بایدن به توافقنامه پاریس برگشت، ایران هم برمی‌گردد؟/ رفیعی پاسخ داد

نیو صدر: احتمالا اسم پدیده «اثر پروانه‌ای» را شنیده‌اید؛ این که بال زدن پروانه‌ای در کشوری می‌تواند منجر به وزش طوفان در کشوری دیگر شود. دقیقا با خروج دولت ترامپ از توافقنامه زیست‌محیطی پاریس این پدیده در ایران و بسیاری از کشورها رخ داد و طوفانی از پایبند نبودن به این توافقنامه راه افتاد؛ حالا با بازگشت آمریکا به توافقنامه شاید این طوفان آرام شود.

ماجرای معاهده پاریس به سال ۲۰۱۵ برمی‌گردد؛ زمانی که سران بیش از ۱۵۰ کشور به همراه دانشمندان برای بیست‌ویکمین بار از سال ۱۹۹۵، در پاریس کنفرانسی برگزار کردند تا همگی به توافقی جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای برای جلوگیری از گرمایش جهانی برسند؛ چراکه سال‌هاست دانشمندان متوجه شده‌اند که افزایش دمای زمین، می‌تواند پیامدهای خطرناکی برای محیط‌زیست و انسان‌ها داشته باشد؛ از زیر آب رفتن صدها جزیره تا افزایش خشکسالی‌ها و ...

پس از ۲۰ سال مذاکره، سرانجام با اعلام هدف‌گذاری اکثر کشورها از جمله ایران نسبت به میزان کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، کشورهای مختلف توافقنامه‌ای را که در پاریس رسیده بودند  امضا کردند، تا بسیاری نسبت به توقف تغییر اقلیم یا گرمایش جهانی امیدوار شوند.

شروع بال زدن پروانه

اما ماجرا آن طور که برنامه‌ریزی شده بود، ادامه پیدا نکرد و دو سال بعد با تصمیم دونالد ترامپ، ایالات متحده آمریکا به عنوان دومین منتشر کننده گازهای گلخانه‌ای از این توافقنامه زیست‌محیطی خارج شد و اعلام کرد که "بخاطر انجام مسئولیتش نسبت به مراقبت از آمریکا و شهروندانش" از توافقنامه پاریس خارج می‌شود.

از نظر بسیاری از کارشناسان، این اعلامیه به معنای شکست توافقنامه بود، چراکه نه تنها آمریکا ۲۰درصد گازهای گلخانه‌ای جهان را تولید می‌کند، بلکه منجر به خروج بسیاری از کشورهای دیگر از مسیر توافقنامه هم می‌شود.

با خروج آمریکا از توافق پاریس، بال زدن پروانه هم شروع شد و چندی بعد تاثیر این اتفاق در کشورهای دیگر هم دیده شد. در همین رابطه یک سال بعد موسسه امور بین‌الملل و اروپا در گزارشی اسم این اتفاق را «اثر ترامپ» گذاشت، پدیده‌ای که مانند اثر پروانه‌ای باعث می‌شود دیگر کشورها هم به توافقنامه پاریس پایبند نباشند، در گزارش این موسسه نوشته شد: « "اثر ترامپ" منجر به تقویت نیروی قوی علیه توافقنامه پاریس شده که قبلا امیدوار بودیم برای مقابله با تغییراقلیم نتیجه بدهد.»

در واقع «اثر ترامپ» باعث شروع طوفانی از خروج کشورها یا تصویب نشدن معاهده پاریس در مناطق مختلف شد و کشورهایی مثل روسیه، ترکیه، استرالیا  و برزیل اعلام کردند که اقداماتشان را زمینه مبارزه با تغییراقلیم محدود می‌کنند.

بیشتر بخوانید: سیل فروردین ماه ایران؛ نهمین حادثه طبیعی خسارت بار جهان/ نفت یا اقلیم؛ چرا ترامپ علم را مسخره کرد؟

«اثر ترامپ» در ایران هم طوفان راه انداخت؟

حتی این «اثر ترامپ» به ایران هم رسید و چندی بعد از این که اخباری مبنی بر خروج ایالات متحده آمریکا از توافق پاریس منتشر شد با مخالفت شورای نگهبان «پاریس» تایید نشد.

سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس، در جلسه‌ای که مهرماه در کمیسیون کشاورزی مجلس تشکیل شد، در این رابطه گفته بود: «کشورهای دیگر، با اقداماتشان ما را  در مقابل تعهدات و توافقات بدبین کرده‌اند. ما در جمهوری اسلامی ایران نسبت به تعهدات خود پایبند هستیم، اما برخی کشورها که خود عامل اصلی انتشار گازهای گلخانه‌ای هستند، از توافقنامه خارج می‌شوند و این برای ما سوال به وجود می‌آورد.»

در واقع بخاطر «اثر ترامپ»، موجی از انتقادات نسبت به توافقنامه پاریس به وجود آمد که با نظر موافقان کاملا تفاوت داشت. برای مثال اعلام شد که امضای توافقنامه منجر به تحریم کشور می‌شود، گرمایش جهانی اصلا واقعی نیست و ...

به نظر می‌رسید همین موضوع باعث ایجاد سردرگمی در بین نمایندگان مجلس شده است، تا جایی که سرنوشت «پاریس» در مجلس هنوز معلوم نیست و ایران به همراه کشورهای آنگولا، اریتره، عراق، لیبی، سودان جنوبی، ترکیه و یمن تنها کشورهایی هستند که آن را تصویب نکرده‌اند.

رفیعی در این باره به خبرآنلاین می‌گوید: «مهمترین دلیلی که هنوز درباره این توافقنامه هنوز تصمیمگیری نشده، نظرات کاملا متفاوت کارشناسان است.

"نیو صدر: احتمالا اسم پدیده «اثر پروانه‌ای» را شنیده‌اید؛ این که بال زدن پروانه‌ای در کشوری می‌تواند منجر به وزش طوفان در کشوری دیگر شود"نظرات کارشناسان همگی فرق دارند و تنها در موارد معدودی مشترک است. به همین دلیل یک گروه از کارشناسان کمیسیون کشاورزی در حال کار کردن روی این توافقنامه هستند.»

بازگشت بایدن به توافقنامه، ایران هم برمی‌گردد؟

حالا دیگر خبری از «اثر ترامپ» نیست، جو بایدن، رییس جمهور جدید ایالات متحده آمریکا چند روز پیش به طور رسمی اعلام کرد که به توافقنامه پاریس برمی‌گردد.

در همین رابطه چند روز پیش، تونی بلینکن وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا، در توییترش نوشت: «یک روز خوب در جنگ ما مقابل بحران اقلیمی، نباید هیچ وقتی در کار با همکارمان در اطراف جهان برای ساخت یک مقاومت جهانی تلف کرد. هرچقدر پیوستن ما به توافقنامه در سال ۲۰۱۶ و پیوستن دوباره امروزمان مهم است، این که هفته‌ها، ماه‌ها و سال‌های آینده چه کار می‌کنیم، مهم‌تر هم هست.»

این بازگشت آمریکا به توافقنامه پاریس، سوالاتی نسبت به قطع طوفان ناشی از تصمیم دولت ترامپ به وجود آورده است، که به نظر می‌رسد هنوز پاسخ قطعی برای آن وجود ندارد.

رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس، در این رابطه توضیح می‌دهد: «هنوز زمانی از بازگشت آمریکا به این توافقنامه نگذشته است است و اظهار نظر در این رابطه زود است. در واقع اصل هر توافقنامه به امضا و متعهد بودن تمام طرفین ربط دارد و اگر یک طرفی حتی درصدی کوتاهی کند این توافقنامه ناقص است، به همین دلیل باید یک زمانی بدهیم تا مشخص شود که به طور قطعی چه اتفاقی رخ می‌دهد. همچنین به این زمان نیاز داریم تا همه ابعاد مسئله را مورد بررسی قرار بدهیم و یک تصمیم همه جانبه بگیریم، چراکه در تصمیمات حوزه محیط زیست تمام جوانب باید سنجیده شوند و نمی‌توانیم مسئله را به شکل یک جانبه ببینیم.»

از سوی دیگر به نظر می‌رسد پس از اعلام برنامه‌ها، بسیاری از فعالیت‌های مربوط به توافقنامه پاریس از چند ماه آینده از جمله در نظر گرفتن صندوق‌هایی مالی برای کشورهای در حال توسعه برای کاهش میزان انتشار اجرایی می‌شوند، موضوعاتی که همگی ممکن است روی میزان تصمیم گیری‌های کشور تاثیر گذار باشد.

رفیعی می‌گوید: «این موضوع هم میان آن جوانبی است که باید مورد کارشناسی

و بررسی قرار بگیرند؛ اول میزان وفاداری دیگر کشورها به این تعهدات است که برای آن می‌توانیم سابقه آن‌ها را ببینیم و دوم بررسی ظرفیت کشورمان در این زمینه است.»

۲۳۵۲۳۷