لزوم بهره‌مندی از فضای بین‌المللی برای توسعه دیپلماسی علمی

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، پیمان صالحی در نشست تخصصی توقف در چهار راه فرهنگ جهانی با موضوع بررسی چهل و دومین کنفرانس عمومی یونسکو (حکمرانی در عمل) که در محل ‌اندیشکده حکمرانی دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد، با بیان اینکه دیپلماسی علمی و فناوری، برنامه‌ریزی جدی می‌خواهد گفت: کشورمان تمام اهرم‌هایی که نیاز است را در عرصه علمی داراست و بسیاری از سازمان‌های جهانی علاقه‌مند به ارتباط با کشورمان هستند، اما ما کمتر در فضای بین‌الملل از دیپلماسی علمی و فناوری استفاده کرده‌ایم که بایستی این رویه تغییر پیدا کند.

وی بیان کرد: آن گونه که شایسته است از ظرفیت علمی کشورمان در عرصه بین‌المللی استفاده نکرده‌ایم. حضور در عرصه بین‌المللی تنها وظیفه وزارت امور خارجه نیست، در کنار این وزارتخانه باید سایر نهادهای علمی نیز حضور پیدا کنند.

علی اکبر متکان معاون وزیر علوم و دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران نیز در این نشست گفت: نمایندگان ما در بررسی اسناد یونسکو تلاش چند ماهه داشتند که همین امر منتج به دستاوردهای خوبی شد که هیات اعزامی جمهوری اسلامی ایران توانست در یونسکو به ارمغان آورد.

وی اظهار داشت: در کمیسیون ملی یونسکو از چندین ماه پیش از شروع کنفرانس عمومی جلسات متعددی را با رؤسای کمیسیون‌های آموزش، علوم طبیعی، علوم اجتماعی و انسانی، فرهنگ و ارتباطات و اطلاعات تشکیل دادیم که موضوعات مختلف مرتبط با کنفرانس عمومی در آن‌ها تحلیل و بررسی شد و خوشبختانه امسال در چهل و دومین کنفرانس عمومی یونسکو دستاوردهای خوبی داشتیم.

متکان افزود: نمایندگان ما در بررسی اسناد یونسکو تلاش چند ماهه داشتند که همین امر منتج به دستاوردهای خوبی شد که هیات اعزامی جمهوری اسلامی ایران توانست در یونسکو به ارمغان آورد که البته ‌امیدواریم در دو سال آینده با تلاش‌های مضاعف به موفقیت‌های بیشتری دست پیدا کرده و بتوانیم ایران را بیش از پیش در صحنه بین‌المللی به دنیا معرفی کنیم.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران با اشاره به ۷۵‌امین سالگرد تأسیس کمیسیون ملی یونسکو در ایران که یکی دیگر از دلایل برگزاری این نشست بود اضافه کرد: سازمان جهانی یونسکو در حال حاضر متشکل از ۱۹۴ کشور عضو است که کمیسیون ملی یونسکو در ایران پس از پذیرش عضویت ایران در یونسکو، با تصویب مجلس شورای ملی وقت، در سال ۱۳۲۷ تشکیل شد که با این سبقه طولانی از اولین کمیسیون‌های ملی در دنیا است که نقش رابط، مشورتی، اطلاع‌رسانی و هماهنگ‌کننده دارد و در واقع انجام هماهنگی‌های لازم برای اجرای برنامه‌های یونسکو در کشور و فراهم ساختن زمینه شرکت مقامات و نهادهای دولتی، غیر دولتی و افراد برای حضور در گردهمایی‌ها و اجلاس‌های یونسکو را فراهم می‌آورد.

وی با تأکید بر سه رکن اصلی یونسکو؛ شورای عالی، شورای اجرایی و دبیرخانه دائمی ادامه داد: همان طور که گفته شد یونسکو متشکل از ۱۹۴ دولت عضو است که توسط شورای اجرایی و کنفرانس عمومی مدیریت می‌شود و دبیرخانه یونسکو که توسط دبیرکل آن اداره می‌شود، وظیفه اجرای تصمیمات این دو نهاد را بر عهده دارد.

متکان حضور چهار نماینده ایران در صحن یونسکو را در آبان سال جاری بسیار درخشان ارزیابی کرد و اظهار داشت: برنامه‌هایی که در شورای اجرایی بررسی شده در کمیسیون‌های یونسکو به تصویب می‌رسد.

وی با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی) درخصوص حضور مقتدرانه در منطقه گفت: اعضای هیات اعزامی این دور از کنفرانس عمومی یونسکو بر مبنای تفکر علمی و منطقی و منبطق بر فرمایشات رهبری از سیاست‌های کشور دفاع کردند.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو خاطر نشان کرد: سازمان‌های بین‌المللی در نظام بین‌الملل کنونی، یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین بازیگران تعیین‌کننده در روند مدیریت جهانی محسوب می‌شوند. این مسأله متأثر از اهمیت این سازمان‌ها در قاعده‌مند کردن مناسبات بین‌الملل، ارتقا تعاملات جوامع بشری، قانون‌گذاری بین‌المللی، حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات و نظارت این سازمان‌ها بر عملکرد دولت‌ها است که کنفرانس عمومی چهل و دوم یونسکو فرصت مناسبی برای حضور پررنگ و فعال جمهوری اسلامی ایران در عرصه‌های بین‌المللی و دیپلماسی علمی و فرهنگی بود که ‌امیدوارم با تلاش همه همکاران، سازمان‌ها و نهادهای ذیربط در آینده بهتر از دیروز و امروزمان باشیم.

احمد جلالی، سفیر اسبق ایران در یونسکو نیز در ادامه این نشست گفت: قدرت‌های غربی و انگلیس از یونسکو بدشان می‌آید و اگر تأسیس نشده بود دیگر اجازه تأسیس آن را نمی‌داند؛ به این خاطر که یونسکو از کشورهای جهان سوم بر اساس اساسنامه خود حمایت می‌کند.

جلالی عنوان کرد: یونسکو زمانی که تأسیس شد، ایران از اولین کشورها بود که به عضویت آن درآمد و کمیسیون ملی یونسکو- ایران نیز از نخستین کمیسیون‌های ملی بود، از این رو سابقه قوی و دیرینه‌ای در یونسکو داریم. اما متأسفانه در فضای کشور ما، آشنایی زیادی نسبت به یونسکو وجود ندارد و بهتر است که ما در مرحله نخست نسبت به کشور خود و سیاست‌های کلی آن آگاهی پیدا کرده و بعد یونسکو را به درستی بشناسیم و بدانیم که این سازمان جهانی بعد از شوک جهانی جنگ جهانی دوم و برای دفاع از صلح تأسیس شد.

فوأد ایزدی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران نیز عنوان کرد: ۲ نوع نگاه تهدیدمحور و فرصت‌محور به سازمان‌های بین‌المللی وجود دارد که باید نگاه به سازمان‌های جهانی و یونسکو فرصت‌محور باشد.

رزانا جاناندره، نماینده دفتر منطقه‌ای یونسکو در تهران هم در این نشست تأکید کرد: فرهنگ، مرکزیت فعالیت‌های یونسکو در ارتقایِ انسجام اجتماعی و ارزش‌های انسانی و درک متقابل است.

پس از آن پنل تخصصی بررسی چهل و دومین کنفرانس عمومی یونسکو (حکمرانی در عمل) برگزار شد که در آن علی اکبر متکان، معاون وزیر و دبیرکال کمیسیون ملی یونسکو- ایران، پیمان صالحی معاون پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، احمد جلالی سفیر اسبق ایران در یونسکو، فواد ایزدی عضو هیات علمی دانشگاه تهران و محمدصادق امامیان عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی ‌امیرکبیر به بحث و بررسی درباره جنبه‌های مختلف یونسکو پرداختند.

گفتنی است در این نشست معاونان و مدیران کمیسیون ملی یونسکو و برخی از رؤسای مراکز مقوله دوم یونسکو و تنی چند از صاحب‌نظران حوزه یونسکو و کارشناسان نیز حضور داشتند.

رزانا جاناندره، نماینده دفتر منطقه‌ای یونسکو در تهران هم در این نشست تأکید کرد: فرهنگ، مرکزیت فعالیت‌های یونسکو در ارتقایِ انسجام اجتماعی و ارزش‌های انسانی و درک متقابل است.