معطلی طرح نهضت ملی پشت باجه بانک‌ها/ مَسکنی که هنوز زمین ندارد!

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: «امیدوار به خانه‌دارشدن»؛ این کلیدواژه همه صحبت‌هایی است که متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن روی زبان می‌آورند و اما در نگاه شأن تنها چیزی که دیده می‌شوند بیم و امید تحقق وعده‌های متولیان است.

زوج جوانی که مدت‌هاست در سامانه مربوط به این طرح ثبت‌نام کرده‌اند می‌گویند: «فعلاً خبری نیست!»؛ جمله را با آه و نگرانی به زبان می‌آورند. هم دلگرم‌اند که بالاخره دولت - دیر یا زود - طرح خود را به نتیجه می‌رساند؛ هم نگران روند طولانی احداث واحدهای مسکونی هستند که هنوز روی زمین اثری از آنها نیست.

طرح «نهضت ملی مسکن» را می‌توان مهم‌ترین برنامه دولت سیزدهم در حوزه تأمین مسکن و تعادل بخشی به بازار آن دانست. مطابق آخرین آمار اعلام شده از سوی وزارت راه و شهرسازی در حال حاضر بیش از یک میلیون و ۷۵۹ هزار واحد نهضت ملی مسکن در سراسر کشور در حال اجراست. این تعداد واحد مسکونی در قالب مسکن روستایی، مسکن شهری، زمین‌های تک طبقه واگذار شده به متقاضیان واجد شرایط، تکمیل حدود یک‌صد هزار واحد مسکن مهر، تولید مسکن و نوسازی در بافت فرسوده و خود مالکی در سراسر کشور اجرایی شده است.

برای احداث این واحدهای مسکونی تاکنون ۵۰ هزار هکتار زمین در قالب الحاق به محدوده‌های شهری و شهرک‌های جدید تأمین شده است.

علاوه بر واحدهای در دست اجرا، بخشی از پروژه‌های مربوط به این حوزه به مرحله افتتاح رسیده است. نگفته نماند که بخشی از واحدهای بهره‌برداری‌شده مربوط به پروژه‌های نیمه‌تمام مسکن مهر و حوزه بازآفرینی شهری است.

به‌عنوان‌مثال در هفته دولت سال جاری با حضور رئیس‌جمهوری ۱۰۰ هزار واحد به بهره‌برداری رسید که از این تعداد سهم لرستان دو هزار و ۲۷۷ واحد مسکونی بود.

"مطابق آخرین آمار اعلام شده از سوی وزارت راه و شهرسازی در حال حاضر بیش از یک میلیون و ۷۵۹ هزار واحد نهضت ملی مسکن در سراسر کشور در حال اجراست"این تعداد شامل ۳۶۰ واحد مسکن مهر، ۶۰ واحد بازآفرینی شهری، هزار و ۷۱۰ مسکن روستایی و ۱۴۷ واحد خود مالکی بوده که ۱۳ هزار میلیارد ریال اعتبار از محل سهم آورده، تسهیلات بانکی و یارانه دولتی برای ساخت آن هزینه شده است.

اما تسهیل و تسریع در اجرا و تکمیل پروژه‌های جدید نهضت ملی مسکن همچنان با موانعی مواجه است. در صدر این مشکلات مسئله «منابع مالی» و «تأمین زمین» را می‌توان دید که ماه‌هاست در سخنان مسئولان مختلف مورد اشاره قرار می‌گیرد.

مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی در آخرین اظهارنظر خود از تخصیص ۲ میلیارد دلار منابع ارزی برای تکمیل طرح‌های نهضت ملی مسکن خبر داده و گفته است: «یکی از مشکلات اجرای طرح نهضت ملی مسکن تخصیص منابع مالی بود که مجوزی از سوی رهبر معظم انقلاب اخذ کردیم تا از ظرفیت‌های موجود تهاتر نفت و صندوق ملی در این راستا استفاده کنیم. با موافقت و اجرای این مجوز با تزریق منابع مالی به پروژه‌ای نهضت ملی مسکن جانی دوباره گرفت و هم‌اکنون در مرحله طی‌کردن روند اداری است.»

تأیید ۴۲ هزار متقاضی نهضت ملی مسکن در لرستان

به‌رغم خبر امیدوارکننده وزیر همچنان در لرستان موانع پیش روی این طرح ملی متقاضیان را سرگردان کرده است. حمیدرضا عبدالهی سرپرست معاونت مسکن و بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی لرستان آخرین وضعیت اجرای این طرح در استان را تشریح کرده و به مهر می‌گوید: اقدامات مربوط به طرح نهضت ملی مسکن در چهار حوزه مسکن حمایتی، مسکن روستایی، بازآفرینی و بافت فرسوده شهری و تولید مسکن به‌صورت خود مالک در دستور کار است.

وی با بیان اینکه ۴۹ هزار و ۷۰۰ واحد سهم لرستان در قالب مسکن حمایتی است، ادامه می‌دهد: ۲۸ هزار واحد سهم تولید مسکن روستایی، ۲۲ هزار واحد سهم تولید مسکن خود مالک و ۱۶ هزار و ۶۰۰ واحد تولید مسکن در حوزه بازآفرینی است، این برنامه برای چهار سال در استان تدوین شده است.

سرپرست معاونت مسکن و بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی لرستان، اضافه می‌کند: مجموع این آمار ۱۱۶ هزار واحد است.

عبدالهی با بیان اینکه حدود ۱۶۰ هزار نفر در سامانه نهضت ملی مسکن در استان ثبت‌نام کرده‌اند، می‌گوید: شرایط حدود ۴۲ هزار نفر در شهرهای استان بررسی و تأیید شده است.

در همه شهرها با مشکل تأمین زمین مواجه هستیم

وی در ادامه با اشاره به اینکه برای این ۴۲ هزار متقاضی، حدود هزار و ۲۰۰ هکتار زمین موردنیاز است، یادآور می‌شود: تا کنون ۲۵۶ هکتار از این میزان تأمین شده و اراضی در حال ساخت هستند.

این مسئول در اداره کل راه و شهرسازی لرستان با تأکید بر اینکه مجموع واحدهای در حال ساخت در این حوزه حدود ۱۱ هزار واحد است، ادامه می‌دهد: ما برای مانده متقاضیانی که در سطح استان تأیید شده‌اند، متأسفانه زمین مناسب برای ساخت نداریم، اقداماتی انجام شده، در حال رایزنی هستیم و اراضی الحاق شده است.

عبدالهی می‌گوید: به دلیل اینکه اراضی استان لرستان یا کوهستانی بوده و امکان سکونت ندارند، یا هزینه‌های آماده‌سازی آنها بالا است و یا اراضی کشاورزی هستند و امکان تغییر کاربری آنها بر اساس قانون وجود ندارد، در بحث تأمین زمین با مشکل مواجه هستیم و این امر موجب به تأخیر افتادن تأمین زمین موردنیاز برای ساخت واحدها شده است.

وی در ادامه سخنان خود با تأکید بر اینکه در تمام شهرهای استان با مشکل تأمین زمین مواجه هستیم، می‌گوید: در شهر خرم‌آباد برای ۱۷ درصد متقاضیان توانسته‌ایم زمین تأمین کنیم.

بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات دغدغه‌ای ندارند

سرپرست معاونت مسکن و بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی لرستان توضیح می‌دهد: در شهر بروجرد برای ۳۴ درصد متقاضیان، در شهر دورود برای ۱۸ درصد از متقاضیان و در شهر ازنا برای ۲۴ درصد از متقاضیان توانسته‌ایم زمین تأمین کنیم، در شهر الیگودرز و کوهدشت تأمین زمین هنوز صفر است، در پلدختر برای ۱۹ درصد متقاضیان زمین تأمین شده، در نورآباد برای ۱۲ درصد و در الشتر برای یک درصد از متقاضیان زمین تأمین شده است.

وی جمع بندی می‌کند و می‌گوید: میانگین تأمین زمین در لرستان حدود ۱۸ درصد برای متقاضیان است.

در لرستان به دلایل متعدد بانک‌ها همکاری ندارند و لرستان در این زمینه از سرجمع کشوری بسیار عقب است

عبدالهی معتقد است: بحث تأمین زمین به‌جای خودش در استان در حال پیگیری است، اما آنچه که مهم بوده و استان‌های دیگر در این حوزه پیشرو هستند، بحث پرداخت تسهیلات بانکی است که متأسفانه در لرستان به دلایل متعدد بانک‌ها همکاری ندارند و لرستان در این زمینه از سرجمع کشوری بسیار عقب است.

سرپرست معاونت مسکن و بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی لرستان با بیان اینکه در حوزه خود مالکی که متقاضی اصلاً امکاناتی از دولت نمی‌خواهد و فقط تسهیلات برای ساخت می‌خواهد متأسفانه همکاری از سوی بانک‌ها صورت نمی‌گیرد، ادامه می‌دهد: علی‌رغم معرفی متقاضیان از سوی راه و شهرسازی استان، بانک‌ها متأسفانه اقدام خاصی انجام نداده‌اند و این امر چالش‌برانگیز است، علی‌رغم تأکیدات رئیس‌جمهور در شورای مسکن در راستای پرداخت تسهیلات از سوی بانک‌ها، به نظر می‌رسد که بانک‌ها دغدغه لازم را دراین‌رابطه ندارند.

۱۱ هزار واحد در حال ساخت است

عبدالهی البته از وضعیت ساخت برخی واحدها هم می‌گوید. «از ۱۱ هزار واحد در حال ساخت در استان، حدود دو هزار واحد در مراحل خوبی است و بالای ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند و از پروژه‌های باقی‌مانده به طور مثال مسکن مهر هستند که در سنوات قبل رها شده و حالا در دستور کار قرار گرفته‌اند؛ پروژه‌هایی مانند ۷۱۵ واحدی خرم‌آباد، ۲۶۰ واحدی بروجرد و…که در قالب نهضت ملی مسکن در حال ساخت هستند.»

وی ادامه می‌دهد: مابقی واحدها در مراحل خاک‌برداری هستند و پیشرفت آنها بین ۱۰ تا ۱۵ درصد هستند.

سرپرست معاونت مسکن و بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی لرستان در ادامه سخنان خود با بیان اینکه برای تأمین زمین اراضی را شناسایی کرده‌ایم، از جمله اراضی ارتش، یادآور می‌شود: با مالکین وارد رایزنی شده‌ایم، مالکین سهم و درصدی را مشخص کرده‌اند، توافقات در حال انجام است تا در شهرهایی که مشکل زمین داریم، مشکل رفع شود، امیدواریم این همکاری صورت گیرد تا این توافق را به نتیجه برسانیم.

این اظهارات حمیدرضا عبدالهی سرپرست معاونت مسکن و بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی لرستان به عنوان متولی میدانی پیگیری این طرح در حالی است که احمدرضا دالوند معاون عمرانی استانداری لرستان در گفتگو با خبرنگار مهر از امیدواری‌هایش برای به نتیجه رسیدن طرح نهضت ملی مسکن در لرستان، به عنوان یکی از مهم‌ترین برنامه‌های دولت سیزدهم می‌گوید.

وی با بیان اینکه بیشترین هزینه هر خانوار مربوط به حوزه مسکن است، ادامه می‌دهد: اگر این هزینه از روی دوش خانواده‌ها برداشته شود در بحث توانمندسازی خانواده‌ها خیلی می‌تواند اثرگذار باشد.

معاون عمرانی استانداری لرستان در ادامه سخنان خود با تأکید بر اینکه در این راستا به‌محض اعلام این طرح از سوی دولت و باز شدن سایت ثبت‌نام در این زمینه، ساخت ۱۱۶ هزار واحد مسکن برای لرستان در نظر گرفته شد، اضافه می‌کند: تا کنون نزدیک به ۴۰ هزار متقاضی شرایط دریافت این واحدهای مسکونی را در استان اخذ کرده‌اند و در گام اول برای این ساخت واحدهای مسکونی این ۴۰ هزار نفر برنامه‌ریزی صورت‌گرفته است.

هزار و ۶۰۰ هکتار زمین نیاز است

وی در ادامه به مشکلات بر سر راه ساخت واحدهای نهضت ملی مسکن در لرستان اشاره کرده و حرف راه و شهرسازی را تکرار می‌کند: «یکی از چالش‌های جدی دراین‌رابطه، بحث تأمین زمین در استان است.»

معاون عمرانی استانداری لرستان با بیان اینکه باتوجه‌به ابلاغیه جدید طرح جوانی جمعیت، زمین موردنیاز در استان، نزدیک به هزار و ۶۰۰ هکتار است، می‌گوید: این میزان زمین برای ساخت سهمیه‌ای که طی چهار سال برای استان در نظر گرفته شده، نیاز است.

دالوند با تأکید بر اینکه تا امروز تقریباً ۲۰۵ هکتار زمین در استان تأمین شده و فعالیت برای ساخت واحدهای مسکونی در این میزان زمین در حال انجام است، می‌گوید: کارگاه‌ها در این زمین‌ها فعال بوده و واحدها در مراحل مختلف پیشرفت هستند.

وی با بیان اینکه همچنین ۲۱۱ هکتار زمین دیگر در حال تهیه برای ساخت واحدها در استان است، یادآور می‌شود: در این راستا مشاورین در حال تهیه طرح برای بررسی و تصویب در کمیسیون‌های مختلف هستند.

برای رفع مشکل زمین چه کاری انجام شده است؟

معاون عمرانی استانداری لرستان با اشاره به اینکه اخیراً نیز ۱۴۹ هکتار برای ساخت این واحدها الحاق شده است، ادامه می‌دهد: واحدهای در حال ساخت نیز به‌خصوص در خرم‌آباد و بروجرد، جزو باکیفیت‌ترین ساختمان‌هایی بوده که در کشور در حال ساخت هستند.

دالوند، می‌گوید: در نورآباد نیز حدود ۴۰ هکتار زمین برای ساخت واحدها تهیه شده و در دورود نیز کار در حال انجام است.

کمترین مشکل را در بروجرد داریم، اما در بقیه شهرها مانند الشتر، کوهدشت، رومشکان و تا حدودی پلدختر با مشکل تأمین زمین مواجه هستیم.

معاون عمرانی استانداری لرستان با بیان اینکه در خرم‌آباد به‌عنوان مرکز استان که بیشترین متقاضی نهضت ملی مسکن را نیز دارد با مشکل تأمین زمین مواجه هستیم، یادآور می‌شود: با ارتش در حال رایزنی هستیم تا در مناطق «هدف گاه» و «سراب یاس» موفق به تأمین زمین برای ساخت واحدهای مسکونی خرم‌آباد موفق شویم. دراین‌رابطه در سطح وزارتخانه نیز توافق اولیه‌ای انجام‌گرفته، گام‌های بعدی در حال برداشته‌شدن است و امیدواریم با ارتش به توافق برسیم که به محدوده الحاق کنیم.

وعده افتتاح برخی واحدها در سفر دولت

وی با بیان اینکه اگر این دو منطقه به تأیید نهایی برسد مشکل عمده شهر خرم‌آباد در بحث تأمین زمین رفع خواهد شد، می‌گوید: در دورود هم با صنایع دفاع به توافق رسیده‌ایم، کارهای کارشناسی آن انجام شده و شهرکی که مربوط به صنایع دفاع بوده در سطح وزارتخانه‌ها در حال تهاتر است. ۱۸۰ هکتار زمین در این شهرک هست که تقریباً زیرساخت‌های نیز آماده است.

دالوند در ادامه سخنان خود با بیان اینکه تا الان ۲۳ هزار و ۵۰۰ پروانه ساخت واحدهای نهضت ملی مسکن در لرستان صادر شده است، اضافه می‌کند: عملیات اجرایی ۱۵ هزار و ۴۷۶ واحد نیز شروع شده است.

وی با بیان اینکه تقریباً دو هزار و ۲۷۷ واحد نیز به بهره‌برداری رسیده است، امیدوار است که «همین تعداد و یا بیشتر نیز در سفر دوم رئیس‌جمهور به لرستان به بهره‌برداری برسد.»

واگذاری انشعاب آب و فاضلاب واحدها

تا اینجا وضعیت ساخت واحدهای مسکونی را بررسی کردیم. اما برای تأمین زیرساخت‌های واحدهای بهره برداری شده چه کاری انجام شده است؟

یاسر اکبریان مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان لرستان در پاسخ به این سوال گفته است: «با توجه به اهمیت مسکن ملی که از برنامه‌های دولت مردمی سیزدهم است شرکت آب و فاضلاب استان لرستان در این بخش اقدام به واگذاری انشعاب آب و فاضلاب به ۷۱۵ واحد در شهر خرم آباد کرده است.»

وی با یادآوری اینکه برای اجرای این طرح یک حلقه چاه حفر و یک ایستگاه پمپاژ احداث شده است، به احداث ۱۱ کیلومتر خط انتقال و بیش از ۷ کیلومتر شبکه توزیع آب در این طرح اشاره می‌کند و می‌گوید: همچنین نزدیک به ۱۰ کیلومتر اجرای خط انتقال فاضلاب طراحی و عملیاتی شده است.

اکبریان اضافه می‌کند: برای ایجاد انشعاب آب و فاضلاب این واحدهای مسکونی اعتباری بالغ بر ۷۶ میلیارد تومان هزینه شده است.

وی اطمینان می‌دهد که «شرکت آب و فاضلاب لرستان آمادگی کامل برای اجرا و واگذاری انشعاب آب و فاضلاب تمامی پروژه‌های طرح نهضت ملی مسکن استان را در صورت تأمین اعتبارات لازم دارد.»

بنابراین گزارش، به‌رغم تلاش‌های دولت برای سامان‌دادن به بازار مسکن طی ماه‌های گذشته همچنان با روند کنونی احداث پروژه‌های نهضت ملی مسکن تا تحقق هدف اصلی دولتمردان برای «شکستن احتکار و سوداگری» در بازار با اجرای این طرح فاصله داریم.

رفع موانع پیش روی پروژه‌ها اعم از تأمین زمین و منابع مالی و بانکی از یک سو و تلاش جدی‌تر و مؤثرتر برای عرضه ارزان‌تر واحدها از سوی دیگر مطالباتی است که مردم و متقاضیان مطرح می‌کنند.