صف‌های طولانی برای فرزندخواندگی

آفتاب‌‌نیوز :

همه انسان‌ها در زندگی خود حسرت نداشته‌هایشان را می‌خورند، زوج‌هایی را در اطراف خود می‌شناسیم که هزینه‌های سرسام‌آوری را برای درمان ناباروری متحمل می‌شوند، اما در این بین افرادی نیز هستند که به دلایل متعدد سعی می‌کنند از قبول مسئولیت پدر و مادری شانه خالی کنند.

شنیدن صدای خنده و گریه نوزاد یکی از دلنشین‌ترین نواهای دنیا است که تعدادی از زوج‌های جوان که تعداد آن‌ها در این روزها نیز کم نیست در حسرت شنیدن این صدا هستند.

واژه سرراهی برای ما تداعی‌کننده کودکی است که والدین این کودک به هزار و یک دلیل از جمله فقر، عدم قبول مسئولیت نگهداری کودک توسط یکی از والدین، بارداری ناخواسته و ... توانایی نگهداری از فرزند خود را نداشته‌اند و شاید برای اینکه کودکشان سرنوشت بهتری داشته باشد کودک را در خیابان رها می‌کنند.

کودکانی که با برچسب سرراهی بودن بزرگ می‌شوند، تا آخر عمرشان حس اضافی و سربار بودن دارند و فکر می‌کنند سرنوشتشان برای کسی اهمیت ندارد و این برچسب تا آخر عمرشان با آن‌ها همراه است، رفتار بسیاری از افراد جامعه در برخورد با کودکان سرراهی یا کودکانی که به هر دلیلی از نعمت داشتن پدر و مادر محروم هستند مناسب نیست، گاهی به این کودکان نگاه ترحم‌آمیز و گاهی نگاه خشم‌آلود داریم که این نوع رفتارها آسیب‌زننده است.

فرزندخواندگی شاید بهترین راه برای جلوگیری از تبعات نداشتن فرزند و والدین برای زوج‌های جوان و کودکانی باشد که بنا بر دلایلی از والدین محروم هستند، اما متاسفانه شاهدیم فرهنگ فرزندخواندگی آن‌گونه که باید در بین افراد جامعه نهادینه نشده است، کودکان بی‌سرپرست نیاز به حمایت مادی و معنوی دارند و زوج‌های نابارور بهترین گزینه برای حمایت از این کودکان در جامعه هستند، حتی والدینی که خود فرزند دارند نیز می‌توانند سرپرستی کودکی را بر عهده بگیرند، اما متاسفانه این امر به ندرت رخ می‌دهد، شاید یکی از دلایل آن قوانین سخت‌گیرانه در رابطه با فرزندخواندگی است.

والدین بسیاری درخواست پذیرش فرزند دارند، اما به علت کمبود کودک بی‌سرپرست و بدسرپرست تحت حمایت بهزیستی و برخی از مشکلات نمی‌توانند سرپرستی کودک را بر عهده بگیرند.

تعداد نوزادان بی‌سرپرست محدود است

یکی از بانوان نابارور در چهارمحال و بختیاری در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: ۱۷ سال از شروع زندگی مشترک من و همسرم می‌گذرد، در طول سال‌های اخیر هزینه‌های بسیاری برای درمان ناباروری انجام داده‌ام اما متاسفانه پزشکان معتقدند شانس ما برای فرزندآوری بسیار کم و تقریبا محال است.

وی ادامه داد: یکی از حسرت‌های زندگی من در آغوش گرفتن فرزندی است که خودم او را به دنیا آورده باشم، اما شاید این آرزو محال باشد.

این بانو در پاسخ به این سوأل که آیا تاکنون اقدامی برای فرزندخواندگی انجام داده‌اید، عنوان کرد: به توصیه آشنایان به مسئله فرزندخواندگی فکر کردیم، چند بار نیز به مراکز نگهداری کودکان بی‌سرپرست مراجعه کرده‌ام، اما شرایط فرزندخواندگی بسیار سخت بود و ما توان مالی بالا برای تامین امکانات مورد نیاز را نداشتیم.

وی یادآور شد: البته من ترجیح می‌دهم اگر روزی بخواهیم کودکی را به فرزندی قبول کنم، این کودک نوزاد باشد، اما متاسفانه تعداد نوزادان بی‌سرپرست محدود است.

در جامعه دیدگاه خوبی نسبت به فرزندخواندگی وجود ندارد

یکی دیگر از زوج‌های نابارور در چهارمحال و بختیاری که کودکی را در سالیان قبل به فرزندخواندگی قبول کرده‌اند در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: حدود ۳۵ سال قبل ازدواج کردیم و از نعمت داشتن فرزند محروم بودیم، بنابراین تصمیم گرفتیم فرزندی را به سرپرستی قبول کنیم.

وی ادامه داد: ترجیح دادیم کسی از این موضوع اطلاع نداشته باشد، تا وقتی کودکمان بزرگ شد با طعنه‌ها و نگاه‌هایشان فرزندمان را مورد آزار و اذیت قرار ندهند، بنابراین برای مدتی از حلقه دوستان و فامیل فاصله گرفتیم و تنها افراد نزدیک فامیل از موضوع مطلع بودند که نوزادی که به جمع خانواده ما اضافه می‌شود فرزند خودمان نیست و این کودک را به فرزندی قبول کرده‌ایم.

پدر خانواده گفت: دخترم اکنون ۱۳ سال سن دارد، اما تاکنون متوجه نشده‌ است که ما پدر و مادر واقعی او نیستیم، همیشه این نگرانی در بین من و همسرم وجود دارد که واکنش دخترمان اگر روزی متوجه شود که او را به فرزندی قبول کرده‌ایم و ما والدین واقعی او نیستیم چه خواهد بود.

وی بیان کرد: اضافه شدن این نوزاد به زندگی مشترک ما در ۱۳ سال گذشته موجی از امید و نشاط را به همراه آورد، اگر فرهنگ جامعه اصلاح شود، دیگر نگرانی برای ما وجود ندارد که فرزندمان در جامعه سرراهی خطاب شود، متاسفانه این نوع نگاه‌ها بسیار آسیب‌زننده است.

تسهیل قوانین مربوط به فرزندخواندگی

نرگس عسگری مدیرکل سازمان بهزیستی چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه مبنای قانونی برای بحث فرزندخواندگی قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست است، اظهار کرد: این قانون در سال ۱۳۹۲ به تصویب رسید و در آن شرایط برای خانواده‌های متقاضی پذیرش فرزند و کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست تسهیل شد.

وی با بیان اینکه در چهارمحال و بختیاری تعداد فرزند قابل واگذاری به خانواده‌های متقاضی فرزندخواندگی محدود است، عنوان کرد: در حال حاضر ۳۵۰ خانواده در استان متقاضی پذیرش فرزند هستند، تعاملاتی با سایر استان‌ها برای فراهم شدن شرایط پذیرش کودکان بی‌سرپرست و کم سرپرست از سایر استان‌ها نیز فراهم شده است، اما در سایر استان‌ها نیز اولویت با خانواده‌های متقاضی همان استان است.

عسگری با بیان اینکه قانون تا سن ۱۶ سالگی اجازه واگذاری فرزند را به خانواده‌های متقاضی فرزندخواندگی داده است، گفت: اما بیش‌تر خانواده‌ها درخواست پذیرش نوزاد یا کودکان زیر چهارسال را دارند، همچنین قانون اجازه فرزندخواندگی را به دختران مجرد و خانواده‌های دارای فرزند نیز داده است، در واگذاری فرزند اولویت با زوج‌های نابارور است.

مدیرکل سازمان بهزیستی چهارمحال و بختیاری در خصوص کودکان سرراهی، توضیح داد: معمولا والدین به دلایل مختلف از جمله فقر، اعتیاد والدین و ناخواسته بودن کودک خود را در مکان‌های عمومی رها می‌کنند، این کودکان با حکم قضایی برای تعیین تکلیف حضانت در اختیار سازمان بهزیستی قرار می‌گیرند.

وی یادآور شد: پس از طی مراحل واگذاری کودک به والدین متقاضی فرزندخواندگی و طی دوره موقت ۶ ماهه، برای فرزند به نام والدین جدید و با مشخصات موردنظر شناسنامه صادر می‌شود.

عسگری خاطرنشان کرد: باتوجه به اینکه در بحث فرزندخواندگی، آن کودک در آینده از والدین خود ارث نمی‌برد، بنابراین زوجین باید برای اطمینان از تامین آینده فرزند بخشی از ملک منقول و یا غیرمنقول خود را به نام آن کودک بزنند یا به‌گونه‌ای با بیمه عمر و ... آینده کودک را تضمین کنند، همچنین والدین باید صلاحیت‌های عمومی و تخصصی را برای پذیرش فرزند داشته باشند.

مدیرکل سازمان بهزیستی چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه در بحث فرزندخواندگی اولویت با زوج‌های واجد شرایط است، عنوان کرد: والدین به ترتیب تقاضا و اولویت زمانی در لیست پذیرش قرار می‌گیرند.

وی در خصوص وضعیت پذیرش کودکان بیمار و معمول بدون سرپرست و یا بدسرپرست، گفت: اگر زوجی تقاضای پذیرش فرزند معلول یا بیمار را داشته باشند، شرایط برای این والدین تسهیل می‌شود و نیازی به قرار گرفتن در لیست انتظار به مدت طولانی نیست و درخواست آن‌ها به سرعت مورد بررسی قرار می‌گیرد و سازمان بهزیستی این خانواده‌ها را مورد حمایت خاص قرار می‌دهد.