آموزش زبان عربی در یک کتاب/چرا باید عربی را بیاموزیم؟

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «عربی (۱) قواعد و متون» تالیف محمد حسن حسن‌زاده نیری و یاسر دالوند از سوی سازمان سمت در ۱۵۴ صفحه با شمارگان ۵۰۰ نسخه و قیمت ۳۹ هزار تومان منتشر شد. کتاب حاضر برای دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی به عنوان منبع اصلی برای درس «عربی (۱): قواعد و متون» در مقطع کارشناسی تدوین شده است. امید است علاوه بر جامعه دانشگاهی، سایر علاقه‌مندان نیز از آن بهره‏‌مند شوند.

مولفان در مقدمه کتاب هدف از تالیف این کتاب را چنین بیان کرده‌اند: «هدف اصلی ما از آموزش زبان عربی در رشته‌های علوم انسانی از جمله در رشته زبان و ادبیات فارسی این است که بتوانیم موارد زیر را درست بخوانیم، ترجمه کنیم، بفهمیم و در صورت لزوم به دیگران نیز بفهمانیم:

۱- آیات، احادیث، ترکیب‌ها، مثل‌ها، کنایه‌ها، ابیات عربی و خلاصه هر عبارت یا متنی عربی که در مطاوی متون فارسی آمده است از جمله ساده‌ای مثل «أنار الله برهانه» در تاریخ بیهقی گرفته تا قصیده کامل عربی سعدی در سوگ المستعصم بالله؛

۲- رسالات و کتب مهم دینی مثل قرآن مجید، نهج البلاغه، احادیث ائمه اطهار علیهم السلام و آنچه درباره تبیین و تفسیر آن‌ها عمدتاً از سوی ایرانیان در دوره‌های گذشته و عصر حاضر به نگارش درآمده است؛

۳- کتاب‌ها، رساله‌ها و دیوان‌های شعرعربی اعم از سنتی و معاصر مانند کلیله و دمنه عربی، دیوان متنبی، داستان‌های کوتاه زکریا تامر، اشعار نزار قبانی و متونی از این دست.»

در جایی دیگر نیز نوشته‌اند: «از زمانی که درس عربی در میان دروس دانشگاهی رشته‌های علوم انسانی گنجانده شد، کتاب‌ها و درس‌نامه‌های گوناگونی با بهره‌گیری از شیوه‌های کهن و نوین در یادگیری زبان عربی پدید آمد. در اغلب این درس‌نامه‌ها به اقتضای سرفصل‌های دانشگاهی آن روزگار، قرائت و قواعد را به‌صورت مجزا بررسی و برای هر کدام کتاب‌های جداگانه‌ای تدوین کرده بودند که البته در جای خود و در زمان خود ارزشمند و مفید بود. این شیوه یعنی تفکیک آموزش قواعد از قرائت در کنار مزایایی که داشت عیب بزرگش این بود که دانشجو قواعد و تقسیم‌بندی‌های پیچیده آن را با هزار زحمت به خاطر می‌سپرد و چون آن‌ها را در متن به‌صورت کاربردی نمی‌آموخت عملاً در رسیدن به هدف اصلی خود که همان فهم متن است موفقیت چندانی به‌دست نمی‌آورد و پس از مدت کوتاهی اغلب آن‌ها را به فراموشی می‌سپرد.

"به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «عربی (۱) قواعد و متون» تالیف محمد حسن حسن‌زاده نیری و یاسر دالوند از سوی سازمان سمت در ۱۵۴ صفحه با شمارگان ۵۰۰ نسخه و قیمت ۳۹ هزار تومان منتشر شد"اکنون که در سال‌های اخیر به یُمن بازنگری در سرفصل‌های دروس عربی مصوّبِ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به آموزش قواعد در دل متون توجه ویژه‌ای شده و درس‌های قواعد و قرائت درهم ادغام گردیده است ما نیز فرصت را مغتنم شمرده و کتاب‌های درسی خود را بر همین مبنا تألیف کرده‌ایم، بنابراین در این کتاب و مجلّدات دیگر آن به آموزش قواعد در دل متون پرداخته‌ایم و از همان گام اول کوشیده‌ایم نقش آموزش قواعد را در فهم متن آشکارا نشان دهیم. برای کاستن از عیب آشفتگی مباحث مربوط به قواعد - که لازمه اتخاذ این شیوه یعنی شیوه آموزش قواعد در دل متون است - اولاً اهمّ مباحث صرف و نحو را به نحوی منطقی تنظیم و در بین مجلّدات مختلف این کتاب به شرح زیر تقسیم و مطرح کرده‌ایم:

کتاب اوّل: صرف فعل؛

کتاب دوم: صرف اسم و مباحث مربوط به حرف؛

کتاب سوم: مقدمات نحو و مرفوعات؛

کتاب چهارم: بخش عمده‌ای از منصوبات؛

کتاب پنجم: باقیمانده منصوبات و کل مجرورات؛

کتاب ششم: تجزیه و ترکیب نمونه‌های گوناگونی از نظم و نثر عربی و بیان اصول و روش کلی تجزیه و ترکیب.»

در پشت جلد این کتاب آمده است: «کتابی که در دست دارید نخستین جلد از شش مجلدی است که به منظور فهم متن عربی (به‌ویژه برای دانشجویان زبان و ادبیات فارسی) نوشته شده و شامل دو بخش عمده است: ۱) برگزیده‌هایی از متون ساده و متوسط ادبیات معاصر و کهن عربی. این بخش با متون معاصر که زبان ساده‌تری نسبت به متون کهن دارند آغاز شده است. ۲۹ قواعد صرف فعل. در این بخش تلاش بر این بوده است که دانشجو ابتدا با کاربرد فعل در متن آشنا شود و سپس قواعد حاکم بر آن را به صورت مجزا در پایان هر درس بیاموزد و با انجام دادن تمرین‌های مربوط به آن برمهارت خود بیفزاید.»