پیش‌بینی کارشناسان از آینده بورس/بازار سرمایه در دولت سیزدهم به کدام سو می‎رود؟

زهرا علی‌اکبری- در ابتدای این نشست، محمد مهاجری، روزنامه‌نگار با اشاره به اینکه اتفاقات مهمی در یک سال گذشته در بورس اوراق بهادار رخ داد، تاکید کرد: وعده دولت در خصوص امن بودن سرمایه‌گذاری در بورس به نوعی از سوی برخی تضمین سرمایه‌گذاری در بورس تلقی شد اما در نهایت این اتفاق رخ نداد و ریزش شاخص بورس در ماه‌های گذشته اتفاقات تلخی را در عرصه اقتصاد و اجتماع ایران رقم زد.

وی با اشاره به اینکه بخش مهمی از سرمایه‌گذاران در این بازار متضرر شدند، گفت: همه این اتفاقات سبب شد کاندیداهای حاضر در انتخابات ریاست‌جمهوری نیز به استناد آنچه در بورس گذشت به دولت حمله کنند و حتی کار بدان جا رسید که برخی، کاهش مشارکت در انتخابات را نیز به موضوع ریزش شاخص بورس و متضرر شدن سرمایه‌گذاران ربط دادند.

وی با این مقدمه چنین نتیجه گرفت که افکار عمومی این سئوال مهم را دارد که آیا در دولت سیزدهم این زخم التیام می‌یابد و فضای بورس ترمیم می‌شود یا با خیر.

شاهین چراغی، کارشناس بازار سرمایه که سابقه عضویت در شورای عالی بورس را در کارناه خود دارد، در این نشست با اشاره به بهوبد وضعیت شاخص بازار سرمایه در روزهای پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری تاکید کرد:من حس می‌کنم بازار سرمایه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و در روزهای اخیر نیز با سبزپوشی شاخص روبرو هستیم که به ظرم ریشه در همین تحولات سیاسی دارد.

وی گفت: من فکر می‌کنم مردم معتقدند یک تیم واحد و منسجم اقتصادی در دولت آینده حضور خواهند داشت. البته اینکه چه افرادی برای حضور در کابینه انتخاب می‌شوند در رده دوم اهمیت قرار دارد و در مرحله اول مردم معتقدند یکدستی حاصل شده است.

وی افزود: البته بخشی از اتفاقی که در سال گذشته رخ داد ناشی از همین عدم هماهنگی تیم اقتصادی دولت مستقر بود که ضربه زیادی به بورس زد.

چراغی در توضیح این مطلب ادامه داد: عدم توافق بین وزرا، وزیر اقتصاد و رییس کل بانک مرکزی همه سهامداران را متضرر کرد و امیدوارم در دولت آینده این مشکل برطرف شود. وی با تاکید بر اینکه انتظار دارم روزهای بهتری برای بازار سرمایه در راه باشد، گفت: البته گزارش‌های منتشره در خصوص وضعیت سود شرکت‌ها نیز در این سبزپوشی بی‌تاثیر نبود.

وی ادامه داد: به فصل مجامع نزدیک می‌شویم و مثبت بودن گزارش‌های شرکت‌ها شاخص را در شرایط مطلوب‌تر قرار داده است.به گفته وی به این ترتیب دو عامل مهم یعنی برداشت مردم از منسجم بودن تیمی که روی کار می‌آید و گزارش‌های مناسب شرکت‌ها در مثبت بودن شاخص بورس تاثیر گذاشته است.

چراغی گفت: به دلیل نبود زیرساخت‌ها در سهام عدالت سرمایه مردم نصف شده است، همان زمان ما اعلام کردیم که بازار توانایی لازم را ندارد . حال اگر قرار باشد پلتفرم‌های زیرساختی در همین وضعیت بماند، اتفاق خاصی نمی‌افتد، حتی اگر بازار ریزش پیدا نکند. وی تاکید کرد قانون بازار سرمایه باید تغییر کند تا نقش بخش خصوصی در شورای عالی بورس افزایش یابد و سپس مصوبات شورای عالی بورس نیز جنبه اجرایی داشته باشد.

این کارشناس ادامه داد: اصلاح بازار سرمایه ضرورتی انکارناپذیر است، در غیر این صورت شاخص باز هم می‌تواند دستخوش نوسان افزایشی یا کاهشی مخرب شود.

"حال اگر قرار باشد پلتفرم‌های زیرساختی در همین وضعیت بماند، اتفاق خاصی نمی‌افتد، حتی اگر بازار ریزش پیدا نکند"وی با اشاره به ضرورت تغییر ساختار شورای عالی بورس و ... ادامه داد: تیم منسجم اقتصادی و ضرورت عمل به مصوبات شورای عالی بورس برای بازار سرمایه سرنوشت ساز خواهد بود.

وی در توضیح این مطلب اضافه کرد: شرایط تغییر کرده و حالا استارت‌آپ‌ها سرنوشت اقتصاد را تغییر می‎دهند اما بورس ایران هنوز پذیرای این نگرش جدید نیست. ما از تلفن سکه‌ای به کلاب‌هاوس رسیدیم و این تغییر شگرف در سایر بخش‌ها هم رخ داده از این رو باید قوانین مترتب بر بازار سرمایه و سایر بخش‌ها و حوزه‎های اقتصاد نیز به روزرسانی شود. حقانی نسب ابراز امیدواری کرد تصویب طرح مالیات بر عادی سرمایه موجبات رونق بازار سرمایه را فراهم نماید.

رای اهالی رسانه چه بود؟

در ادامه این نشست، همایون دارابی ، کارشناس بازار سرمایه گفت: در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری سهامداران مهمترین منتقد اقای همتی بودند و روند وقایع سبب شد رای اهالی بازار سرمایه در سبد آقای رییسی جای گیرد.

وی گفت: وقتی رقابت‌های انتخاباتی شروع شد، بورسی‌ها در قامت مهمترین منتقدان اقای همتی اهر شدند چرا که معتقد بودند دلیل عملکرد بانک مرکزی از مرداد در قالب اولویت‌دهی به فروش اوراق دولتی و افزایش نرخ بهره  بین‌بانکی و جلوگیری از تحقق برخی کمک‌ها نظیر واریز منابع صندوق توسعه ملی که دولت قصد داشت اجرایی کند، بورس دستخوش التهاب و نوسان شد.

وی تاکید کرد:  همه این‌ها به نوعی اعتراض سهامداران را به طرف همتی چرخاند و آقای رییسی نیز از این موقعیت خیلی خوب استفاده کرد .

دارابی با اشاره به حضور آقای رییسی در بازار سرمایه گفت: بعد از ۲۷ سال چنین اتفاقی افتاد که یک رییس قوه در قامت کاندیدای ریاست‌جمهوری در بورس حاضر شد، پیش از این خرداد سال ۷۳ بود که آقای هاشمی رفسنجانی، رییس‌جمهور وقت در تالار بورس حاضر شده .

وی با اشاره به مصاحبه مطبوعاتی آقای رییسی گفت: حتی در این نشست یک سئوال بورسی مطرح شد اما در کل مباحث مهمی مطرح شد، به عنوان مثال وعده آقای رییسی در خصوص مالیات تولید از ۲۵ به ۱۰ درصد بازگرداندن اعتماد و عدم انتظار برای مذاکرات و هدایت نقدینگی به سمت تولید برای سهامداران اخبار خوشایندی تلقی می‌شود.

دارابی با اشاره به اینکه بازار سرمایه دغدغه مهم مردم تلقی می‌شود گفت: ایجاد شرایطی برای تامین منابع مالی برای تولید و فراهم کردن شرایط ورود شرکت‌هایی که پشت در بازار مانده‌اند برای بازار مهم است.

وی با اشاره به اینکه در روز چهرشنبه شاهد ورود سرمایه به بازار بودیم گفت: در حال حاضر ۴۶.۵ میلیون سهامدار در قالب سهامدار سهام عدالت در بازار حضور دارند و تنها در سال ۱۳۹۹ نزدیک به  ۲۰ میلیون کد بورسی در بازار فعال شده است، همه این‌ها نشان می‌دهد وزن بازار سرمایه در اقتصاد و سیاست بالاست و این وزن بالا در قامت حضور رای سهامداران در سبد آرای آقای رییسی خود را نشان داد.  

وی با اشاره به صحبت رییس‌جمهور منتخب در خصوص اینکه دولت به بازار سرمایه به شکل قلک نگاه نمی‎کند، گفت: اشاره وی به فروش گسترده دولت در قالب صندوق دارایی و پالایش یکم است چرا که پس از این فروش بالا، زمانی که دولت قصد ایجاد بالانس به نفع سهامداران را داشت، اختلاف بین وزارت نفت و وزارت اقتصاد مشکل ساز شد و بعد از اسفند سال ۹۸ واگذاری ۴۸ هزار میلیارد تومان سهام به بانک‌ها و ابلاعیه در مورد نرخ ارز بانک‌ها، در ریزش شاخص موثر واقع شد و در نتیجه رای سهامداران ، در سبد آقای رییسی قرار گرفت.

وی با تاکید بر اینکه بورس کار چندانی به گذشته و آینده ندارد، توضیح داد: ما در بورس آینده را خرید و فروش می‎کنیم از این رو انتظار ما از آینده این است که ارزش شرکت‌ها را مشخص کند و اگر دورنمایی که ترسیم می‎کند مثبت باشد، بی‌تردید به رشد بازار امیدوار خواهیم بود .

وی با اشاره به وقایع رخ داده در سال ۱۳۹۲ گفت:  ر این سال رییس‌جمهور تاکید کرد که روابط ما با دنیا بهتر می‌شود و همین امر سبب شد از خرداد تا دی شاهد رشد بازار باشیم اما پس از آن لایحه بودجه سال ۱۳۹۳ و تصمیمات آقای طیب‌نیا درباره نرخ بهره بازار از میانه دی شروع به ریزش کرد و تا سال ۹۶ شاهد بازاری ضعیف بودیم اما در سه سال اخیر تورم و انباشتگی در بازار رشد رعدآسا را رقم زد.

وی مدیریت اقتصادی در چهارماه اخیر را مصنوعی خواند و گفت: در چهارماه اخیر اقتصاد مصنوعی مدیریت شد .

نه تنها شاخص بورس که نرخ‌ها  در همه بازارها از جمله طلا و سکه و ارز دستخوش کاهش شده و بازارها در رک.د قرار گرفتند که این اتفاقات ناشی از سیاست‌های انقباضی است.

این کارشناس گفت: البته پایه پولی در دو ماه اول ۱۴۰۰ حدود ۷.۳ درصد رشد کرده که این نگران کننده است . وی با اشاره به شعار مبارزه با فساد اعلامی از سوی سید ابراهیم رییسی نیز گفت: اتفاقا برای تحقق این شعار نیازمند حمایت از بازار سرمایه هستیم چرا که بازار سرمایه یکی از کمترین تخلفان در این حوزه را داراست.

وی ابراز امیواری کرد این همگرایی در تعیین تیم اقتصادی کابینه و مسئولان وزارتخانه‌ها نیز تحقق یابد.به گفته وی انتظار می رود سهم بازار سرمایه از تامین مالی در اقتصاد ایران افزایش یابد.

انتظارات تورمی تغییر کرد

حمید میرمعینی، کارشناس بازار سرمایه گفت: بازگشت انتظارات تورمی به اقتصاد می‌تواند عامل رشد شاخص در روزهای اخیر باشد.

وی با اشاره به اینکه مثبت بودن گزارش‌های شرکت‌ها می‌تواند در مثبت شدن شاخص نقش داشته باشند اما تنها دلیل این تغییر روند نیست، افزود: سیر تحولات سبب شده است که انتظار بازگشت تورم به اقتصاد شکل بگیرد  از سوی دیگر بعد از ریزش ۹ ماهه‌ی اخیر، بسیاری از سهم‌ها به نقاط جذابی رسیدند.

وی در توضیح این مطلب افزود: خیلی از نمادها شاید بیش از ۶۰ درصد عقب نشستند که اتفاقا اغلب آنها نمادهای فاندامنتال بودند و این ریزش انها را در موقعیت جذاب قرار داد.  

میرمعینی با اشاره به اینکه این اتفاقات در کنار هم سبب شده است بازار در روزهای اخیر روند مثبت داشته باشد، اضافه کرد: تداوم این روند بستگی به رویکرد دولت آینده دارد و ترکیب تیم اقتصادی و حتی سیاسی دولت آینده می‌تواند بر مسیر حرکت بورس تاثیرگذار باشد .

وی با اشاره به اینکه به اندازه آقای دارابی نسبت به رویکرد مثبت و تحقق وعده‌هایی که قبل و بعد انتخابات داده می‌شود، خوشبین نیست، اضافه کرد: برخی بازدید آقای رییسی از تالار بورس را مهم می‌دانند اما ورود یک فرد به تالار بورس ، از نظر من مهم نیست . قبل از ورود به تبلیغات، تمام کاندیداها و تیم‌های تبلیغاتی آنها می‌دانستند ضریب نفوذ بازار سرمایه در خانوارهای کشور افزایش یافته و تبلیغ روی این محور می‌تواند جذابیت ایجاد کند پس بسیاری از صحبت‌ها می‌تواند در قالب تبلیغ ارزیابی شود.  

وی گفت: صحبت‌هایی درباره قطع وابستگی دلار به فره مردم به گوش می‌رسد ، نکته اینجاست که نمی‌شود رابطه دلار با اقتصاد را قطع کرد اما از بازار سرمایه حمایت کرد .

"ما از تلفن سکه‌ای به کلاب‌هاوس رسیدیم و این تغییر شگرف در سایر بخش‌ها هم رخ داده از این رو باید قوانین مترتب بر بازار سرمایه و سایر بخش‌ها و حوزه‎های اقتصاد نیز به روزرسانی شود"بازار سرمایه عصاره نظام بازار آزاد است . یعنی بازاری است که در تعارض با قیمت گذاری و دخالت بی‌جای دولت است .

وی گفت: اگر قائل به اثرگذاری بازار سرمایه در اقتصاد هستیم باید حقوق سرمایه‌گذار را حفظ کنیم و بگذاریم طبق مکانیزم بازار آزاد رد کشور عمل شود. و رقابت اقتصادی رخ دهد.

میرمعینی با اشاره به ضرورت التزام به بازار آزاد تاکید کرد: البته می‌دانیم بسترهای چنین کاری وجود ندارد . این برنامه، برنامه‌ای کار بسیار پیچیده و سخت است.  

وی با اشاره به اینکه سهم بازار سرمایه از تامین مالی در بهترین شرایط از ۵ درصد بالاتر نرفته است، گفت:  اگر قرار است بازار سرمایه رشد کند ، نقدینگی ورودی به بازار نباید صرف سفته‌بازی و بازی با اعداد و ارقام شود.

این کارشناس پیشنهاد داد: لازم است برای برنامه‌ریزی بهتر جایگاه ویژه‌ای در دولت برای رییس سازمان بورس تعریف شود تا این فرد بتواند در دولت حضور داشته باشد و از بازار سرمایه دفاع کند.وی تاکید کرد: رییس‌جمهور نیز به نظرم باید خواستار تدوین دو برنامه ۵ ساله و یا دو ۱۰ ساله شود تا روشن شود در جهت توسعه بورس چکار می‌توانیم بکنیم .

ضرورت اصلاح قانون بازار سرمایه

حمید اسدی، کارشناس حقوقی بازار سرمایه سبزپوشی این روزهای شاخص را نشانه افزایش اعتماد به دولت منتخب دانست و گفت:مهمترین عامل سبزپوشی بورس افزایش اعتماد نسبت به امنیت سرمایه گذاری است .

او با اشاره به اینکه بازار سرمایه بازار ترسویی است، گفت: سیگنال واکنش‌های سیاسی نسبت به حضور شخصی مثل اقای رییسی مثبت است و دلالت بر امنیت بازار سرمایه دارد .

اسدی افرود: حضور ایشان در قوه مجریه این پالس مثبت را به سرمایه‌گذاران داده است و در نتیجه سرمایه‌گذارانی که پول‌های پارک شده دارند، پول را وارد بازار سرمایه می کنند .

این کارشناس با اشاره به ضرورت اصلاح ساختار بازار گفت:  قانون بورس اوراق بهادار ۱۶ سال است تغییر نکرده اما ماهیت بازار تغییر بسیاری کرده است. نگارندگان شاید فکر نمی‌کردند اقتصاد در این مدت کوتاه یعنی ۱۶ سال با این تحول روبرو شود و در نتیجه امروز نیازمند اصلاحات جدی در این قانون هستیم .

وی در توضیح این مطلب ادامه داد: در قانون بازار اوراق بهادار، نقش تنظیم گری را نهادهای رگولاتور ایفا می‌کنند اما در برخورد با جرایم از همان سیستم کفیری و مجازات حبس و جریمه استفاده می‌شود که جای اشکال است.

وی تاکید کرد: اگر دولت آنده بخواهد همین روند را ادامه دهد من چندان به آینده بازار خوشبین نیستم و ضرورت دارد نقش بخش خصوصی در شورای علی بورس افزایش یابد.

دولت ارزپاشی نکرد

حسین سلاح ورزی، نیز در این نشست گفت: بورس در موقعیتی بسیار استثنایی قرار گرفت، در حقیقت از اواخر سال ۱۳۹۸ و اوایل سال ۱۳۹۹، مردم چون جویندگان طلا به بورس حمله بردند .

وی تاکید کرد: افزایش شاخص به محدوده دو میلیون و صد هزار واحد به هیچ روی با واقعیات اقتصادی ایران تطابق نداشت. وی با اشاره به اینکه در این جریان قصوری نیز متوجه دستگاه‌های دولتی است، گفت: آنجا که دولت و نهاد ناظر می‌توانستند بازار را به آرامش برسانند و سرعت رشد غیرعادی را کنترل کنند، درست عمل نکردند و در نتیجه در برخی موارد سهامی را باید برای آرامش بازار عرضه می‌کرند، نکردند.

سلاح ورزی اضافه کرد: بعد از دخالت‌هایی که بانک مرکزی در بازار پول داشت، وضعیت پیچیده شد. آقای همتی با استناد به اینکه اگر اقداماتی صورت نگیرد، نرخ ارز بالا رفته و تورم افزایش خواهد یافت، اختیاراتی را از سران قوا گرفت و دستکاری در نرخ سود بین بانکی نیز مشکل‌ساز شد.  

وی تاکید کرد: کسانی که معتقدند بورس تحت‌تاثیر حضور آقای رییسی مثبت شده است، به این نکته توجه ندارند که هیچ کدام از کاندیداها موضع ضد بورس نداشتند و به نظر می‌رسد این افزایش شاخص در اثر عوامل مختلفی رخ داده است.

عضو شورای عالی بورس با اشاره به فصل برگزاری مجامع گفت: یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار در بورس نرخ ارز است.

" وی گفت: صحبت‌هایی درباره قطع وابستگی دلار به فره مردم به گوش می‌رسد ، نکته اینجاست که نمی‌شود رابطه دلار با اقتصاد را قطع کرد اما از بازار سرمایه حمایت کرد "در ماه‌های اخیر تصور و انتظار همه این بود که قیمت ارز پایین بیاید.

وی در توضیح این مطلب افزود: برخی فکر می‌کردند دولت مستقر به دلیل ماه‌های پایانی فعالیتش دست به سرکوب ارزی و ارزپاشی می‌زند و با اجرای این دو سیاست ، قیمت ارز را کاهش خواهد داد. برخی حتی رسیدن قیمت دلار به کمتر از بیست هزار تومان را مطرح کردند و از سوی دیگر برخی نیز بر این عقیده بودند مذاکرات وین به زودی به نتیجه خواهد رسید اما این اتفاقات رخ نداد.

سلاح ورزی اضافه کرد : البته برخی این روزها احساس خطر می‌کنند ، و این احساس خطر ناشی از مداخلات دولتی از طریق قیمت‌گذاری و سایر ابزارهاست.

وی گفت: متاسفانه با اسم رمز حمایت از تولید این خطر وجود دارد که به سمت توزیع وام ارزان‌قیمت برویم که این اتفاق می‌تواند مانع اجرای برنامه توسعه‌ای و بهبود واقعی وضعیت اقتصادی باشد.

شاخص در شش ماه آینده به کدام سمت می‌رود؟

میثم هاشم خانی، کارشناس بازار سرمایه نیز با اشاره به اینکه شاخص کل بورس در شش ماه آینده نمی تواند رشد محور باشد، گفت: بورس خوب بورسی است که با دخالت مثبت یا منفی روبرو نشود.

وی افزود: همان‌ها که خوشحال بودند از صحبت‌های رییس جمهور در خصوص دعوت مردم به بورس چند ماه بعد مواضعی متفاوت گرفتند که نباید دولت در بورس دخالت کند

وی اضافه کرد: بسیاری از اظهارنظرهای بورسی در اقتصادهای توسعه یافته پیگیرد قضایی دارد مپلا اینکه کسی گفته که به زودی فلان کار را انجام می‎دهیم ، بحث تضاد منافع را ایجاد می‌کند .

وی نقد شوندگی بازار را نکته مهم برای سهامداران دانست و گفت: قدیمی‌ترین بورس دنیا بورس وال استریت است ، این بازار زمانی که ناصرالدین شاه هنوز پادشاه نشده بود، تاسیس شده و اتفاق در آن چیزی به نام صف خرید و فروش وجود ندارد اما ما همچنان با قوانین من‌درآوردی و استناد به حجم مبنا ، صف درست می کنیم و این امر باعث میشیم نقد شوندگی بازار کاهش یابد.

بازار سرمایه را دیگر نمی‎توان نادیده گرفت

محمد طاهری، روزنامه‎نگار نیز در این نشست با اشاره به اینکه بازار سرمایه خودش را به سیاستگذار تحمیل کرده است، گفت: این بازار را دیگر نمی‎شود نادیده گرفت چرا که سرنوشت بسیاری از مردم و جامعه به این بازار گره خورده است.

وی در توضیح این مطلب ادامه داد: این اتفاق هم موجب خوشحالی است هم موجب نگرانی چرا که آرزوی اقتصاددانان این بود بازار سرمایه عمق بیشتر پیدا کند اما نکته اینجاست ؛هر چیزی که دولت به آن توجه کند ، می‌تواند دستخوش آشوب شود .

وی به حساسیت‎های بالایی که در فوتبال وجود دارد استناد کرد و ادامه داد: تاثیرپذیری بازار سرمایه از سیاست و دیپلماسی موضوع قابل توجهی است و مواضع ایران درباره برجام و اف‌ای‌تی‌اف سیگنال مهمی است در عین اینکه چیدمان کابینه برای بازار سرمایه از اهمیت بالایی برخوردار است.

اف‌ای‌تی‎اف در آستانه تصویب است

خلج، کارشناس بازار سرمایه که پیش‌تر مشاور ریس کل اسبق بورس بود، نیز در این نشست گفت در این دوره‌ها سرمایه‌گذاران خرد به درستی هدایت نشدند که چگونه سرمایه‌گذاری کنند تا مدیریت سرمایه اتفاق بیفتد.

وی پیش‎بینی کرد با تعامل ایجاد شده میان قوا به زودی اف‌ای‌تی‌اف تصویب شود. همچنین ابراهیم نکو، نماینده اسبق مجلس نیز با اشاره به اینکه اقای رییسی فرصت ۴۵ روزه مناسبی پیش رو دارد گفت: در این فرصت ایشان و تیمشان می‌توانند آسیب شناسی خوبی درباره  تیم اقتصادی خودشان داشته باشند تا دریابند چرا بازار سرمایه دچار این بیماری شده و شاکیان فراوانی دارد.

وی گفت: متاسفانه برخی قوانین ما دست و پاگیر است و به جای کمک کننده بودن، مشکل درست می‌کنند. دلیل ین اتفاق هم به روابط نامناسب دولت و مجلس باز می‌گردد اما حالا این هماهنگی ایجاد شده و منتظر اصلاحات در این بخش هستیم .در این نشست جمعی از کارشناسان و علاقمندان و اهل فن در بازار سرمایه حضور داشتند.

۲۲۳۲۲۳