از آمریکا تا کنگو؛ حقوق محیط‌بانان چقدر است؟چطور از جان آنها حفاظت می‌شود؟

نیو صدر: خبر تکراری اما سوزناک بود؛ دو محیط‌بان زنجانی پس از برخورد با گروهی از شکارچیان به دنبال آن‌ها می‌روند و صبح فردای آن جنازه آن‌ها پیدا می‌شود، بعد از آن همه داستان تکراری است.

ماجرا از این قرار بود که دو محیط‌بان به یک گروه شکارچی که سوار نیسان بودند بر می‌خورند و این موضوع را با بی‌سیم به محیط‌بانی و نیروهای دیگر اطلاع می‌دهند و اعلام نیاز برای نیروی کمکی می‌کنند، نیروهای کمکی ساعت ۸ شب به منطقه می‌روند، اما هر چه با این دو محیط‌بان تماس گرفته می‌شود جوابی نمی‌دهند، تا اینکه با روشنایی هوا جنازه آنها پیدا و خبر شهادتشان اعلام می‌شود.

ادامه روایت همانی است که بارها اتفاق افتاده است؛ نمایندگان مجلس درخواست پیگیری می‌دهند، قوه قضاییه وارد ماجرا می‌شود، مسئولان سازمان محیط زیست از چالش‌هایی که در حمایت از محیط‌بان‌ها دارد می‌گوید و ...

جنگ برای نجات محیط‌ زیست

این ماجرا در سال‌های گذشته برای بیشتر ۱۴۰ محیط‌بان در ایران رخ داده است، اتفاقی که در دنیا هم نمونه‌های مختلفی از آن وجود دارد. هر سال محیط‌بان‌های زیادی در کشورهای مختلف جان خود را در راه حفاظت از محیط ‌زیست از دست می‌دهند، اما براساس آمار منتشر شده برخی از کشورها تا حد زیادی این مسئله را حل کردند و در برخی دیگر از کشورها مثل ایران، همچنان مسئله بسیار جدی است.

موسسه بنیاد «خط باریک سبز» در مطالعه‌ای اعلام کرده است که در یک دهه گذشته، بیش از هزار محیط‌بان کشته شده‌اند و ۸۰درصد این‌ها در درگیری با شکارچیان و گروه‌های نظامی جان خود را از دست داده‌اند.

آمار تعداد محیط‌بانان کشته شده از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۶

این موسسه در گزارش خود نوشته است: «اگر می‌خواهید اسمش را جنگ نگذارید، اسمی دیگر به بدهید تا از استفاده کنیم. اما واقعیت این است که به احتمال زیاد این اتفاق در حال وقوع در کشورهای مختلف است.»

محیط‌بانان سربازان این جنگ در راه حفاظت از حیات وحش هستند. جولیا مارتون-لوفر، رئیس اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت، در این رابطه می‌گوید: «محیط‌بانان نگه‌بانان با ارزش‌ترین منابع سیاره ما هستند، این عصبانی‌کننده است که به این فکر کنیم که هر روز که آن‌ها کار می‌کنند جانشان را بخاطر بی‌رحمی انسان‌ها در خطر قرار می‌دهند. بدون حفاظت قوی، اجرای درست قانون و ایجاد یک شبکه قوی برای حمایت از آن قهرمانان گمناک، تلاش‌های ما برای حفاظت از حیات‌وحش، شکست خورده است.»

برخلاف اکثر کشورهای حاضر در قاره آفریقا و آسیا، گروهی از کشورها توانسته‌اند که این حمایت‌های لازم را برای محیط‌بانانشان تامین کنند و آمار کم محیط‌بانان کشته شده در این کشورها نشانه همین موضوع است.

"اما واقعیت این است که به احتمال زیاد این اتفاق در حال وقوع در کشورهای مختلف است.»محیط‌بانان سربازان این جنگ در راه حفاظت از حیات وحش هستند"البته سیاست‌های آن‌ها در این راستا متفاوت است، از سویی برخی هم به نتایج قطعی درباره شکست برخی سیاست‌ها برای حمایت از جان محیط‌بانان رسیده‌اند. سیاست‌هایی که به برخی در مرحله اجرا در ایران هستند.

آمریکا؛ اینجا قتل محیط‌بانان یک داستان است

یکی از این کشورهای موفق در این زمینه ایالات متحده آمریکاست، درآمد محیط‌بانان در این کشور سالانه بین ۲۲ تا ۵۸هزار دلار متغیر است و محیط‌بانان به طور متوسط سالانه ۲۸هزار دلار درآمد دارند. محیط‌بانان در این کشور به سلاح گرم مجهز هستند، اما وظایفاشان تنها به حفظات از حیات وحش خلاصه نمی‌شود.

برخی از وظایف از این قرار است:

ارائه توضیحات: یکی از وظایف محیط‌بانان در ایالات متحده آمریکا، ارائه توضیحات درباره حیات‌وحش و ایمنی به بازدیدکنندگان است.

آزموش: بعضی مواقع محیط‌بانان در برنامه‌های تخصصی‌تری هم برای ارائه آموزش‌های لازم شرکت می‌کنند.

حفاظت: سومین وظیفه محیط‌بانان آمریکایی که اتفاقا از ۱۹۷۰ تصویب شده حفاظت از بازدیدکنندگان و حیات‌وحش است.

از ۸ ژانویه سال ۱۹۱۳ تاکنون ۳۹ محیط‌بان در ایالات متحده آمریکا کشته شده‌اند، که ۸ مورد از آن‌ها بخاطر درگیری تفنگ کشته‌ شده‌اند.

استرالیا؛ حفاظت و آموزش با خطرات طبیعت

استرالیا هم از دیگر کشورهای موفق در زمینه حفاظت از محیط‌بانان است، درآمد محیط‌بانان در این کشور بین ۳۸ تا ۸۳هزار دلار است و آن‌ها هم وظایفی مثل کمک به بازدید کنندگان، حفاظت از گیاهان و حیوانات، ارائه واکنش اورژانسی  و بازرسی پارک‌ دارند.

برخلاف آمریکا، قدرت محیط‌بانان استرالیایی مانند نیروهای پلیس و انتظامی نیست، با این وجود در قانون این حق به آن‌ها داده شده آدرس و نام افراد متخلف را دریافت و با آن‌ها برخورد کنند. همچنین اگر فردی به محیط‌بانی حمله کند و او را تهدید کند حداکثر دو هزار دلار جریمه و یا حداکثر دو سال زندان محکوم می‌شود.

به همین دلیل معمولا خطر درگیری با شکارچیان محیط‌بانان استرالیایی را درگیر نمی‌کند، اما حوادث طبیعی زیادی مثل حمله کوسه یا آتش‌سوزی در جنگل‌ها جان محیط‌بانان این کشور را تهدید می‌کند.

کنگو؛ جنگ واقعی برای حمایت از محیط‌بانان

اما برخلاف آمریکا و استرالیا، شرایط برای محیط‌بانان در برخی دیگر از کشورها اصلا امن نیست، کنگو و پارک ملی ویرونگا که ماهانه محیط‌بانانش ۱۳۰دلار درآمد دارند یکی از این مناطق ترسنام برای محیط‌بانان است.

این پارک ملی یکی از مناطق آمریکا بیشترین تنوع زیستی است که ۱۳۰ گروه نظامی به منابع طبیعی آن چشم دارند و در همین راستا حملات زیادی به محیط‌بانان انجام می‌دهند. از سوی دیگر اختلافات مردم محلی با سیاست‌های این پارک ملی هم وضعیت ر در این منطقه بحرانی‌تر کرده است.

در همین راستا محیط‌بانان کنگویی به طور حرفه‌ای آموزش نظامی دیده‌اند و تجهیزات نظامی بیشتری در اختیارشان قرار گرفته است و حتی در بخشی از قسمت‌های پارک محیط‌بانان همراه نیروهای ارتش فعالیت می‌کنند.

اما به تحلیل کارشناسان این موضوع نه باعث شده است که یک چرخه‌ای از خشونت در پارک کلی ویرونگا به وجود بیاید بلکه به حیات‌وحش پارک هم آسیب وارد کرده است.

تاکنون بیش از ۲۰۰ محیط‌بان در این پارک ملی کشته‌ شده‌اند.

۴۷۲۳۷