخانه «بیداری»

چراغِ لژ فرانسوی «بیداری» به فاصله دو ماه از مرگ مظفرالدین شاه در زمستان ۱۲۸۵ و در اوائل سلطنت محمدعلی شاه با عضوگیری از دربار و چهره‌های سرشناس فرهنگی، سیاسی، نظامی و اقتصادی روشن شد، اما در پی کودتای سوم اسفند سید ضیاءالدین طباطبایی و رضا خان میرپنج در سال ۱۲۹۹ به تدریج رو به خاموشی گذاشت و در سال ۱۳۰۲ به کلی از فروغ افتاد.

به گزارش ایسنا، ۲۹ آبان‌ یک صد و پانزدهمین سالروز تاسیس لژ بیداری در سال ۱۲۸۶ است.

در جریان نهضت مشروطه و در اواخر سال ۱۲۸۵ پایه‌های تاسیس اولین لژ فراماسونری شناسنامه‌دار در ایران توسط «لژ بیداری» گذاشته شد. تاسیس این لژ هشت ماه بعد در تاریخ ۱۴ آبان ۱۲۸۶ از سوی شرق اعظم یا گراند اوریان فرانسه به رسمیت شناخته شد و سند رسمی آن در تاریخ ۲۹ آبان همان سال صادر شد.

این لژ به‌عنوان نخستین لژ رسمی با مجوز لژ فرانسه از سوی برخی سیاستمداران ایران عصر مشروطه در اولین سال حکومت دو سال و هفت ماهه محمدعلی شاه قاجار تاسیس شد.

گردانندگان اصلی این لژ در تهران دو فرانسوی به نام‌های دکتر ویزیور رییس مدرسه آلیانس در تهران و دکتر هنری مورل بودند. البته این لژ ۱۳ سال بعد در سال ۱۳۰۲ تعطیل شد اما گردانندگان آن تا زمان اخراج رضا شاه به دست سیاستمداران انگلیسی از ایران به صورت زیرزمینی به فعالیت‌شان ادامه دادند و با نشستن پهلویِ پسر بر صندلی پادشاهی، بار دیگر فعالیت خود را آشکار کردند اما از  نفوذ سابقش کاسته شده بود.

گراند اوریان در سال ۱۷۲۷ توسط ژاک آندرسون با شعار «برادری، مساوات و برابری» در فرانسه بیانگذاری شد و گراند اوریان فرانسه یا شرق اعظم در سال ۱۷۷۳ در پاریس تأسیس شد و به یکی از مهم‌ترین و بزرگترین لژهای فراماسونری در اروپا تبدیل شد.

محمدعلی فروغی اولین نخست‌وزیر رضا شاه، محمد غفاری معروف به کمال‌المُلک، میرزا مَلْکَم خان ملقب به ناظم‌الدوله و شیخ ابراهیم زنجانی قزلباش قاضی دادگاه اعدام شیخ فضل‌الله نوری از اعضاء اولیه کرسی لژ بیداری در ایران بودند.

اولین نشست لژ بیداری هفتم آذر ۱۲۸۶ در خـانه‌ ابراهیم حکیمی ملقب به حکیم‌الملک برگزار شد. او در دوره سلطنت محمدرضا پهلوی سه دوره نخست‌وزیر ایران شد.