راهکارهای طب سنتی برای ارتقای سلامت سالمندان

یک پزشک متخصص طب‌ ایرانی با اشاره به این‌که با افزایش سن، حرارت بدن افت پیدا کرده و منجر به کاهش توان و نیروی اعضا و دستگاه‌های مختلف بدن می‌شود، بر ضرورت عمل به توصیه‌های حفظ سلامتی در طب‌ ایرانی تأکید کرد.

به گزارش ایسنا، دکتر بابک دانش‌فرد با اشاره به این‌که بازه‌های زمانی ۳۰ سال اول را دوران رشد و نمو، ۳۰ تا ۴۰ سال دوران جوانی و ۴۰ تا ۶۰ سال را دوره میان‌سالی و بعد از ۶۰ سالگی را دوره کهنسالی در نظر می‌گیریم؛ بیان کرد: از دوران میانسالی به بعد یعنی سن ۴۰ سال به بالا افت حرارت بدن اتفاق می‌افتد؛ یعنی حرارت پایه بدن کاهش پیدا می‌کند که در منابع طب‌ایرانی به آن حرارت غریزی گفته می‌شود؛ اگر بخواهیم ساده و قابل درک عنوان کنیم همان افت حرارت پایه بدن یا متابولیسم بدن است که منجر به کاهش توان و نیروی اعضا و دستگاه‌های مختلف بدن می‌شود و از میانسالی آغاز و تا ۶۰ سالگی بروز آن فاحش‌تر و علائمش بارزتر می‌شود.

او تاکید کرد: این سن شرایطی را برای فرد ایجاد می‌کند که ضرورت دارد سالمندان با توجه به این مسأله یکسری نکات و تدابیر را بیشتر رعایت کنند. یکسری موارد هم توصیه‌های عمومی است که همه افراد بایستی به آن‌ها توجه داشته باشند اما در مورد سالمندان اهمیت آن بیشتر است؛ بخصوص نکاتی در مورد بیماری‌های دستگاه گوارش و تدابیری که مختص این بازه سنی است.

وی افزود: از دیدگاه طب‌ ایرانی و حکمای بزرگ همچون ابن‌سینا علم حفظ الصحه یا دانش نگاهداشت تندرستی مقدم بر هر کار دیگری است؛ حتی در حوزه درمان هم اول از همه به اصول پیشگیری و اصلاح سبک‌ زندگی و مخصوصاً تغذیه می‌پردازیم و بعد از آن مراتب مختلف درمان طی می‌شود؛ یعنی حفظ سلامتی هم هدف است و هم وسیله درمان. این اصول که به "سته ضروریه" معروف است شامل وضعیت هوا، خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها، خواب و بیداری، ورزش و تحرک بدن، وضعیت روحی و روانی و بحث ورود و خروج مواد یا احتباس و استفراغ می‌شود که هر کدام مباحثی مختلف و اصول مشترکی برای حفظ سلامتی همه افراد دارد.

دانش‌فرد با بیان این‌که اولین و مهم‌ترین بخش سبک‌ زندگی، تحرک است، اظهار کرد: برای این‌که عملکرد همه اعضای بدن در حالت طبیعی خود باشد و سلامت اعضای بدن حفظ شود باید همه افراد به این اصل توجه داشته باشند. حتی سالمندان نیز از این قضیه مستثنی نیستند اما انتظار و توقعی که از این گروه سنی داریم همانند جوانان و حتی میانسالان نیست.

وی ادامه داد: نکته مهم با توجه به شرایط این گروه سنی این است که ورزش آن‌ها در فواصل زمانی مختلف روز انجام شود و حرکت بدنی معتدلی داشته باشند. یکی از رایج‌ترین توصیه‌هایی که می‌توان به این گروه سنی کرد پیاده‌روی ملایم است بخصوص برای کسانی که محدودیت‌های حرکتی دارند.

"یکی از رایج‌ترین توصیه‌هایی که می‌توان به این گروه سنی کرد پیاده‌روی ملایم است بخصوص برای کسانی که محدودیت‌های حرکتی دارند"این گروه می‌توانند در فواصل زمانی ۵ الی ۱۰ دقیقه‌ای در طول روز ورزش کنند تا مشکلی برایشان ایجاد نشود و توصیه ما این است که افرادی که محدودیت حرکتی دارند به هر صورتی که برایشان مقدور است حتی در حالت نشسته یا دراز کشیده حرکات کششی را انجام دهند تا حرارت مختصری در بدن‌شان ایجاد شود؛ این خیلی به سلامت بدن‌شان کمک می‌کند.

این پزشک متخصص طب‌ایرانی، افزود: سالمندان اگر به دلیل مشکلاتی همچون ضعف قوای بدنی و دردهای مفصلی که به اقتضای سن به آن دچار می‌شوند، تحرک‌شان کم شود، بیشتر از سایر گروه‌های سنی به بیماری‌های گوارشی همچون سوءهاضمه و یبوست مبتلا می‌شوند؛ چرا که افت حرارتی که به صورت طبیعی و تدریجی با بالا رفتن سن اتفاق می‌افتد با کم شدن تحرک بدنی تشدید می‌شود؛ به دلیل اینکه از نظر مزاجی سالمندان مزاج سرد و خشکی دارند که با یکسری رطوبت‌های اضافه در دستگاه گوارش و قسمت‌های مختلف بدن همراه است و علت اصلی این مسأله هم نقصان حرارت در دستگاه گوارش است.

او تاکید کرد: قبل از این‌که بدانیم چه چیزهایی می‌توانیم بخوریم و چه چیزهایی نباید بخوریم بحث "چگونگی" اهمیت دارد؛ یعنی رفتار ما در اصلاح تغذیه و رژیم غذایی چگونه است؟ یکسری نکات کلیدی و در عین حال پیش پا افتاده وجود دارد که در بسیاری مواقع رعایت نمی‌شود. در این خصوص به دو نکته مهم باید توجه کنیم، اول این‌که موقع غذا خوردن باید در کمال آرامش غذا را به خوبی و به دور از عجله و استرس و هیجانات روحی و روانی بجویم و حواس‌مان به غذا باشد نه این‌که در حین غذاخوردن مشغول کارهای دیگری باشیم؛ زیرا در پروسه جذب غذا اثر منفی می‌گذارد و در سالمندان که مشکلات دندانی هم دارند تاثیرات منفی آن بیشتر است.

وی افزود: نکته دوم پرهیز از درهم خوری است. یکی از مشکلات رایج ما سفره‌های رنگین است. اینکه همراه غذا نوشیدنی و سالادهای مختلف و دسرهای رنگارنگ مصرف می‌شود و باعث ایجاد نقص در هضم غذا می‌شود که خود زمینه‌ساز بیماری‌های دیگر است و به دلیل افت حرارت بدن سالمندان مشکلات بیشتری برایشان ایجاد می‌کند؛ بنابراین به طور کلی در سالمندان از نیم ساعت قبل تا یک ساعت بعد از غذا تا حد امکان از خوردن نوشیدنی‌ها، سالاد و دسر و ... پرهیز شود.

این پزشک متخصص طب‌ ایرانی ادامه داد: خود سالمندان هم در بسیاری موارد اذعان می‌کنند که ما با درهم خوری دچار مشکل می‌شویم؛ بنابراین این گروه باید بیشتر از سایرین رعایت کنند.

علاوه بر این یک نکته هم وجود دارد که بیشتر مختص سالمندان است؛ اینکه به دلیل ضعف دستگاه گوارش باید وعده‌های غذایی تقسیم شود و حجم غذا در هر وعده کاهش پیدا کند و در عین حال کیفیت غذا بالا باشد. ما به بعضی مقاطع سنی گاهی توصیه می‌کنیم که مدتی نهار را حذف کنند یا سبک مصرف کنند اما به دلیل ضعف قوای جسمی سالمندان نمی‌توانیم این توصیه را به آن‌ها داشته باشیم اما وعده‌های غذایی که حجم سنگینی دارند مناسب آن‌ها نیست.

بنابر اعلام روابط عمومی دفتر طب‌ایرانی و مکمل وزارت بهداشت، وی در پایان تصریح کرد: به طور کلی خوردن فست فود برای همه افراد بخصوص سالمندان ممنوع است، اما در عوض بسیاری از انواع آبگوشت‌ها برایشان مفید است البته با ادویه کم و همچنین بعضی از سوپ‌ها مثل سوپ برنج و جو که با گوشت جوجه و کبک و گوشت‌های سبک پخته باشد، مفید است. افراط در ادویه برای سالمندان مشکل آفرین است. برخی از مواد غذایی همچون سیر و پیاز و زنجبیل در طب‌ایرانی به دارو نزدیک هستند و مصرفشان بخصوص به طور خام توصیه نمی‌شود و در سالمندان ایجاد مشکل می‌کند و توصیه می‌شود از اینگونه مواد غذایی به صورت معتدل در غذاها استفاده شود. در صورتی که مشکل نفخ دارند غیر از عمل به توصیه‌ها، استفاده از زیره سبز در غذا و بعد غذا توصیه می‌شود.