آذربایجان و ارمنستان مناسبات خود را عادی می‌کنند  

آذربایجان و ارمنستان مناسبات خود را عادی می‌کنند  
صدای آلمان
صدای آلمان - ۱۵ مهر ۱۴۰۰

الهام علی‌اف، رئیس جمهوری آذربایجان در پاسخ به  درخواست نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان در ارتباط با عادی‌سازی مناسبات خود با آذربایجان پاسخ مثبت داد.

آرمن گریگوریان، دبیر شورای امنیت جمهوری ارمنستان پیش از این اعلام کرده بود که اگر باکو آمادگی جدی داشته باشد، پاشینیان ممکن است در آینده نزدیک با الهام علی‌اف دیدار و گفت‌وگو کند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

رئیس جمهوری آذربایجان در دیدار با پیتر میچالکو، نماینده جدید اتحادیه اروپا در این کشور گفت: «ما می خواهیم صفحه تازه‌ای گشوده و با همسایه خود ارمنستان روابط برقرار کنیم. آماده شروع مذاکرات برای عقد پیمان صلح، تعیین خط مرزی و گشایش راه‌های ارتباطاتی هستیم. این روند تا حدی آغاز شده است.»

علی‌اف در ادامه تاکید کرد که اتحادیه اروپا می‌تواند در این زمینه به آذربایجان و ارمنستان کمک‌ کند. او تاکید کرد به طور کلی وضعیت در قفقاز جنوبی ممکن است به ابعادی کاملا جدید که شبیه ۳۰ سال گذشته نباشد، تغییر شکل دهد و این تحول می‌تواند عامل مهمی برای ثبات‌ و صلح باشد.

پس از جنگ ۴۴ روزه قره‌باغ و خروج نیروهای ارمنستان از خاک آذربایجان مناقشه قره‌باغ رسما خاتمه‌یافته اعلام شد و زمینه برای عادی‌سازی مناسبات ارمنستان با این کشور اکنون فراهم شده است.

افشار سلیمانی، سفیر سابق ایران در باکو و کیف در توییتر نوشته است به زودی ممکن است میان سران آذربایجان و ارمنستان مذاکره آغاز شود.  

افشار سلیمانی بر این باور است که "ایران و آذربایجان نیز مجبور به تحکیم دوستی هستند و مردمان دو کشور از حاکمان دو کشور همین را می‌خواهند". 

حریم هوایی ارمنستان به روی آذربایجان باز شد  

در ارتباط با تحولات مربوط به آذربایجان و ارمنستان روز چهارشنبه ۱۴ مهر (۶ اکتبر) برای نخستین بار حریم هوایی ارمنستان به روی خطوط هوایی آذربایجان باز شد.

شرکت هواپیمایی آذربایجان با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که آذربایجان استفاده از حریم هوایی ارمنستان را برای پروازهای داخلی مسافران به نخجوان آغاز کرده است.

این شرکت خاطرنشان کرده است که تغییر مسیر باکو - نخجوان - باکو باعث کاهش زمان پرواز و کاهش مصرف سوخت می‌شود.

در بیانیه خطوط هواپیمایی آذربایجان همچنین گفته شده است که آذربایجان برای رفع انسداد ارتباطات حمل‌ونقل در منطقه به طور قاطع آماده است و این مسئله منافع همه کشورهای مرزی را برآورده می‌کند.

پیش از این پروازهای خطوط هواپیمایی آذربایجان به نخجوان به دلیل مناقشه قره‌باغ  از حریم ایران انجام می‌گرفت. اما تنش اخیر بین ایران و آذربایجان سبب شد که کریدور هوایی میان آذربایجان و ارمنستان دوباره بعد از ده‌ها سال راه‌اندازی شود.

مکانیسم ۳+۳ جهت حل مسائل قفقاز

افتتاح و گشوده شدن راه‌های ارتباطی و ترانزیتی می‌تواند فرصت‌های جدیدی را برای کشورهای منطقه بوجود آورد.

"آماده شروع مذاکرات برای عقد پیمان صلح، تعیین خط مرزی و گشایش راه‌های ارتباطاتی هستیم"در این صورت ایران با خط ریلی و جاده‌ای به ایروان، باکو و مسکو متصل می‌شود و ارمنستان نیز از انزوا بیرون خواهد آمد. ترکیه هم مسیر مستقیمی به دریای خزر و آسیای میانه پیدا خواهد کرد.

بازشدن کریدور نخجوان به آذربایجان از خاک ارمنستان یکی از بندهای ده گانه قرارداد آتش‌بس صلح قره‌باغ بوده است.

روسیه روز چهارشنبه ۱۴ مهر (۶ اکتبر) حین دیدار حسین امیرعبداللهیان از مسکو  برای حل و فصل مسائل منطقه قفقاز پیشنهاد تشکیل مکانیسمی جدید موسوم به گروه ۳+۳ را داد.

اعضای این گروه را از یک سو، سه کشور حوزه قفقاز شامل ارمنستان، آذربایجان و گرجستان و از سوی دیگر سه "همسایه بزرگ" شامل روسیه، ترکیه و ایران تشکیل می‌دهند.  

نظر مثبت ایران به مکانیسم ۳+۳  

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در نشست خبری با حضور امیرعبداللهیان تصریح کرد بیانیه مشترک سران روسیه، ارمنستان و آذربایجان که به درگیری‌ها قره‌باغ پایان داد حاوی اصولی است که گام‌های مشترک لازم برای رسیدن به سازش را مشخص می‌کنند.

لاوروف تاکید کرد ایران، روسیه و ترکیه به عنوان نزدیک‌ترین همسایگان این سه کشور  نیز از این بهره‌مند خواهند شد.

طبق گفته لاوروف، ایران نظر مثبتش را نسبت به این طرح ابتکاری ابراز کرده و کشورهای ترکیه و آذربایجان هم آن را تأیید کرده‌اند.

سنایی‌راد: ایران با تغییرات ژئوپلیتیکی در منطقه مخالف است

هم‌گرایی میان کشورهای همسایه به ویژه نزدیکی دو کشور آذربایجان و ارمنستان که مناسبات آنها حدود سه دهه قطع بوده، می‌تواند چهره منطقه را تغییر دهد. 

اما محافلی در ایران به ویژه مقامات نظامی سخنان تندی را ایراد کرده‌اند و در ارتباط با "تغییرات" منطقه نظر و استدلالات دیگری را بیان می‌کنند و خواستار تغییر این روند هستند.

سردار رسول سنایی‌راد، معاون سیاسی دفتر عقیدتی سیاسی فرماندهی کل قوا با اشاره به مسائل پیش آمده در مناطق نزدیک به شمال غرب ایران گفت: «در اتفاقاتی که در شمال غرب در حال رخ دادن است می‌دانیم که پشت سر این موضوعات رژیم صهیونیستی و برخی از قدرت‌های فرامنطقه‌ای قرار دارند و دنبال استفاده ابزاری از برخی همسایگان ما هستند.»

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

او همچنین افزود ایران با هرگونه تغییرات ژئوپلیتیکی در منطقه مخالف است و حفظ تمامیت ارضی و رعایت قوانین بین‌الملل و احترام به حقوق بین‌الملل و حق همسایگان را مهم می‌داند.

چشم‌انداز نزدیک تحولات قفقاز جنوبی

دو کشور آذربایجان و ارمنستان پس از گذشت یک سال از جنگ ۴۴ روزه، ‌تصمیم دارند فرایند عادی‌سازی مناسبات میان دو کشور را آغاز کنند. 

تحلیل‌گرانی که مسائل قفقاز جنوبی را از نزدیک دنبال می‌کنند براین نظرند که تهران هیچ امکانی برای تغییر این روند ندارد و مانورهای نیروهای مسلح ایران یا پرخاشگری‌های سیاسی مقام‌های این کشور هیچکدام نمی‌توانند مانع عادی‌سازی مناسبات کشورهای قفقاز جنوبی شوند. 

این تحلیل‌گران می‌گویند تهران هر اندازه به این "اقدامات خارج از عرف" خود ادامه دهد، به همان اندازه منافع ایران در قفقاز جنوبی را تضعیف خواهد کرد. 

کارشناسان سود ایران را در این می‌بینند که از پیشنهاد همکاری‌های شش‌جانبه (ایران، روسیه و ترکیه به اضافه آذربایجان، ارمنستان و گرجستان) استقبال کند و مشوق عادی‌شدن مناسبات سیاسی و بازشدن راه‌های ارتباطی و گسترش تجارت میان این شش کشور شود. 

  • قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

    منطقه ناگورنو قره‌باغ

    بر اساس حقوق بین‌الملل منطقه قره‌باغ متعلق به جمهوری آذربایجان است. اما ارمنی‌ها بر این باورند که در دوران استالین این منطقه ارمنی‌نشین به"ناحق" به آذربایجان داده شده است. پس از ‌نخستین جنگ در سال ۱۹۹۰ و به‌رغم آتش‌بس در سال ۱۹۹۴، درگیری‌های پراکنده میان ارتش آذربایجان و نیروهای نظامی و شبه‌نظامی ارمنی در نواحی مرزی به دفعات رخ داده است.

  • قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

    مذاکرات بی‌نتیجه

    الهام علی‌اف (راست) رئیس جمهور آذربایجان و نیکولا پاشینیان (چپ) رئیس جمهور ارمنستان در کنفرانس امنیتی مونیخ در سال ۲۰۲۰

  • قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

    درگیری نظامی میان آذربایجان و ارمنستان

    سربازان آذربایجان در منطقه مرزی قره‌باغ با خمپاره مواضع ارتش ارمنستان را هدف قرارداده‌اند. تا کنون ده‌ها نفر کشته و مجروح شده‌اند.

  • قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

    هر دو سو بر طبل جنگ می‌کوبند

    ارمنستان با اعلام وضعیت جنگی دست به سربازگیری زده و نیروهای ذخیره خود را فعال کرده است.

    آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد از روسای جمهوری دو کشور متخاصم خواسته که هر چه زودتر به درگیرهای نظامی پایان دهند. راه‌حل سازمان ملل برپایی مذاکرات صلح و اعزام ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا به منطقه است. اتحادیه اروپا نیز خواهان برقرار آتش‌بس فوری شده است.

  • قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

    افزایش احساسات ملی‌گرایی

    تجمع مردم در باکو؛ بسیاری در آذربایجان خواهان الحاق قره‌باغ به این کشور هستند و حضور نیروهای ارمنی در این منطقه را "اشغال" بخشی از سرزمین خود می‌دانند.

  • قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

    توپخانه آذربایجان

    به گفته ناظران بین‌المللی با توجه وضعیت موجود در منطقه و منافع متفاوت و بعضاً متناقض کشورهای درگیر، در این مناقشه طرفی به پیروزی نظامی دست‌ نخواهد یافت و تنها باید در پی راه‌حلی سیاسی بود.

  • قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

    جنگی ریشه‌دار

    آمریکا و اتحادیه اروپا کشورهای ثالث را از مداخله مستقیم در این نزاع برحذر داشته‌اند. اما ترکیه در سال‌های گذشته دست به تجهیز ارتش آذربایجان زده است و نیروهای ارتش روسیه نیز در ارمنستان پایگاه دارند. روسیه حدود ۳۵۰۰ سرباز در منطقه گیومری و ایروان مستقر کرده است.

    "این روند تا حدی آغاز شده است.»علی‌اف در ادامه تاکید کرد که اتحادیه اروپا می‌تواند در این زمینه به آذربایجان و ارمنستان کمک‌ کند"نیروهای روسیه در ارمنستان مجهز به واحدهای تانک، پدافند موشکی و ده‌ها هواپیمای جنگی هستند.

  • قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

    انهدام تانک آذربایجان

    وزارت دفاع ارمنستان با انتشار شماری عکس و ویدئو مدعی شد که برخی از تانک‌ها و خودروهای زرهی آذربایجان را منهدم کرده است.

  • قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

    خسارت مالی و جانی

    اولینا هوهانیشیان، ۷۰ ساله، در دهکده‌ای در منطقه قره‌باغ زندگی می‌کند. به گفته او جنگ برای ساکنان این منطقه جز ویرانی چیزی در پی ندارد. جمعیت منطقه قره‌باغ حدود ۱۴۵ هزار نفر است که اکثراً ارمنی هستند.

  • قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

    فرار از مناطق جنگی

    نزاع بر سر منطقه قره‌باغ ۳۰ سال است که ادامه دارد. آتش‌بس میان دو کشور در سال ۱۹۹۴ این امید را بوجود آورد که راه‌حلی سیاسی یافته شود، اما درگیری‌های پراکنده در سال‌های گذشته نشان داد که هیچ‌یک از طرفین در پی حل بحران نیستند.

  • قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

    سربازگیری

    هر دو کشور پس از آغاز نبردها دست به سربازگیری زده‌اند. ارمنستان که دارای ارتش کوچک‌تری در مقایسه با آذربایجان است، از مردان خواسته است که داوطلبانه به ارتش این کشور بپیوندند.

  • قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

    نبرد در مناطق مرزی

    آذربایجان بارها گفته است که صلح دائمی در گرو بازگرداندن منطقه قره‌باغ به آذربایجان و پایان "اشغال" این منطقه توسط ارمنستان است.

    جنگ میان دو کشور در سال ۱۹۹۰ حدود ۳۰ هزار کشته بر جا گذاشت. در آن زمان نیز روسیه از ارمنستان طرفداری کرد. مذاکرات سرانجام در سال ۱۹۹۴ با توافقی بر سر آتش‌بس به پایان رسید، اما تنش‌ها هم‌چنان بر جا ماند.

  • قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

    مردان جوان در ایروان، آماده پیوستن به ارتش ارمنستان

    مقامات ارمنستان گفته‌اند که در صورت ادامه نبردها از روسیه کمک خواهند گرفت. سفیر ارمنستان در مسکو تاکید کرد که پایگاه روسیه در منطقه گیومری یکی از فاکتورهای تامین امنیت در قفقاز به شمار می‌‌آید. ماموریت سربازان روسی در ارمنستان تا سال ۲۰۴۴ در نظر گرفته شده است

  • قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

    مقایسه میان دو کشور

    ارمنستان: جمعیت؛ ۲ میلیون و ۹۵۸ هزار نفر/ مساحت ۲۹۷۴۰ کیلومتر مربع/ تولید ناخالص داخلی ۱۲ میلیارد دلار/ ارتش ۴۷ هزار نفر/ بودجه ارتش ۶۳۴ میلیون دلار آذربایجان: جمعیت ۱۰ میلیون و ۲۳ هزار نفر/ ۸۶۶۰۰ کیلومتر مربع/ تولید ناخالص داخلی ۵/ ۳۷ میلیارد دلار/ ارتش ۲۱۶ هزار نفر/ بودجه ارتش ۲/ ۲ میلیارد دلار داده‌ها از مرکز آمار آلمان

  • قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

    طرفداری رئیس جمهور ترکیه از آذربایجان

    رجب طیب اردوغان درباره درگیری‌های اخیر گفت: «ترکیه به ایستادن در کنار برادران آذربایجانی با تمام امکانات خود ادامه می‌دهد.

    "در این صورت ایران با خط ریلی و جاده‌ای به ایروان، باکو و مسکو متصل می‌شود و ارمنستان نیز از انزوا بیرون خواهد آمد"فقط با عقب‌نشینی فوری ارمنستان از مناطق اشغال شده آذربایجان است که منطقه روی صلح و ثبات را خواهد دید.»

  • قفقاز؛ سرزمین زخم‌های قدیمی

    استقبال از سربازان آذربایجان

    تبادل آتش میان نیروهای دو کشور در روز یک‌شنبه ۲۷ سپتامبر آغاز شد. هر دو طرف دیگری را مسئول شروع جنگ می‌دانند. روسیه و ایران به عنوان همسایگان این کشورها پیشنهاد میانجیگری داده‌اند.



منابع خبر

اخبار مرتبط