ماجرای تولد انجمن اسلامی دانشجویان

دلایل پیدایش یا تولد هر دسته، صنف یا گروه سیاسی و اجتماعی بسته به شرایط زمانی و مکانی متفاوت و البته جالب توجه است. شکل‌گیری «انجمن اسلامی دانشجویان» و به دنبال آن تولد «دفتر تحکیم وحدت» از جمله آنهاست. به گفته موسسان انجمن اسلامی دانشگاه تهران علت پیدایش این تشکل دانشجویی «تمسخر، اذیت و آزار» دوستان مذهبیش توسط دانشجویان مارکسیست هنگام نماز خواندن آنان در راهروها و زیرپله‌های دانشگاه تهران در ابتدای دهه ۱۳۲۰ بود.

به گزارش ایسنا، ‌ امروز ۲۹ شهریور چهل و چهارمین سالروز دیدار انجمن‌های اسلامی دانشجویان دانشگاه‌های کشور با رهبر فرزانه انقلاب اسلامی و پیدایش دفتر تحکیم وحدت در سال ۱۳۵۸ است.

در پی سرنگون شدن شاهِ نافرمان و دوستدار آلمانِ ناراضی، حامیان انگلیسی تاج و تخت رضا شاه پهلوی بی‌درنگ او را در ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ از جاه و جبروت و شکوهِ سلطنت به حضیضِ ذلت کشاندند و با جانشین کردن محمدرضا نایب‌السلطنه، از ایران بیرون کردند.

به دنبال اخراج رضا شاه از ایران، فضای بسته سیاسی و اجتماعی ایران از مهر ۱۳۲۰ باز شد و گروه‌های سیاسی و اجتماعی همچون بذر نو رسیده پدیدار شدند و به صورت علنی به فعالیت پرداختند. چه اینکه این گروه‌ها در دوران خفقان رضاخانی به بهانه رواج خرافات و مبارزره با کُهنگی از برگزاری رسمی و علنی آیین دینی و مذهبی به خصوص در ایام سوگواری ماه محرم و مجالس روضه منع می‌شدند.

سخنرانی‌های روشنگرانه و روشنفکرانه شخصیت‌هایی چون محمدتقی شریعتی پدر دکتر علی شریعتی، عباسقلی بازرگان پدر مهندس مهدی بازرگان، سید صدرالدین صدربلاغی، حجت‌الاسلام محمدتقی فلسفی، حسینعلی راشد، دکتر علی شریعتی، دکتر مرتضی مطهری، دکتر محمد مفتح موجب دلگرمی و قوت‌قلب دانشجویان و اساتید مذهبی دانشگاه تهران می‌شد.

آیت‌الله سید محمود طالقانی، مهندس مهدی بازرگان، دکتر یدالله سحابی، حجت‌الاسلام عبدالحسین ابن‌الدین و علی اردلان با همکاری یکدیگر کانون اسلام را تشکیل دادند و همچون بزرگان دلسوز صدرالاشاره به مساجد سطح شهر و دانشگاه تهران می‌رفتند و بارقه‌های امید را اقشار روشن‌فکر روشن می‌کردند.

این قوت‌قلب‌ها در دانشگاه تهران موجب شد دانشجویان مذهبی و متدین دانشکده علوم پزشکی در محوطه دانشکده نماز جماعت برگزار کنند اما چون هنوز نمازخانه دانشگاه تهران ساخته نشده بود آنان در راهروها و زیرپله‌های دانشکده اقامه جماعت کردند اما این اقدام‌شان موجب مسخره شدن و اذیت و آزار کلامی دانشجویان عضو حزب توده و مارکسیست شد.

به همین دلیل حشمت‌الله آزاده، عطاءالله شهاب‌پور و جمعی از دانشجویان مذهبی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران در مشارکت با یکدیگر «انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران» را تاسیس کردند.

"دلایل پیدایش یا تولد هر دسته، صنف یا گروه سیاسی و اجتماعی بسته به شرایط زمانی و مکانی متفاوت و البته جالب توجه است"چند ماه بعد دانشجویان دانشکده فنی دانشگاه تهران هم انجمن اسلامی دانشکده فنی تهران را تاسیس کردند و به دنبال آنان بقیه دانشجویان متدین دانشگاه‌ها و دانشکده‌های کشور به تاسی از آنان این چنین کردند.

فضا و شرایط برای رویش تشکل‌های مذهبی نو ظهور به شکلی بود که از فروردین ۱۳۲۱ سازمان تبلیغات اسلامی، مدرسه جامعه تعلیمات اسلامی، اتحادیه مسلمین و بسیاری دیگر از تشکل‌های مردم‌نهاد توسط عطاءالله شهاب‌پور، شیخ عباسعلی اسلامی واعظ، سراج انصاری و ... تاسیس شد.

حشمت‌الله آزاده از بنیانگذاران انجمن اسلامی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران در دهه ۱۳۲۰ در کتاب خاطراتش از دلایل شکل‌گیری انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران، نوشت: «از آنجایی که مسجد دانشگاه تهران در آن سال‌ها هنوز ساخته نشده بود، بچه‌های دانشکده پزشکی نماز جماعت را در راهروها و زیرپله‌های دانشکده اقامه می‌کردند و هر روز مورد تمسخر و اذیت و آزار جریان چپ مارکسیستی در دانشگاه قرار می‌گرفتند.

ما دانشجویان اسلام‌گرای دانشکده پزشکی به این نتیجه رسیدیم که در کشور اسلامی زندگی می‌کنیم که قاطبه آن مسلمان هستند. چطور می‌شود که جریان حداکثری ما در سطح شهر تهران و در دانشگاه تهران مورد آزار و اذیت قرار ‌می‌گیرد و این‌گونه شد که انجمن اسلامی دانشجویان را تاسیس کردیم.»