انفجارهای کرمان؛ «طراح اصلی» از کشور «خارج شده» است، ۳۵ نفر بازداشت شدند

وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی با انتشار اطلاعیه‌ای مدعی شد «طراح و پشتیبان اصلی» بمب‌گذاری‌های مرگبار در کرمان «فردی تاجیکستانی به نام مستعار عبدالله تاجیکی بوده» که «دو روز پیش از وقوع» انفجارها «از کشور خارج شده است.»

بر اساس ادعای وزارت اطلاعات این فرد تاجیکستانی «۲۸ آذرماه گذشته همراه با یک زن و یک کودک برای تأمین پوشش، به‌صورت غیرمجاز» وارد استان کرمان شد «و در خانه‌ای اجاره‌ای در حومه‌ شهر کرمان مستقر» شد.

به گفته وزارت اطلاعات تاکنون «۳۵ نفر در استان‌های کرمان، سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، اصفهان، تهران و آذربایجان غربی بازداشت شده‌اند.» با این حال بنابر ادعای این نهاد حکومتی، «عبدالله تاجیکی» پس از «ترکیب اجزای منقطع و متعدد انفجاری و الکتریکی و تولید بمب‌ها» توانست دو روز پیش از «وقوع فاجعه‌ غمبار مورد بحث از کشور خارج» شود.

پیشتر مقامات جمهوری اسلامی گفته‌اند که دو بمبگذار انتحاری، عامل انفجارهای کرمان بوده‌اند. حال وزارت اطلاعات ادعا کرده که هویت یکی از این دو نفر را «به‌صورت کامل» شناسایی کرده و او را «بازیروف "بوزروف" اسراییلی فرزند امان الله، ۲۴ ساله و تبعه‌ کشور تاجیکستان» معرفی کرده است.

حادثه کرمان «محصول کوتاهی وزارت کشور»

یک فعال سیاسی در ایران معتقد است حادثه کرمان محصول کوتاهی وزارت کشور و مقامات حکومتی است که به جای تامین امنیت درگیر روسری زنان و توقیف ماشین خودروها شده‌اند؛ روندی که محمدجواد حق شناس از آن بعنوان «اهمال و بی‌کفایتی» نام برده و بی توجهی به آنها را موجب تداوم بروز حادثه‌های مشابه دانسته است.

خبرگزاری «ایلنا» به نقل از حق شناس نوشته است که درگیر کردن مقامات انتظامی با روسری خانم‌ها در ماشین و استفاده از دوربین‌های شهری برای مقابله با حجاب اختیاری، آدرس غلطی بوده که برای مقامات انتظامی و امنیتی تعریف شده است.

یک نماینده مجلس شورای اسلامی نیز بروز انفجارهای مرگ‌بار کرمان را نتیجه کوتاهی دستگاه‌های مختلف دانسته و گفته است: «باید این شجاعت را داشته باشیم هنگامی که یک اقدام تروریستی انجام می‌گیرد، دستگاهی بپذیرد که در حوزه اطلاعات، عملیات، پیشگیری و پیش‌بینی کوتاهی داشته‌است.»

شهریار حیدری بروز حوادثی از این دست را جزو ضعف‌‌های نهادهای امنیتی دانسته و تاکید کرد: «در یک سال گذشته از نقاط مختلف شرق و غرب می‌آیند اقدام و عملیات کنند و تعداد زیادی از نیروهای مسلح ما و مردم بی‌دفاع ما را به شهادت می‌رسانند.»

این اظهارات در حالی است که برخی ناظران و تحلیلگران و همچنین کاربران ایرانی در شبکه‌های مجازی با ذکر نمونه‌های پیشین از جمله به آتش کشیدن سینما رکس، شلیک به هواپیمای اوکراینی، و کشتن معترضان بی‌سلاح، معتقدند که انفجارها در کرمان نیز «کار نیروهای جمهوری اسلامی» بوده است.

محسن خرم، یکی از کاربران ایکس، نیز پیش‌تر با اشاره به تهدید مردم از سوی نیروهای بسیجی در جریان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، بریده‌ای از روزنامه اعتماد را منتشر کرد و بخشی از اظهارات یک نیروی بسیج در شهرک اکباتان را یادآوری کرد که گفته بود: «به والله قسم! پاش برسه سر زن و بچه خودمان را هم می‌بریم برای حفظ حکومت.»

کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز واکنش‌های متفاوتی به این موضوع داشتند و با گسترده‌تر شدن دامنه واکنش‌های مخالف روایت‌های جمهوری اسلامی، دادستان کل کشور دستور برخورد با کاربران را صادر کرد و برهمین اساس در روزهای گذشته شاهد بازداشت‌ و احضار تعدادی از شهروندان عادی و برخی از فعالان سیاسی بوده‌ایم.

اظهارات ضد و نقیض مقامات جمهوری اسلامی

در پی انفجار هفته گذشته در «گلزار شهدای شهر کرمان» و کشته شدن حدود یکصد نفر که برخی کاربران آن را «کار خود حکومت» و برخی ناشی از «کم‌کاری امنیتی حکومت» دانسته بودند، معاون استاندار کرمان مدعی شده «هیچ قصوری» از سوی مقامات دولتی و امنیتی در ارتباط با آن رخ نداده است.

به گزارش رسانه‌های ایران، رحمان جلالی معاون سیاسی - امنیتی استانداری کرمان در نشست خبریسه‌شنبه نوزدهم دی‌ ماه با حضور نمایندگان برخی رسانه‌های داخلی، مدعی شده بود: «همه کوه‌های مشرف به فضای گلزار شهدا را نیرو‌های فراجا (پلیس جمهوری اسلامی) تحت کنترل داشتند.»

او در تایید این اظهارات خود، افزوده است: «طبق گزارش‌های دادستان مرکز استان و رئیس سازمان قضایی نیرو‌های مسلح، هیچ قصوری نبوده است.»

این سخنان در حالی است که احمد توکلی، رئیس سازمان قضایی نیروهای مسلح استان کرمان شانزدهم دی‌ ماه در گفت‌و‌گوی ویژه خبری از شبکه استانی سیمای جمهوری اسلامی گفته بود: «تعداد ۱۶ بمب آماده انفجار توسط گروه‌های معاند در کرمان کشف شد که مخصوص گلزار شهدا و مزار حاج قاسم بود.»

این مقام ارشد قضایی جمهوری اسلامی در ادامه ادعای خود، افزوده بود: «قبل از سالگرد، در چند استان بالای ۶۰ بمب آماده انفجار را که می‌خواستند قبل از مراسم این حرکت را انجام دهند کشف و پرونده آنها بسته شد.»

از سوی دیگر، انفجارهای مرگبار روز چهارشنبه سیزدهم دی‌ ماه طی مراسم حکومتی سالمرگ قاسم سلیمانی در کرمان واکنش‌های گسترده‌ای را نیز در رسانه‌های اجتماعی برانگیخت.

در حالی که احمد وحیدی، وزیر کشور جمهوری اسلامی با حضور در برنامه‌ای تلویزیونی این انفجارها را «کار دشمن» خوانده و وعده «سیلی محکم» به عوامل این حادثه را داده بود، برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی و همچنین ناظران معتقدند این انفجارها «کار خودشان است.»

محمود امیری‌مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران نیز با بیان این که مردم کرمان بار دیگر «قربانی تروریسم شدند»، این حمله را محکوم کرد و گفته بود: «مردم ایران قربانیان حکومت ناکارآمد و فاسدی هستند که نیروهای اصطلاحا امنیتی‌اش به جای تضمین امنیت، امکاناتشان را صرف سرکوب شهروندان به خاطر بدحجابی و دگراندیشی می‌کنند.»

رحمان جلالی معاون سیاسی - امنیتی استانداری کرمان همچنین در رابطه با اقدامات صورت گرفته حوزه امنیتی روز حادثه، مدعی شده است: «برای اولین بار در گلزار شهدا اتاق وضعیت پایشی ایجاد شد و هیچ نقطه کور دوربینی در گلزار نداریم.»

وزارت امور خارجه ایالات متحده، انفجارها در مراسم حکومتی چهارمین سالگرد کشته شدن قاسم سلیمانی را «هولناک» خوانده و با بازماندگان قربانیان ابراز همدردی کرده است. متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده هم چهارشنبه سیزدهم دی‌ ماه در یک کنفرانس خبری گفته بود: «ما گزارش‌ها را دنبال می‌کنیم.»

گروه داعش پس از این حادثه، مسئولیت این انفجارهای مرگ‌بار را برعهده گرفت. این چندمین عملیات بود که این گروه اسلام‌گرا در سال‌های اخیر در ایران انجام داده است. این در حالی است که قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین سپاه قدس، چند سال پیش با انتشار نامه‌ای به علی خامنه‌ای از «پایان» داعش خبر داده بود.