اتکا به اطلاعات غیر موثق بزرگترین مشکل آژانس است

خبرگزاری مهر - گروه بین الملل: «رافائل گروسی»، رئیس جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سخنانی مدعی شده است که از ایران می‌خواهد تا درباره «مکان اعلام نشده» در تهران که در آنجا سال گذشته ذرات اورانیوم پیدا شده بود، شفاف سازی کند.

گروسی همچنین مدعی شده که ایران باید تصمیم بگیرد تا با روشی شفاف‌تر با آژانس برای ارائه توضیحات لازم همکاری کند.

در مقابل ادعای آژانس، ایران اعلام کرده چنین درخواست‌هایی بایستی بر مبنای دلایل شفاف و اصول مطابق با اسناد مرتبط آژانس باشند، که درخصوص دو درخواست اخیر برای دسترسی تکمیلی، صدق نمی‌کند.

«رافائل گروسی»، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سخنانی اعلام کرد که ایران امکانات لازم برای دسترسی به دو مکان مورد درخواست برای بازدید را فراهم نکرده است.

گروسی در سخنان خود همچنین اعلام کرد: گزارش من درباره تائید و نظارت بر جمهوری اسلامی ایران با توجه به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل (قطعنامه ۲۰۱۵)، فعالیت‌های مربوط به آژانس را در ایران طی چند ماه گذشته شامل می‌شود.

مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ادامه با اشاره به گزارش اخیر درباره ایران، گفت: گزارش من تحت عنوان توافق‌های نظارتی «ان پی تی» (NPT) با جمهوری اسلامی ایران، تلاش‌های آژانس را برای شفاف کردن اطلاعات مرتبط صحت و پایبندی ایران تحت توافق‌های پادمانی توضیح می‌دهد.

در این راستا خبرنگار مهر گفتگویی با «مارک فینو» دیپلمات فرانسوی و محقق حوزه‌های تروریسم، خاورمیانه، کنترل تسلیحات، امنیت اروپا، حقوق بشر تنظیم نموده که در ادامه می‌آید.

«مارک فینو» دیپلمات سابق فرانسوی که از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۳ در «مرکز سیاست امنیتی ژنو» (GCSP) فعالیت کرده است، اکنون یک عضو اجرایی این سازمان است. وی در حال حاضر فعالیت‌های مربوط به گسترش تسلیحات را رهبری می‌کند. وی سخنگوی پیشین وزارت خارجه فرانسه بوده است.

* «رافائل گروسی»، رئیس جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سخنانی مدعی شده است که از ایران می‌خواهد تا درباره «مکان اعلام نشده» در تهران که در آنجا سال گذشته ذرات اورانیوم پیدا شده بود، شفاف سازی کند. ایران هم اعلام کرده است که چنین درخواست‌هایی بایستی بر مبنای دلایل شفاف و اصول مطابق با اسناد مرتبط آژانس باشند، که درخصوص دو درخواست اخیر برای دسترسی تکمیلی، صدق نمی‌کند. ارزیابی شما از گزارش اخیر آژانس چیست؟

آژانس انرژی اتمی مشروعیت و وظیفه بازرسی از فعالیت‌ها و امکانات هسته‌ای ایران را دارد، از جمله موارد اعلام نشده در اجرای توافقنامه جامع پادمانها، پروتکل الحاقی و برجام.

"ایران هم اعلام کرده است که چنین درخواست‌هایی بایستی بر مبنای دلایل شفاف و اصول مطابق با اسناد مرتبط آژانس باشند، که درخصوص دو درخواست اخیر برای دسترسی تکمیلی، صدق نمی‌کند"با وجود اعلام تعلیق ایران از اجرای ماده پنج برجام، این عمل ایران با تاکید بر ادامه همکاری با آژانس انرژی هسته‌ای انجام شده است. باید گفت همکاری با آژانس انرژی هسته‌ای به نفع ایران است.

*بحثی که اخیراً آژانس اعلام کرده است مبتنی است بر ادعای اسرائیل و جاسوسی از اسناد هسته‌ای ایران. با اینکه بحث PMD از سوی آژانس بسته شده است ولی اسرائیل و آمریکا سعی دارند در دوره مدیر کل جدید آژانس آنرا به سرانجام برسانند چرا که در دوره دبیر کل فقید آژانس بین المللی انرژی اتمی آمانو نتوانستند آنرا به سرانجام برسانند. چرا دوباره بحث ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ایران مطرح شده است؟

هنوز مشخص نیست که آیا سایت‌های ذکر شده توسط آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای به اصطلاح «ابعاد نظامی گذشته» مرتبط است یا خیر. این سایت‌ها ممکن است مکان‌هایی باشند که آژانس آنها را ناشناخته می‌داند و باید به آنها اجازه داد که آیا در این سایت‌ها مواد هسته‌ای وجود دارد یا خیر.

در هر صورت درست است که یکی از نقاط ضعف اصلی آژانس این است که هیچ ابزاری برای جمع آوری اطلاعات خود نداشته و بر اطلاعات ارائه شده توسط کشورهای عضو خود تکیه می‌کند.

تنها راه آژانس انرژی هسته‌ای برای بررسی صحت چنین اطلاعاتی، انجام بازرسی‌ها در محل و ارائه گزارش یافته‌های خود است.

*به نظر می‌رسد یکی از اهدافی که آژانس دنبال می‌کند معرفی کردن ایران به نقض پادمانهای آژانس است تا از این طریق پرونده هسته‌ای ایران را بار دیگر به شورای امنیت بکشاند. ارزیابی شما چیست؟

آژانس به این ترتیب این اختیار را ندارد اما به تصمیمی از هیئت رئیسه خود نیاز دارد که نمی‌توان آن را اعطاء کرد. اگر پرونده ایران به دلیل عدم رعایت موافقتنامه پادمان، به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارسال شد، مدارکی که باید ارائه شود باید بسیار زیاد باشد. به نظر می‌رسد در این مرحله هیچ توافقی بین اعضای دائم شورای امنیت برای اعاده مجدد تحریم‌ها علیه ایران وجود ندارد.

*در مجموع، ٢٢ درصد بازرسی‌های انجام شده توسط آژانس در سراسر دنیا، در ایران انجام می‌شوند و به طور متوسط هر روز ۶ بازرس در ایران حضور دارد. با این وجود همواره ادعاهایی بر اساس ادعاهای اسرائیل علیه برنامه هسته‌ای ایران مطرح می‌شود.

"با وجود اعلام تعلیق ایران از اجرای ماده پنج برجام، این عمل ایران با تاکید بر ادامه همکاری با آژانس انرژی هسته‌ای انجام شده است"آیا اسرائیل که دارای بمب اتمی است اساساً صلاحیت این ادعاها را دارد؟

درست است ایران پذیرفته یکی از کشورهای عضو آژانس انرژی هسته‌ای باشد که به طور مرتب مورد بازرسی قرار می‌گیرد. این واقعیت که اسرائیل که معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) را امضاء نکرده، مشمول بازرسی نیست و در عین حال دارای سلاح‌های هسته‌ای است، حق خاصی به اسرائیل نمی‌دهد اما احساس استانداردهای مضاعف را در خاورمیانه و سراسر جهان تحریک می‌کند.

*آژانس بین المللی انرژی اتمی نهادی نظارتی است و نه تحقیقاتی. به این معنا که قرار نیست هر ادعایی از سوی هر طرفی توسط آژانس به عنوان پرسش از ایران مطرح شود. فرض بفرمایید اسرائیل تمایل داشته باشد بر اساس اسنادی که مدعی است از ایران جاسوسی کرده پرسشهای بی شماری را مطرح کند. آیا وظیفه آژانس این است که برای هر پرسش از ایران جواب بخواهد؟ (چرا که پرسشهای آژانس باید بر اساس اسناد مستحکم و نه ادعایی اسرائیل باشد که دشمن شماره یک ایران است)

همانطور که قبلاً گفته شد، مشکل آژانس بین المللی انرژی اتمی اتکا به اطلاعات ارائه شده توسط کشورهای عضو آن است که این اطلاعات می‌توانند نادرست باشد یا مورد دستکاری قرار گیرد.

اسرائیل به رقابت با ایران معروف شده و این تعجب آور نیست.

بنابراین بهترین راه اثبات اینکه این ادعاها نادرست است، همکاری با آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای و نشان دادن اینکه ایران هیچ اقدام متناقضی با تعهدات خود انجام نداده و قصد پنهان کردن آنرا ندارد است.