راهکارهای سازگاری با تغییر اقلیم در حوضه دریاچه ارومیه شناسایی می‌شود

علی ارواحی روز یکشنبه در گفت وگو با خبرنگار محیط زیست ایرنا افزود: موضوع تغییر اقلیم پدیده عجیبی نیست که بخواهیم روی آن انگشت بگذاریم و بگوییم که مثلا به خاطر تغییر اقلیم تالاب های ما خشک شدند این منطقی نیست چون تغییر اقلیم یک پدیده جهانی است که دارد اتفاق می افتد، حال اگر رویکردی این چنینی داشته باشیم و بخواهیم شرایط دریاچه ارومیه را به گردن تغییر اقلیم بیندازیم عملا می خواهیم سهم خود را در مدیریت نامطلوب منابع آب نادیده بگیریم از این رو طرح شناسایی راهکارهای سازگاری با تغییر اقلیم در حوضه دریاچه ارومیه را در دستور کار قرار دادیم.

وی اظهار داشت: هدف گذاری ما در اجرای طرح شناسایی راهکارهای سازگاری با تغییر اقلیم در حوضه دریاچه ارومیه این است که بیاییم پدیده تغییر اقلیم را به عنوان یک حقیقت مسلم و پدیده جهانی مورد ارزیابی قرار دهیم و بگوییم اکنون علاوه بر اینکه نیاز داریم مدیریت منابع آب ما مدیریت جامع، یکپارچه و کارآمدی باشد، لازم داریم که راهکارها و سیاست هایی را پی بگیریم که بتواند اثرات تغییر اقلیم را حداقلی کند یا به نوعی با شرایط اقلیمی تطبیق یابد.

مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران ادامه داد: بعد از خشک شدن دریاچه ارومیه، مطالعات متنوعی در زمینه علت وقوع آن انجام شد، بر این اساس یک سری معتقد بودند که تغییر اقلیم تاثیری در خشک شدن دریاچه ارومیه نداشته و این شرایط نتیجه مدیریت نامطلوب منابع آب است، عده ای هم تغییر اقلیم را مقصر می دانند؛ البته هدف گذاری ما در اجرای این طرح رفتن به سراغ این موضوع نیست چون برای ما مسلم است که مدیریت منابع آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به خوبی اتفاق نیفتاده است، این را تاریخچه عملکرد در حوضه آبریز دریاچه به ما نشان می دهد.

ارواحی افزود: در واقع اگر ۳۰ سال پیش سطح اراضی کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه را با اکنون بررسی کنیم می بینیم که اراضی چقدر افزایش یافته و یا اگر میزان آب تخصیص یافته به بخش کشاورزی را در ۳۰ سال گذشته نسبت به اکنون محاسبه کنیم به راحتی می توانیم نتیجه بگیریم که چقدر بحث مصرف در بخش کشاورزی در خشک شدن دریاچه تاثیر گذار بوده است.

وی تاکید کرد: بنابراین مدیریت نامطلوب منابع آبی را در قرار دادن دریاچه ارومیه در سراشیبی خشک شدن به عنوان یک موضوع مسلم می دانیم از این رو لازم دیدیم تا مدیریت منابع آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه و همه تالاب ها مورد بازنگری قرار گیرد که در کنار بازنگری نظام مدیریت منابع آب لازم دیدیم که با اثرات اقلیمی هم همگام تر شویم چون لازم است در مدیریت منابع آب راهکارهایی اتخاذ شود تا بتوان با اجرای آن اثرات تغییر اقلیم را کمتر کرد.

وی اظهار داشت: البته تغییر اقلیم در کنار بهره‌برداری ناپایدار از منابع آبی، تاثیرات قابل توجهی را طی سال‌های گذشته بر تراز آبی دریاچه ارومیه گذاشته که همچنان شاهد اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی آن هستیم، از مجموعه این اثرات می توان به از دست رفتن تنوع زیستی، خشکسالی، بیکاری و مهاجرت اشاره کرد، بر همین اساس، نیاز است راهکارهای سازگاری و کاهش اثرات تغییر اقلیم با هدف حفظ شرایط موجود و تسریع روند بهبود احیای دریاچه ارومیه شناسایی و اجرایی شود.

ارواحی افزود: در این طرح هدف ما این است راهکارهایی که می توانند به افزایش تاب آوری، سازگاری و کاهش اثرات تغییر اقلیم در حوضه دریاچه ارومیه کمک کنند را شناسایی کنیم، البته در مدت ۶ سال گذشته فعالیت های متنوعی را در حوزه کشاورزی پایدار در حوضه آبریز دریاچه ارومیه انجام دادیم یعنی طرح حفاظت از تالاب های ایران با همکاری سازمان های جهاد کشاورزی استان های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و دست اندرکاران کلیدی تاکنون در زمینه کشاورزی پایدار موفق بوده و در حال گسترش این فعالیت در ۲۰۰ روستا در حوضه دریاچه ارومیه هستیم.

مدیر ملی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران ادامه داد: در قالب فعالیت کشاورزی پایدار، راهکارها و روش های مختلفی را در عرصه سرزمینی آزمایش کردیم که می تواند به کمتر شدن مصرف آب کمک کند، ضمن اینکه رویکردهای مشارکتی هم در کنار آن استفاده شده است، در کنار آن داریم کاری را در خصوص بحث تغییر اقلیم انجام می دهیم که مکمل آن خواهد بود بر این اساس در قدم اول خدمات اکوسیستمی دریاچه ارومیه را شناسایی می کنیم اینکه شرایط فعلی این خدمات و کیفیت آنها چگونه است، در ادامه نقش فعالیت های مختلف در حفظ این کارکردها را مورد ارزیابی قرار می دهیم که همان مدلسازی برای بحث شناسایی راهکارهای افزایش تاب آوری و کاهش و کنترل اثرات تغییر اقلیم بر دریاچه است و در نهایت اثرات آنها را مورد ارزیابی قرار می دهیم.

وی تاکید کرد: در واقع مشخص می کنیم که چه ظرفیت هایی در ارتقای تاب آوری دریاچه وجود دارد و بسترهایی که می توانند باعث حفظ این خدمات یا تبدیل آنها به خدمات جدیدی شوند را شناسایی می کنیم و در ادامه سعی می کنیم تا سیاست گذاری های مورد نیاز را شناسایی و در نهایت چارچوبی که بتواند این کار را پایش و ارزیابی کند تهیه کنیم. 

ارواحی گفت: مرحله مطالعاتی این طرح آغاز شده، البته چنین مطالعاتی تا حدودی زمان بر است اما امیدوارم نتایج اولیه آن ۶ تا ۸ ماه آینده به دست ما برسد، در این مطالعه قطعا دست اندرکاران کلیدی به ما کمک خواهند کرد و ما هم با وزارت نیرو، جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست همکاری خواهیم داشت.