بزرگ‌ترین عصارخانه کشور در آستانه ویرانی

به گزارش گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، عصارخانه‌ها آسیاب‌های مخصوصی هستند که از آن‌ها برای خرد کردن موادی همچون زردچوبه، فلفل، کرچک و غوره و گرفتن آب یا روغن آن‌ها استفاده می‌شود. این بنا‌های تاریخی با مرمت یا تغییر کاربری می‌توانند به مکان‌های گردشگری تبدیل شوند، از جمله عصارخانه اخلاقی نجف آباد که وسعت زیاد و موقعیت تجاری مطلوبی دارد، اما مسائل مرتبط با مالکیت خصوصی سبب شده این مکان مخروبه و مهجور شود.

عصارخانه اخلاقی، نمونه تاریخ معماری و صنعتی کشور

فریدون اللهیاری، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان در گفتگو با خبرنگار ما گفت: شمار عصارخانه‌ها در کشور زیاد نیست و بعضی از آن‌ها را می‌توان احیا کرد.

او گفت: عصارخانه اخلاقی نجف آباد، متعلق به دوران صفویه، قدیمی‌ترین عصارخانه کشور و یک نمایشگاه صنعتی قدیمی است که در گذشته محصولات روغنی در آن استخراج می‌شد و امروز هم امکان راه‌اندازی بخش کارگاهی آن وجود دارد و می‌تواند مهم‌ترین قطب گردشگری نجف‌آباد باشد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان گفت:، چون این ملک خصوصی است، مالکان برای احیای آن اقدام نکردند که البته شهرداری نجف آباد علاقمند است آن را تملک و به مکان گردشگری تبدیل کند.

الهیاری تصریح کرد: سرمایه گذاری روی این اثر تاریخی و تبدیل آن به مکان گردشگری زمینه بازگشت سرمایه آن را فراهم می‌کند.

عصارخانه اخلاقی ۳۷ ورثه دارد

علیرضا حبیبی رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان نجف‌آباد گفت: محصولات روغنی که در گذشته به سختی در عصارخانه‌ها تولید می‌شد، در حال حاضر با دستگاه‌های پیشرفته، با کیفیت و سرعت بیشتری تولید می‌شود بنابراین عصارخانه‌ها کارایی صنعتی چندانی ندارند، اما به نوعی هویت تاریخی کشور به شمار می‌روند.

او گفت: عصارخانه خمینی‌شهر با پیگیری مالکان و تغییر کاربری در حوزه اقتصاد گردشگری موفق بوده و این می‌تواند الگویی برای عصارخانه اخلاقی نجف آباد هم که در وسط بازار شهر واقع شده الگو باشد.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نجف‌آباد افزود: عصارخانه اخلاقی ۳۷ ورثه دارد که همه آن‌ها به جز یک نفر، خارج از کشور زندگی می‌کنند و هماهنگی بین آن‌ها دشوار است.

حبیبی افزود: بار‌ها مالکان عصارخانه تصمیم به تخریب آن و ساخت مجتمع تجاری گرفته‌اند، اما چنین اجازه‌ای نداده‌ایم.

دولت بنا‌های تاریخی را تملک نمی‌کند

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نجف‌آباد با بیان اینکه وظیفه ما حفاظت و حراست از چنین بنا‌هایی است، گفت: دولت این بنا‌ها را خریداری نمی‌کند و نمی‌توانیم آن‌ها را تملک کنیم، اما شهرداری می‌تواند در این موضوع ورود پیدا کند.

او با اشاره به اینکه عصارخانه اخلاقی در زمان شاه عباس احداث شده و در سال ۱۳۸۱ به ثبت ملی رسیده است گفت: قوانین سختگیرانه‌ای در مورد این بنا داریم و اجازه تخریب آن را نمی‌دهیم، اما مالکان می‌توانند آن را به مکان گردشگری تبدیل کنند و به سوددهی مطلوبی برسند.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نجف‌آباد با بیان اینکه تغییر کاربری چنین بنا‌هایی باید در شأن آثار تاریخی کشور باشد گفت: به عنوان مثال نمی‌توان این بنا را به فروشگاه پوشاک تبدیل کرد، اما می‌توانیم به سفره‌خانه سنتی آن را تغییر کاربری بدهیم که درآمدزایی خوبی هم خواهد داشت.

حبیبی تمام سوددهی حاصل از این عصارخانه را متعلق به مالکان آن دانست و افزود: بیشتر ورثه چنین مکان‌هایی به دلیل تمکن مالی مشتاق احیای آن نیستند و ناگفته نماند که با گذشت زمان و رسیدگی نکردن، این آثار فرسوده می‌شود و در نهایت از بین می‌رود بنابراین از مالکان عصارخانه اخلاقی برای حفظ این اثر، تقاضای همکاری داریم.

میراث فرهنگی توانایی تملک عصارخانه‌ها را ندارد

محمد معین، کارشناس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نجف‌آباد با بیان اینکه سازمان میراث فرهنگی بودجه تملک مکان‌های تاریخی را ندارد و نمی‌تواند مستقیم وارد عمل شود، گفت: مالکان آثار تاریخی برای احیای آن باید خودشان اقدام کنند، البته میراث فرهنگی هم حمایت می‌کند، اما نمی‌توان مالکان را مجبور به این کار کرد.

او گفت: با توجه به تورم و نرخ روز افزون زمین  ارزش مادی عصارخانه اخلاقی حدود ۳۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود که هر شخص یا سازمانی قادر به خریداری آن نیست.

کارشناس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نجف‌آباد با اشاره به اینکه در سال ۱۳۹۱جلساتی با مالکان عصارخانه برگزار شد افزود: مالکان حاضر به همکاری برای احیای بنا نبودند و می‌گفتند ملک را از ما بخرید و خودتان اقدام کنید.

به نظر می‌رسد تنها راه حفظ این بنای تاریخی ورود شهرداری برای در اختیار گرفتن مالکیت بنا و تبدیل آن به بنایی است که به یکی از دیدنی‌های نجف آباد تبدیل شود.

گزارش از سعید ارشد

انتهای پیام/ش