توافق عربستان و قطر در سایه اما و اگرها

خبرگزاری بلومبرگ امروز پنجشنبه به نقل از منابعی، خبر داد که عربستان و قطر برای پایان دادن به بحران میان خود به زودی به توافق اولیه خواهند رسید. با اینحال همین خبرگزاری، با توجه به مسائل مورد اختلاف از جمله روابط دوحه با تهران، توافق میان عربستان و قطر را بسیار مشکل و دست نیافتنی دانست.

بر اساس این گزارش، ریاض و دوحه به زودی با میانجی گری دولت آمریکا به توافق اولیه برای پایان دادن به بحران میان خود دست خواهند یافت، بحرانی که از سال ۲۰۱۷ آغاز شده و بیش از سه سال از آن می گذرد.

به گفته یکی از این منابع، این توافق شامل سه کشور دیگر یعنی مصر، بحرین و امارات متحده عربی که روابط خود را با قطر قطع کرده اند، نخواهد شد.

این منبع تاکید کرد با توجه به برخی مسائل مهم اختلافی از جمله روابط قطر با ایران، توافق گسترده تر همچنان غیرممکن خواهد بود.

بلومبرگ افزود که این اقدام ها پس از ماه ها کوشش دیپلماتیک و میانجی گری کویت و «جرد کوشنر»، داماد و مشاور «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا که به تازگی به خاورمیانه سفر کرده بود، انجام خواهد شد.

بر پایه اعلام دو مقام آگاه به این خبرگزاری احتمالا توافق اولیه عربستان و قطر شامل بازگشایی حریم هوایی و مرزهای زمینی، پایان جنگ رسانه ای و دیگر گام ها برای کسب اعتماد و از سرگیری تدریجی روابط باشد.

در همین حال، نماینده دائم عربستان در سازمان ملل سه‌شنبه (۱۱ آذر ۹۹) با تکرار اتهام های این کشورضد قطر، تاکید کرد که دوحه باید دست از مواضع سابق و حمایت از تروریست‌ها بردارد تا روابطش با عربستان بهبود یابد.

«عبدالله بن یحیی المعلمی» نماینده دائم عربستان در سازمان ملل در مصاحبه با شبکه خبری «راشاتودی» گفت که بحران میان قطر و کشورهای حوزه خلیج فارس می‌تواند در مدت ۲۴ ساعت حل و فصل شود.

وی ادعا کرد در صورتی که قطر دست از مواضع پیشین خود و حمایت از تروریست‌ها بردارد و دیگر رسانه در اختیار احزاب تندرو قرار ندهد و در امور داخلی سایر کشورهای عربی دخالت نکند،‌ روابط دوحه و کشورهای حوزه خلیج فارس طی چند ساعت بهبود می‌یابد.

پایگاه خبری «الخلیج الجدید» در همین زمینه، چندی پیش به نقل از برخی منابع دیپلماتیک عربی از حل احتمالی بحران دیپلماتیک عربستان و متحدانش با قطر و آشتی قریب‌الوقوع میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس در روزهای آینده خبر داده بود، ولی در عین حال تاکید کرد که این بحران هنوز حل نشده است.

به نوشته این پایگاه خبری، در روزهای اخیر نشست‌هایی میان مقام های عضو این شورا در کویت و عمان برگزار شده که در نتیجه آنها توافق هایی به دست آمده که احتمالا به‌زودی اعلام خواهد شد، اما این توافقات در لحظات پایانی به دلیل عقب‌نشینی امارات از مذاکرات، نهایی نشده است.

روزنامه نیویورک تایمز نیز (امروز) پنجشنبه نوشت که دولت دونالد ترامپ از عربستان خواسته است که مسیر هوایی خود را به روی هواپیماهای قطری باز کند.

این روزنامه گزارش داد که ایران به سبب بازکردن حریم هوایی خود به روی هواپیماهای قطری سالانه از این راه، ۱۰۰ میلیون دلار درآمد کسب می کند.

نیویورک تایمز به نقل از یک دیپلمات گفت که جرد کوشنر، مشاور ارشد و داماد ترامپ و مسؤولان دیگر کاخ سفید دیروز چهارشنبه در دیدار با رهبران قطری در دوحه، مسأله تغییر مسیر عبور خطوط هوایی قطر از آسمان ایران به عربستان را بررسی کردند.

کوشنر روز چهارشنبه در سفر به قطر با شیخ «تمیم بن حمد آل ثانی»، امیر این کشور دیدار و  گفت‌وگو کرد.

این روزنامه البته اعلام نکرد که [در صورت موافقت عربستان] آیا امارات نیز مسیر هوایی خود را به روی هواپیماهای قطری باز خواهد کرد یا خیر.

از سوی دیگر یکی از دیپلمات‌های آمریکایی که به نامش اشاره‌ای نشده است، در این باره گفت که هیأت اعزامی آمریکا به ریاست کوشنر در ابوظبی توقف نخواهد کرد، مسأله‌ای که تردیدها در خصوص مخالفت امارات برای آشتی با قطر را تقویت می‌کند.

این درحالی است که برخی مسؤولان کشورهای حاشیه خلیج فارس روز چهارشنبه به شبکه الجزیره قطر گفته بودند که در ساعات آینده شاید گشایشی در حل بحران حاشیه خلیج فارس ایجاد شود.

این مسؤولان که خواستند نامشان محفوظ بماند، اعلام کردند که تحرک و مذاکراتی در این حین جریان دارد که احتمالا به نتایج مهمی ختم شود.

پیش از این، الجزیره گزارش داده بود که کوشنر در روزهای پایانی دولت ترامپ به خلیج فارس سفر کرده تا به دنبال کسب پیروزی های نهایی در سیاست خاورمیانه آمریکا از جمله پایان دادن به محاصره قطر به رهبری عربستان باشد.

وی افزود، کوشنر هفته گذشته در کاخ سفید با وزیر خارجه کویت دیدار کرد. کویت یکی از ارکان اصلی تلاش‌ها برای حل بحران سه ساله میان قطر و سایر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس است.

عربستان، بحرین، امارات و مصر از ۵ ژوئن ۲۰۱۷ (۱۵ خرداد ۹۶) با متهم کردن قطر به حمایت از تروریسم روابط خود با این کشور را قطع کردند و مرزهای زمینی، دریایی و هوایی را هم به روی دوحه بستند.

این کشورها برای از سرگیری روابط ۱۳ شرط تعیین کردند اما قطر با بیان اینکه شروط تعیین شده ناقض حق حاکمیت این کشور است تاکنون به آن تن نداده است.