انتشار سوال‌برانگیز فیلم مخالفت خامنه‌ای با مذاکره با آمریکا

پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر رهبر جمهوری اسلامی شامگاه یک‌شنبه دهم مرداد ماه (اول اوت) یک "نماهنگ" حدود پنج دقیقه‌ای منتشر کرد که بخشی از آن به دیدار علی خامنه‌ای با اعضای مجمع تشخیص مصلحت در فروردین ۱۳۹۱ و بخشی دیگر به آخرین ملاقات او با حسن روحانی و اعضای دولت دوازدهم مربوط می‌شود.

پیام اصلی این فیلم را که "عبرت آیندگان" نام دارد، می‌توان چنین خلاصه کرد: خامنه‌ای از سالیان پیش "همواره استدلال‌هایی برای بی‌اعتمادی به غرب و ضررهای مذاکره با آمریکا، جز در بعضی مسائل مشخص" بیان کرده که طرفداران مذاکره با آمریکا پاسخی برای آنها نداشته‌اند.

فیلم با نمایش صحنه‌هایی از مذاکرات نمایندگان جمهوری اسلامی و کشورهای موسوم به ۱+۵ آغاز می‌شود که به امضای توافق هسته‌ای در تیرماه ۹۴ و اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) چند ماه بعد منجر شد.

در ادامه فیلم بخشی از سخنان خامنه‌ای در دیدار ششم مرداد با اعضای دولت روحانی پخش می‌شود. او در این دیدار تاکید کرد که تجربه دولت دوازدهم نشان داد که "اعتماد به غرب جواب نمی‌دهد".

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

در قسمتی از فیلم که در رسانه‌ها بازتاب گسترده‌ای داشته، خامنه‌ای با اشاره به سابقه بحث و اختلاف با اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس وقت مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌گوید: «با خود ایشان جلسات متعددی صحبت کردم صدای آقای هاشمی ضبط است در شورای عالی امنیت ملی که گفتند فلانی در این زمینه استدلال‌هایی دارد که ما جواب آن استدلال‌ها را نداریم.»

رفسنجانی در دیدار فروردین ۹۱ می‌گوید حسن روحانی، رئیس وقت مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص، فهرستی در دو ستون تهیه کرده که در آن "فواید و ضررهای" ارتباط و مذاکره با آمریکا بیان شده است.

رهبر جمهوری اسلامی در اینجا با لحنی تند سخنان رفسنجانی را قطع می‌کند و با ذکر این که "ضررها توش نبود منافع بود فقط" می‌افزاید: «آقای روحانی در یک ستون ۱۰، ۱۵ مورد منافع را ذکر کردند و شما خودتان هم چند تا اضافه کرده بودید.»

انتشار حساب‌شده یک گفت‌وگوی محرمانه

مطابق شواهد انتشار فیلم بخش‌هایی از یک جلسه محرمانه خامنه‌ای و اعضای مجمع تشخیص و اظهارات او درباره مخالفت با مذاکره با آمریکا در واپسین روزهای دولت دوازدهم و در حالی که مذاکرات وین برای احیای برجام متوقف شده، کاملا حساب شده و با برنامه بوده است.

مهدی فضائلی، معاون دفتر حفظ و نشر آثار خامنه‌ای غروب یک‌شنبه در یک پیام توئیتری خبر داد که کلیپی از "بیانات مهم و تاریخی منتشر نشده" او ساعتی بعد از شبکه سوم صدا و سیما و در پایگاه اطلاع‌رسانه‌ای رهبر جمهوری اسلامی منتشر می‌شود.

محمد حسین صفار هرندی، عضو مجمع و از حاضران نشست فروردین ۹۱ اندکی پس از پخش این کلیپ در همان شبکه تلویزیونی به شرح گفت‌وگوهای این جلسه پرداخته و می‌گوید، "سطح محرمانگی" صحبت‌هایی که خامنه‌ای می‌خواست مطرح کند چنان بوده که او دستور داده فیلم‌برداران از اتاق خارج شوند اما دوربین‌ها روشن مانده بودند.

صفار هرندی می‌گوید، ظاهرا چندی پیش از آن رفسنجانی در یک مصاحبه تفصیلی با فصلنامه‌ای درباره ضرورت ارتباط با آمریکا سخن گفته بود و خامنه‌ای پس از خروج فیلم‌برداران به او گفته است: «این حرف‌ها چیست که شما این روزها مطرح می‌کنید.»

زمینه‌سازی برای توقف مذاکرات وین؟

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت اول محمود احمدی‌نژاد روایت کرده که به خواست یکی از حاضران در آن نشست خامنه‌ای پذیرفته که محتوای آن محرمانه بماند. او به طور تلویحی تائید کرد که علنی شدن این مجادله پس از حدود یک دهه بی‌ارتباط با مذاکرات احیای برجام در وین نیست.

بر همین اساس برخی تحلیل‌گران انتشار فیلم نشست محرمانه خامنه‌ای با اعضای مجمع در این شرایط را سوال‌برانگیز و تلاشی برای زمینه‌سازی توقف احتمالی مذاکرات ارزیابی می‌کنند. این احتمال هم منتفی نیست که جمهوری اسلامی از این طریق در پی امتیاز گرفتن از طرف‌های مذاکره باشد.

دور ششم مذاکرات وین حدود یک ماه و نیم پیش خاتمه یافت و مسئولان وزارت خارجه گفته‌اند، ادامه احتمالی گفت‌وگوها بر عهده دولت سیزدهم به ریاست ابراهیم رئیسی خواهد بود.

خامنه‌ای در واپسین دیدار با اعضای دولت روحانی "زیاده‌خواهی" آمریکا را عامل به بن‌بست رسیدن مذاکرات وین عنوان کرد. او گفت آمریکا خواهان اضافه کردن عبارتی به متن برجام است که هدف آن گره زدن مسائلی نظیر برنامه‌های موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی به توافق هسته‌ای است.

آینده مبهم مذاکرات و رفع تحریم‌ها

در حالی که خامنه‌ای عملکرد دولت دوازدهم در زمینه مذاکره با غرب و برداشته شدن تحریم‌ها را ناموفق ارزیابی کرده، حسن روحانی مجلس شورای اسلامی و تصمیم‌گیرندگان اصلی را عامل ناکامی تلاش‌ها برای برداشته شدن تحریم‌ها عنوان می‌کند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

رئیس دولت دوازدهم پیشتر گفته بود، اگر مصوبه مجلس موسوم به قانون "اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران" نبود و اگر به عباس عراقچی، رئیس هیئت مذاکره‌کننده ایران اختیارات کافی داده می‌شد تحریم‌ها پیش از آغاز امسال برداشته می‌شدند.

اصولگرایان تندروی حامی رئیسی همواره از مخالفان سرسخت توافق هسته‌ای بوده‌اند و با توجه به سخنان اخیر خامنه‌ای و پخش فیلم محرمانه مجادله او با رفسنجانی در آستانه برگزاری مراسم تحلیف رئیس جمهوری آتی، اصل از سرگیری مذاکرات وین بیش از پیش با ابهام‌های جدی روبرو شده است.

پیش از این وزیران خارجه آمریکا، آلمان و فرانسه با انتقاد از تعلل جمهوری اسلامی برای از سرگیری مذاکرات وین هشدار داده‌اند که آمادگی آنها برای گفت‌وگو بر سر احیای برجام "ابدی" نخواهد بود.

به گفته علی اکبر صالحی، رئیس کنونی سازمان انرژی اتمی، ایران و آمریکا در سال ۱۳۹۰ با موافقت خامنه‌ای و میانجیگری پادشاه عمان گفت‌وگوهای محرمانه‌ای را آغاز کرده بودند که زمینه‌ساز مذاکرات هسته‌ای در دولت اول حسن روحانی شد.